Tahran hükümeti, geçen ay Birleşmiş Milletler Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’yla ek protokol üzerinde yoğun görüşmeler yaptı. Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme anlaşmasını imzalamış olan İran, ek protokolü kabul ederse, tesislerini habersiz olarak ve daha sıkı denetime açmak zorunda kalacak.
Tahran hükümeti, nükleer programının sivil amaçlı olduğunu, Rus teknolojisiyle inşa edilen nükleer tesislerin elektrik üretiminde kullanılacağını savunuyor.
İran’da zengin petrol yatakları bulunduğuna dikkati çeken ABD ise, nükleer reaktörlerin gerçek amacının elektrik enerjisi değil atom bombası için gerekli hammaddeyi elde etmek olduğunu iddia ediyor.
Uluslararası toplum ABD'nin görüşünü tümüyle paylaşmasa da, nükleer enerji programını saydamlaştırması için İran’a yoğun baskı yapıyor.
Kahire Üniversitesi Siyasi Bilimler Fakültesi Başkanı Profesör Hasan Nafi, İran’ın nükleer programının sadece Batı’yı değil bölgedeki Arap ülkelerini de kaygılandırdığını söylüyor:
"Tahran hükümetinin nükleer programının barışçı olduğuna ve atom bombası imal etme niyeti bulunmadığına tüm dünyayı ikna etmesi gerekir. Bence İran’ın daha sıkı denetimi kabul etmesinin nedeni bu."
Mısırlı Profesöre göre, Arap halkları İran’ın nükleer bir güç olmasına karşı çıkmıyor, tam aksine, İsrail’in nükleer silahlarına karşı denge oluşturacağına inanıyor.
Ancak Profesör Nafi, siyası açıdan bakıldığında Arap hükümetlerinin bölgede daha fazla nükleer silah istemediklerinin görüldüğünü, hatta Ortadoğu’nun her türlü kitle imha silahlarından arındırılmasına çalıştıklarını ileri sürüyor:
"Arap ülkelerinin çoğu İran’ın nükleer silah programından vazgeçmesini arzu ediyor. Ancak aynı şekilde, İsrail’in de nükleer programını iptal etmesini ve tesislerini denetime açmasını istiyor."
Birleşmiş Milletler Atom Enerjisi Kurumu denetçileri, İran’ın Natanz’daki nükleer tesisinde çok az miktarda zenginleştirilmiş uranyum bulundu. Bu madde nükleer silah imalatında kullanılıyor.
İran, tesiste zenginleştirilmiş uranyum bulunduğunu kabul etti ancak bunun tesise ithal edilen bazı araçlara bulaşmış olarak girdiğini savundu.
İran Dışişleri Bakanı Kemal Harrazi, bunun kaynağının hala araştırıldığını bildirdi ve “zenginleştirilmiş uranyumumuz ve nükleer silah geliştirme programımız yok” dedi.