Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö ve sosyal demokrat Başbakan Sanna Marin, ortak bir yazılı açıklama ile Finlandiya'nın en kısa zamanda NATO'ya basvurması gerektiğini soyledi.
Finlandiya hükümetinin resmi başvuru kararını Pazar günü bir basın toplantısıyla açıklaması bekleniyor.
Finlandiya'nın ardından İsveç'in de NATO'ya katılım başvurusu yapması bekleniyor.
Finlandiya Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Rusya ile yaklaşık bin 300 kilometrelik bir sınırı paylaşan İskandinav ülkesinin nihai kararını "önümüzdeki birkaç gün içinde" açıklayacağı belirtildi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"Bu baharda Finlandiya'nın olası NATO üyeliği hakkında önemli bir tartışma yapıldı. Parlamentonun ve tüm toplumun bu konuda tavır alması için zamana ihtiyaç vardı. NATO ve İsveç ile uluslararası temasları sürdürmek için zamana ihtiyaç duyulmuştur. Tartışmaya gerekli alanı vermek istedik. Artık karar verme anı yaklaşıyor ve meclis grup ve partilerine de bilgi vermek amacıyla eşit görüşlerimizi açıklıyoruz. NATO üyeliği Finlandiya'nın güvenliğini daha da güçlendirecektir. Bir NATO üyesi olarak Finlandiya, tüm savunma ittifakını güçlendirecektir. Finlandiya, gecikmeden NATO üyeliğine başvurmalıdır."
Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamada, hükümetin Pazar günü düzenlenecek bir basın toplantısıyla NATO üyelik başvurusunu resmen duyuracağı ve NATO'ya da bu başvuruyu iletileceği belirtildi.
Askeri ittifaklardan uzak onlarca yıl tarafsızlığını koruduktan sonra yeniden Kuzey Atlantik Paktı'na dahil olmak için başvuran Finlandiya, Ukrayna'nın işgalinden sonra Rus komşusunun kendilerine saldırması karşısında "caydırıcı önlem" olarak NATO'ya başvuruyor.
Stoltenberg: "Finlandiya NATO'ya hızla kabul edilir"
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, yaptığı açıklamada, Finlandiya'nın NATO'ya hızla kabul edileceğini, katılım sürecinin "sorunsuz ve hızlı" olacağını dile getirdi. Stoltenberg, "Başkan Niinistö ve Başbakan Marin'in ortak açıklamasını, gecikmeden NATO üyeliği başvurusunu desteklediğini memnuniyetle karşılıyorum. Bu, Finlandiya'nın egemen bir kararıdır ve NATO tarafından tamamen saygı duyulur. Finlandiya başvurmaya karar verirse, NATO'ya kabul edilecek ve katılım süreci sorunsuz ve hızlı olacaktır. Finlandiya, NATO'nun en yakın ortaklarından biri, olgun bir demokrasi. Avrupa Birliği üyesi ve Avrupa-Atlantik güvenliğine önemli bir katkıda bulunuyor. NATO üyeliğinin hem NATO hem de Finlandiya'nın güvenliğini güçlendirmesi konusunda Başkan Niinistö ve Başbakan Marin ile aynı fikirdeyim. Finlandiya'nın katılımı, NATO kapısının açık olduğunu gösterecek ve Finlandiya kendi geleceğine kendisi karar verecek" dedi.
AB Konsey Başkanı Charles Michel de, Twitter hesabından paylaştığı mesajında, "NATO ve AB'nin birlik ve dayanışması hiç bu kadar yakın olmamıştı. Sauli Niinistö ve Sanna Marin, Finlandiya'nın NATO'ya katılmasının yolunu açtı. Bu Avrupa'nın güvenliğine önemli katkı sağlayacak tarihi bir adım. Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşında, bu güçlü bir uyarı mesajıdır" dedi.
