Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan, önümüzdeki günlerde Kıbrıs’a giderek, Türk ve Rum Toplumu liderleriyle görüşecek. Annan, Kıbrıslı liderler arasında yapılan ve bugüne kadar ilerleme kaydedilmeyen görüşmelerin, her iki tarafın kabul ettiği bir çözüme giden yolu açması için neler yapılması gerektiğini gözden geçirecek.
Bu arada Amerika’nın Kıbrıs Özel Temsilcisi Büyükelçi Thomas Weston, Kıbrıs, Türkiye ve Yunanistan’a yaptığı son ziyaretten sonra Amerika’nın Sesi Radyosu stüdyolarına gelerek Türkçe ve Yunanca bölümleri adına sorulan soruları yanıtladı.
Büyükelçi Weston, geçen hafta New York’ta Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin daimi üyelerine, Genel Sekreterin Kıbrıs Özel Temsilcisi Alvaro de Soto tarafından verilen bilgiyi de dinledi. Weston, Güvenlik Konseyi’nin daha sonra Kıbrıs konusunda bir açıklama yaptığını hatırlattı ve bu açıklamanın, Konseyin Kıbrısla ilgili beklentisini dile getirmesi açısından çok önemli olduğunu söyledi.
3 Mayıs tarihli sözkonusu açıklamada, Güvenlik Konseyi üyelerinin, Birleşmiş Milletler’in, Kıbrıs’ta Türk ve Rum liderleri arasında yapılan görüşmelerde ilerleme sağlanmamasından üzüntü düydüğü, tarafların, konuyla ilgili Birleşmiş Milletler kararları ve anlaşmalara uygun bir çözüm yönünde bugüne kadar sağlanan ilerlemeyi kağıda dökmeleri gerektiğine inandığı belirtiliyor. Açıklamada ayrıca Konseyin adadaki her iki tarafı ve özellikle Türk tarafını, Genel Sekreterin Özel Temsilcisiyle tam olarak işbirliği yapmaya çağırdığı da vurgulanıyor.
Açıklamada Konseyin, Genel Sekreter Kofi Annan'ın, 1250 sayılı Güvenlik Konseyi kararıyla kendisine verilen görev çerçevesinde Kıbrıs'a gidecek olmasından memnunluk duyulduğu kaydediliyor. Kofi Annan Kıbrıs’ta Rauf Denktaş ve Glafkos Klerides’le önce ayrı ayrı görüşecek, sonra da her iki liderle ortak bir görüşme yapacak.
Amerikalı diplomat Thomas Weston, Amerika'nın Sesi'ne verdiği demeçte adaya yaptığı son ziyaretle ilgili izlenimlerini anlatırken şöyle dedi:
“Ocak ayındanberi yapılan görüşmelerin bütününü düşünecek olursanız, ilerleme sağlandı. Ancak son dönemde bu ilerlemenin yavaşladığını gördük. Güvenlik Konseyi tarafından onaylanan takvime göre bir çözüme ulaşılması için görüşmelerin daha hızlı ilerlemesi gerekiyor.”
Büyükelçi Weston, iki lider arasında bazı ana konular üzerinde derin ayrılıkların devam ettiğini ancak ikisinin de kendi üstlendikleri taahhüde bağlı olarak geniş kapsamlı bir çözüme ulaşıncaya kadar görüşmeleri iyi niyetle sürdürme konusunda kararlı olduklarını söyledi. Ancak Weston, iki liderin çözüm konusundaki görüşlerinin hala birbirinden farklı olduğunu belirtti. Weston, Amerika’nın, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin önümüzdeki günlerde Kıbrıs’a yapmayı planladığı ziyareti kuvvetle desteklediğini ve bu ziyaret sırasında, görüşme sürecinin hızlanmasını sağlayacak gelişmelerin sağlanması umudunda olduğunu söyledi.
Avrupa Birliği’nin, Kıbrıs’ı bir çözüm sağlanmasa da üyeliğe kabul etme yönündeki kararı, sorunun çözümü yönündeki çabalara acil nitelik kazandırmış bulunuyor. Kıbrıs Türk tarafı ve Türkiye, çözüm olmadan, sadece Rum tarafının temsil ettiği Kıbrıs’ın Birliğe üye olmasının çok kötü sonuçlara yolaçacağını, böyle bir durumda Kıbrıs Türk tarafıyla Türkiye arasında bütünleşmeye gidilebileceğini belirtiyor.
Amerikalı diplomat Weston, Kıbrıs konusunda, Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve Amerika’nın tutumlarının nasıl kıyaslanabileceği şeklindeki bir soruyu şöyle yanıtladı:
“Bence bu tutumlar birbiriyle uyumlu. Bütün tarafların ortak görüşü, soruna çözümün ancak adadaki iki lider tarafından bulunabileceği. Bu üçüncü tarafların ya da kuruluşların herbiri, Kıbrıs’ta çözümün şekli konusunda farklı görüşlere sahip olabilir ama bence hepsi, iki liderin ve iki halkın, üzerinde anlaşacağı bir çözümü kabul etmeye hazır. Tabii bir çözümün, belki referandumlar yoluyla Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar tarafından onaylanması gerekecektir.”
Amerikan Özel Temsilcisi Weston, Kıbrıslı liderler, Rauf Denktaş ve Glafkos Klerides’in, görüşmelerde içtenlikle çaba harcadıklarına inandığını söyledi ancak şöyle devam etti:
“İki liderin arzu ettiği çözüm tarzı ise birbirinden farklı. Dolayısıyla bir çözüm için her iki tarafın da önemli konularda uzlaşmaya razı olması, taviz vermeyi kabul etmesi kaçınılmaz. Ancak ikisi de bu yönde yoğun çaba harcıyor.”
Büyükelçi Weston, görüşmeler devam ettiği sürece içerik konusunda açıklama yapmama kararı alındığını ve kendisinin de bu karara bağlı kalacağını söyledi ancak iki liderin görüşmelerde farklı yöntemler izlediğini bildirdi:
“Sayın Denktaş’ın görüşme yöntemi, Kıbrıs’ın ileride alacağı şekil üzerinde bir vizyon ortaya koymak tarzında. Ayrıntılara girmeden önce bir vizyon üzerinde anlaşmak gerektiğini savunuyor. Sayın Klerides ise, esas konular çevresindeki sorunlardan başlayıp ana konulara doğru ilerlemeyi tercih ediyor. Şunu belirtmek zorundayım ki, bu iki farklı yöntemin başarı derecesi de farklı oldu. Ayrıntıya girmek istemiyorum ama bir yöntem, diğerine kıyasla, ilerleme sağlama konusunda bence daha başarılı oldu.”
Kıbrıs Türk Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’ın, önce, Kıbrıs'ta yeni oluşturulacak devletin nihai şekli üzerinde anlaşma sağlamak gerektiği şeklindeki tutumunun, Amerikalı yetkililer tarafından, görüşmelerin ilerlemesine yardımcı olmayan bir tutum olarak görüldüğü bildiriliyor. Ancak Büyükelçi Weston, Amerika’nın Sesi Türkçe ve Yunanca Bölümlerine verdiği özel demeçte, iki liderin de görüşmelerde çözüm bulunması konusunda içtenlikle davrandığına inandığını belirtti.