Erişilebilirlik

İran Çağrılara Uysun


Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi Başkanı Muhammed El Baradey, İran’ın uluslararası toplumun çağrısına uyarak, uranyum zenginleştirme işlemine son verme zamanının geldiğini açıkladı.

El Baradey bu açıklamayı, Tahran’da İran Nükleer Daire başkanı Gulemrıza Agazade ile görüşmesi sırasında yaptı.

İran’a bir günlük ziyarette bulunan El Badadey, Tahran’ın nükleer programı ile ilgili raporunu BM Güvenlik konseyine 28 Nisan’da verecek.

Bu arada Çin, nükleer krize diplomatik çözüm bulma amacıyla Dışişleri bakan yardımcısını Moskova ve Tahran’a göndereceğini açıkladı.

Çin, İran’ın uranyum zenginleştirdiği yolundaki açıklamasından duyduğu rahatsızlığı dün dile getirmişti.

Güvenlik Konseyi Rapor Bekliyor

BM Güvenlik Konseyi’nin veto hakkı bulunan beş daimi üyesi, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedicad’ın, dünya televizyonlarından nükleer teknolojiye sahip ülkeler arasına katıldıklarını açıklamasının ardından tepkilerini ayrı ayrı dile getirmeyi tercih ettiler.

Çin, Güvenlik Konseyi’nin kendileri dışındaki dört üyesi Amerika, Fransa, İngiltere ve Rusya ile Almanya’nın son gelişmeleri değerlendirmek üzere gelecek hafta Salı günü Moskova’da toplanacağını açıkladı. Ancak Güvenlik Konseyi’nin 28 Nisan’a kadar İran’a yönelik bir karar alması beklenmiyor. Konsey o tarihte açıklanacak Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed El Baradey’in Tahran yönetiminin BM Güvenlik Konsey'inin çağrısına uyup uymadığı konusundaki raporunu bekleyecek. Bazı uzmanlar ise İran'ın yüksek düzeyde uranyum zenginleştirmeye karar vermesi durumunda bile nükleer bir bomba geliştirmesinin 3ila 5 yıl sürebileceğini; hatta bunun 10-15 yılı bile bulabileceğini söylüyor. Yine de Tahran yönetiminin uzlaşmacı olmayan tavrı kaygı yaratırken, şimdi gözler, nükleer programlarından zerre kadar taviz vermeyeceğini söyleyen İran’ı ziyaret eden Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed El Baradey’de.

Bu arada Güvenlik Konseyi üyelerinin büyükelçileri ise gazetecilerin yaptırım olasılığıyla ilgili sorularına temkinli yanıt veriyorlar. Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Andrey Denisov, şuan için ortada İran’ın nükleer silaha sahip olduğunu kanıtlayan henüz somut bir gelişme olmadığını söyledi.

Büyükelçi Denisov, “uzmanlar tarafından şüpheyle karşılanan bazı açıklamalar ve giderek ısınan gergin bir ortam var. Ancak bugün için Tahran yönetiminin nükleer silaha sahip olduğunu söyleyebileceğimiz somut bir delilimiz de yok. O yüzden de yaptırımlar hakkında henüz konuşmamalıyız” dedi.

Çin’in BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Wang Guangya ise Pekin yönetiminin yaptırımlara hala sıcak bakmadığını belirtti ve İran’ı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ile işbirliği yapmaya çağırdı.

Büyükelçi Guangya, İran'ın BM Güvenlik Konseyi'nin isteğine karşın uranyum zenginleştirdiğini açıklamasından endişe duyduklarını söylerken Tahran yönetiminin açıklamalarının uluslararası toplumun beklentilerini karşılamadığını ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun kararıyla da örtüşmediğini vurguladı.

Rusya ve Çin’den farklı olarak İran’a karşı sert önlemler alınması gerektiğini düşünen Washington yönetimi ise uluslararası topluma bu yönde çağrı yapmaya devam ediyor.

Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin güçlü adımlar atması gerektiğini söyledi. Rice, “Güvenlik Konseyi ilk toplantısında, uluslararası toplumun saygınlığı için harekete geçmeli” dedi.

Amerika’nın BM Büyükelçisi John Bolton ise İran'ın, Güvenlik Konseyi'nin kararlarını dinlemediğine dikkati çekerek ''Tahran yönetiminin yanlış yolda gittiğini anlamasını sağlamanın acil olduğunu düşünmemizin nedeni artık çok açık bir şekilde ortaya çıkmıştır'' diye konuştu.

Büyükelçi Bolton, “İran’ın uranyum zenginleştirerek kitle imha silahı üretip üretmemesi tamamen kendi elinde.

Fakat, geçmişlerine baktığımızda dünyanın teröre en çok destek sağlayan ülkesi olan İran’ın elinde bu tür nükleer silah üretecek kapasitesinin bulunması Cumhurbaşkanı Ahmedinecad’ın açıklamalarından sonra çok da iyi bir gelimeşme değil” dedi.

Güvenlik Konseyi’nin üyeleri Tahran yönetiminin taviz vermeyen açıklamalarına rağmen İran’la soruna diplomatik bir çözüm bulunması konusunda ortak görüşü paylaşıyorlar. Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedicad’ın sert açıklamalar yaptığı bir dönemde, Tahran’da bulunan Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed El Baradey ise "önemli bazı konular aydınlanana kadar" İran'ı uranyum zenginleştirmeye yönelik faaliyetlerini askıya almaya ikna etmeyi umduğunu söyledi.

XS
SM
MD
LG