Türkiye’de yargı süreçlerinde savunma hakkı kullanımı için devletin bütçesinden avukat ataması yapılması kısa adıyla “adli yardım” sistemindeki düşük ücretlendirmeye barolar tepki gösteriyor.
Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) uyarınca avukatlar için 2023 yılında uygulanacak yeni ücret tarifesiyle ilgili barolarca yapılan çağrı hükümette tartışma yarattı.
Avukatlık ücretlendirmesinde Katma Değer Vergisi (KDV) uygulanmaması yönünde Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2021 yılında açıkladığı İnsan Hakları Eylem Planı’yla söz verildiği ve bunun hayata geçirilmediği anımsatıldı.
Buna karşın Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın, barolarca adli yardım sağlanmasıyla ilgili sistemi yeniden düzenleyeceklerini açıklaması, ancak barolardan görüş alınmamış olması tartışmayı büyüttü.
Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkanı Erinç Sağkan, bugün beraberinde 80 baro başkanıyla kameralar karşısına geçti ve avukatlık mesleğiyle ilgili ücret tarifesinde verilen sözleri hatırlatarak, taleplerini sıraladı.
Sağkan, Ankara’da yapılan toplantı ardından baro başkanları ile birlikte “CMK ücret tarifesi avukatın emek ve mesaisini karşılayacak şekilde belirlenmeli, hizmetin niteliği gereği KDV’den muaf tutulmalıdır. Bu hususun bir taahhüt belgesi olan İnsan Hakları Eylem Planı’nda da düzenlendiğini ve sorumlu kurumların Adalet Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı olduğunu, hayata geçirilmek için öngörülen bir yıllık sürenin de çoktan geçtiğini tekrar hatırlatıyorum” dedi.
Sağkan, Adalet Bakanı Bozdağ’ın adli yardım sisteminin değiştirilmesi yönünde çalışma başlatıldığı açıklamasıyla ilgili kendilerinden görüş alınması gerektiğini işaret ederek, “Barolara ve haklarını arayan avukatlara dönük bu söylemi ve yaklaşımı kabul etmemiz mümkün değil” diye konuştu.
“Bugün ise kendi mesleğimizin, savunma makamının hakları adına TBB yönetimi ve baro başkanları olarak on binlerce meslektaşımızı temsilen bulunuyoruz” diyen Sağkan, avukatlar olarak yaşadıkları sorunlar nedeniyle, savunma hakkı dolayısıyla yurttaşlar zarar gördüğü için, basın açıklaması yapma kararı aldıklarını söyledi.
Sağkan, adli yardım tarifesine ilişkin “Mevcut tarifeye göre, (bir avukat açısından) soruşturma evresinde eline geçen net ücret 440 TL, asliye ceza mahkemesi için 754 TL, ağır ceza mahkemesi içinse 1353 TL’dir. Sosyal bir hukuk devletinde, vatandaşların insan onuruna yaraşır şekilde adalete erişmeleri için hayati ve zaruri olan bu görev karşılığında, yıllar sürecek, en küçük bir dikkatsizlik halinde dahi ağır yaptırımların uygulanacağı bu önemli sorumluluk karşılığında reva görülen ücretler bunlardır. Üstelik çocukla ilgili dosyalar hariç KDV oranı ise, inanılmaz ama yüzde 18’dir” ifadelerini kullandı.
CMK ücretlerinin düşüklüğü gündeme getirilince Adalet Bakanlığı gibi taraflarca kendilerine “bunun aynı zamanda bir kamu hizmeti olduğu” mazeretinin öne sürüldüğünü belirten Sağkan, “Bu mazaret, nedense vergi ödenmesi söz konusu olunca unutulmaktadır” dedi.
Adli yardım ücreti karşılığı önündeki yiyecekleri gösterdi
Adalet Bakanı Bozdağ’ın ücret artışı talebine verdiği sistem değişikliğine karşı ise önündeki masa üzerindeki kutuyu işaret eden Sağkan, “Buna ilişkin cevabımız aslında bugün bu masadadır. Masada görmüş olduğunuz bu kutunun içerisinde, soruşturmada CMK görevlendirmesi ile atanan bir avukata, bu hizmeti karşılığında reva görülen 440 TL karşılığı alınabilen birtakım ürünler var. Bir avukatın, günün herhangi bir saatinde, bazen gecenin bir yarısında ifa ettiği bu hizmetin karşılığında aldığı ücretle 2 litrelik sıvı yağ, bir kalıp peynir ve bir adet salça alınabildi. Ağır ceza mahkemesi ücreti ise (1353 TL) bir aylık Bağkur priminin yarısını dahi karşılamamaktadır. İşte bu sebeple, yaptığımız ‘siyaset’ değildir. CMK ücret tarifesindeki adaletsizliğe dikkat çekmek baroların da TBB’nin de kanundan kaynaklı görevleridir. Hakkı, hukuku ve adaleti savunmaktır. Bizimki, emek ve adalet mücadelesidir” şeklinde konuştu.
“CMK hizmeti insan haklarına saygılı devletin gereğidir”
CMK kapsamında zorunlu avukatlık hizmeti karşılığında emeklerine karşılık ücret alamadıklarını vurgulayan Sağkan, kendilerine angarya varmış gibi bir ücret öngörüldüğünü belirterek, TBB yönetimi ve barolar olarak binlerce avukat adına açıklama ihtiyacı duyduklarını dile getirdi.
Avukatlar olarak bazen CMK görevi kapsamında zorunlu olarak savunma hizmeti sundukları suçlular nedeniyle bazen şiddete maruz kaldıklarını da anlatan Sağkan, “Tüm bu koşullar altında, meslektaşlarının ve yurttaşların haklarını korumak dışında hiçbir maksadı olmayan barolarımızın, tamamen bu hususa dikkat çekmek üzere, haklı olarak ortaya koydukları ve demokratik bir hak kullanımından öteye geçmeyen açıklama ve eylemleri, Sayın Adalet Bakanı tarafından ‘siyaset yapmak’ olarak nitelendirilmiş, adli yardım sisteminin değiştirilmesi için çalışma başlatıldığı ifade edilmiştir. Barolara ve haklarını arayan avukatlara dönük bu söylemi ve yaklaşımı kabul etmemiz mümkün değil” tepkisini de paylaştı.