Amerika Savunma Bakanlığı Sözcüsü John Kirby de MSNBC televizyonunda Perşembe sabahı katıldığı bir programda, Finlandiya’nın NATO’ya katılmasının tarihi açıdan önemli bir dönüm noktası olacağını ve Finlandiya'yı NATO'ya entegre etmenin zor olmayacağını söyledi.
Kremlin tepkili
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov Perşembe günü yaptığı açıklamada, Finlandiya'nın NATO üyeliğinin Rusya için "kesinlikle" bir tehdit olacağını söyledi.
Peskov gazetecilere verdiği demeçte, "NATO genişlemesi ve İttifak'ın sınırlarımıza yaklaşması dünyayı ve kıtamızı daha istikrarlı ve güvenli hale getirmez" dedi.
Rusya'nın Finlandiya'nın NATO'ya katılması gibi bir durumda vereceği yanıtın nasıl bir şekle sahip olacağı sorusunu da yanıtlayan Peskov, "Her şey NATO'nun genişleme sürecinin nasıl ilerleyeceğine, hangi askeri altyapının sınırlarımıza ne kadar yaklaşacağına bağlı olacak" şeklinde konuştu.
Rusya'dan uyarı
Rusya Dışişleri Bakanlığı, 15 Nisan Cuma günü, İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliğinin bu ülkeler ve Avrupa güvenliği için "önemli sonuçları" olacağı uyarısında bulunmuştu.
Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö dün yaptığı açıklamada, "Finlandiya'nın NATO üyeliği kimseye karşı değildir. Eğer NATO'ya katılmamıza Rusya itiraz ederse kendilerine 'Bunu yapan sizsiniz, aynaya bakın' yanıtını vereceğim" dedi.
Yaklaşık 200 üyeli Fin parlamentosunun tamamına yakını bu girişimi destekliyor. Yalnızca yaklaşık 10 milletvekili Finlandiya'nın "askeri tarafsızlığını" koruması gerektiğini savunuyor. Parlamento Savunma Komitesi dün yaptığı toplantıda, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden sonra, "NATO'nun Finlandiya'nın güvenliği için en iyi seçenek" olduğu sonucuna vardı.
Finlandiya için dönüm noktası
Bu karar İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana "tarafsızlık ve bağımsızlık doktrini" izleyen 5,5 milyon nüfuslu Finlandiya için ciddi bir dönüm noktası oluşturuyor.
Rus işgaline kadar NATO'ya katılım arzusu yüzde 20-30 arasında seyrederken, son anketler Ukrayna savaşıyla Finlandiya halkının NATO'ya katılım arzusunun yüzde 76'ya ulaştığını gösteriyor.
İsveç tarafından 1809'da Rusya'ya bırakılan Finlandiya, 1917 Bolşevik Devrimi sırasında bağımsızlığını ilan etti. Sovyetler Birliği tarafından 1939'da işgal edilen ülke, üç ay süren Kış Savaşı boyunca SSCB ordusuna direndi. 1941'de çatışmanın yeniden başlamasından sonra Finlandiya, üç yıllık savaşın ardından ateşkes ilan etmek zorunda kaldı.
Tarihe geçen "Finlandiyalaşma" terimi
Moskova'nın baskısı altında, 1948'de imzalanan "dostluk" anlaşmasının sonunda Fin liderler, "Finlandiyalaşma" adı altında tarihte kalan bir tür zorunlu tarafsızlık biçiminde Batı askeri işbirliğinin dışında kalma konusunda anlaştılar.
Böylece Finlandiya, Sovyetler Birliği'nin "uydu devleti" olmaktan kurtulurken, askeri ve dış politika alanında tarafsızlığını koruyarak, Moskova'nın gözetimi altında kalmaya devam etti.
Sovyetler Birliği'nin çöküşünden sonra Finlandiya, 1995'te Avrupa Birliği'ne ve NATO'nun "Barış için Ortaklık" projesine katıldı. Ancak resmi olarak, askeri olarak bağlantısız kalmaya devam etti.
