NATO’nun yeni Afganistan stratejisi Taleban’ın bazı üyelerini siyasi sürece katmayı hedefliyor. Eski Taleban militanlarının Karzai hükümetine katılmasını amaçlayan stratejiye göre, Afgan güvenlik güçlerinin eğitimi ve sivil toplum oluşumu gibi önemli konularda da ilerlermeler kaydedilecek. Bazı Afganlı kadınlar, Taleban’la yeniden diyaloga girmenin, hatta hükümete almanın kaygı verici bir gelişme olduğunu düşünüyor.
Öğretmen Asiye Müjgan Amini Çarşamba günleri Londra’da İngiltere’de yaşayan Afgan dinleyicileri için bir radyo programı sunuyor. Programda Afganistan, müzik ve sinema dünyasındaki son gelişmelerle yerel haberler veriliyor. Dinleyiciler soru ve yorumlarıyla programa katılıyor. En çok tartışılan konuların başında, Afgan kadınlara tanınan sınırlı hakların tamamen ortadan kalkması tehlikesi geliyor. Bu konu, Londra’da yapılan Afganistan’la ilgili uluslararası konferansta da tartışıldı. Afganistan Devlet Başkanı Hamit Karzai’nin yorumları, bazı katılımcıları kaygılandırdı. Karzai, “Bütün vatandaşlarımıza elimizi uzatmalıyız, özellikle de bizden memnun olmayanlara,” diye konuştu. El uzatmanın anlamı, Taleban üyeleriyle diyalog başlatıp örgütü silah bırakmaya ve hükümetin tarafına geçmeye ikna etmek. Plan, Afganistan’da barış için giderek daha da gerekli görülüyor. Ancak İslam tarihi profesörü Barbara Roberson, acımasız ve baskıcı Taleban rejiminin yaptıklarının unutulmadığını söylüyor. Roberson şöyle konuşuyor: “Kadınların Taleban’ın bazı üyelerinin hükümete katılmaya teşvik edilmesinden neden kaygı duyduklarını anlamak hiç de zor değil.”
1996’dan 2001’e kadarki Taleban rejimi sırasında kadınlar burka giymeye zorlandı, çalışmaları ve okumaları yasaklandı, erkek akrabaları olmadan evden çıkamaz hale geldi. Taleban’ın devrilmesiyle değişim başladı. Eğitim olanakları arttı. Kadınların sağlık hizmeti ve yasal hizmetlere erişimi kolaylaştı. Kadın hakları anayasayla güvence altına alındı. Ancak İngiliz Afgan Kadın Derneği Başkanı Zargona Rassa, bunun fazla bir anlamı olmadığını söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Sorun anayasada değil, yasaların uygulanmasında yatıyor. Düzgün bir devlet yönetimine, iyi işleyen bir denetim sistemine ihtiyaç var.”
Devlet Başkanı Karzai, Londra’daki konferansta, insan haklarından ödün vermeyeceklerini söyledi. Amerika Dışişleri Bakanı Clinton ise daha net konuştu ve “Kadınlar, bu sürecin her adımında yer almak zorundadır,” dedi. Kadın haklarının önemini vurgulayan Zargona Rassa, “Evlerinin dışında korkmadan çalışabilmek, eğitim alabilmek, işe gidebilmek, seyahat özgürlüğüne sahip olmak gibi temel insan haklarından söz ediyoruz,” diye konuşuyor.
Uzmanlar, Afganistan’daki aşiret toplumuna kadın haklarını kabul ettirmenin zor olduğunu, kadınların sadece eğitim ve büyük kentlerdeki iş olanaklarıyla yetindiğini söylüyor. Profesör Roberson, Karzai’nin yeterli değişim getirmediği görüşünde. Roberson, “Kadınlar hala hakları için mücadele etmek zorunda. Edindikleri kazanımların da küçük ve önemsiz olduğunu düşünüyorlar,” diyor. Asiye Müjgan Amini ise hala umutlu. Amini, “Afgan toplumunun, kadınlar devlet yönetiminde görev almadığı sürece ülkede başarı sağlanamayacağını sonunda anladığını düşünüyorum,” diye konuşuyor. Amini, radyo programının da bu amaca katkıda bulunması için çalışıyor.
