Washington ve Moskova arasında nükleer silah anlaşmasına ilişkin görüşmeler Avusturya’nın başkenti Viyana’da başladı. Trump yönetimi müzakerelere Çin’in de katılmasını istemişti, ancak Çin, heyet göndermedi. Amerikalı ve Çinli yetkililer sosyal medya üzerinden birbirine mesaj verdi.
İki ülke arasındaki silah kontroluna ilişkin müzakereler konusunda resmi olarak ayrıntılı bir açıklama yapılmadı. Ancak Amerikalı temsilcinin görüşmelerin nükleer silahlar konusunda olacağını net bir şekilde söylemesi, görüşmelerin, süresi Şubat ayında dolacak olan ve START adıyla bilinen Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Antlaşması’nın yerine geçecek antlaşmayı kapsadığı şeklinde yorumlandı.
Dünyanın en büyük iki nükleer gücü arasında Viyana’da başlayan görüşmeler öncesinde iki ülkenin temsilcileri temkinli mesajlar verdi.
Viyana’daki görüşmelerde ABD’yi temsil eden Silah Kontrolu Özel Başkanlık Temsilcisi Marshall Billingslea, görüşmelerden nasıl bir sonuç beklediğinin sorulması üzerine Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, “Göreceğiz” demekle yetindi. Temsilci, Rusya’yla görüşmelerin içeriğine ilişkin ayrıntı vermedi.
Görüşmelerde Rusya’yı temsil eden Dışişleri Bakanı Yardımcısı Sergey Ryabkov da temkinliydi. Rus temsilci, gazetecilere yaptığı açıklamada, “Göreceğiz. Her zaman çok umutluyuz” dedi.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Billingslea’nin görüşmeler için Pazartesi ve Salı günü olmak üzere iki gün boyunca Viyana’da olması bekleniyor.
ABD ve Rusya’nın her birinin envanterinde en az 5.000 adet nükleer silah bulunuyor. Ancak eski Başkan Barack Obama tarafından 2011 yılında imzalanan yeni START, iki ülkenin en fazla 1.550 adet stratejik nükleer silah konuşlandırmasına imkan veriyor. Antlaşma aynı zamanda iki ülkenin düzenli olarak birbirini denetlemesini de öngörüyor. Her iki tarafın da kabul etmesi halinde bu antlaşmanın süresi beş yıla kadar uzatılabiliyor.
“Müzakere masasında Çin bayrağı” tartışması
ABD Başkanı Donald Trump pek çok kez Çin’in de ABD ve Rusya arasındaki görüşmelere katılması çağrısında bulunmuştu.
Yaklaşık 300 adet nükleer silahı bulunan Çin ise Başkan Trump’ın bu teklifini geri çevirmişti. Amerikan heyetine başkanlık eden Marshall Billingslea, Çin’den de görüşmeye temsilci göndermesini istemişti.
Reuters’ın haber ekibi de ABD ve Rusya arasındaki görüşmelerin yapıldığı Viyana’daki sarayda Çinli bir yetkili görmediklerini bildirdi.
ABD’li temsilci Marshall Billingslea, görüşmelere katılmayan Çin’i Twitter’dan eleştirerek yine Twitter üzerinden “Pekin, pek çok konuda olduğu gibi nükleer silah kapasitesini güçlendirmesi konusunda da hala büyük bir gizlilik duvarının arkasına saklanıyor. Biz yine de görüşmelere Rusya ile devam edeceğiz” diye yazdı. ABD’li temsilci, paylaşımına, müzakere masası etrafındaki boş sandalyelerde Çin bayraklarını gösteren bir fotoğraf iliştirdi.
Çin Dışişleri Bakanlığı’nın silah kontrolundan sorumlu yetkilisi Fu Cong da Twitter’dan yanıt verdi ve “Ne kadar garip bir manzara. Çin’in izni olmadan Çin Ulusal Bayraklarını müzakere masasında sergilemek! Yeni START’ın süresinin uzatılmasında iyi şanslar. Ne kadar ALÇALABİLECEKSİNİZ merak ediyorum” diye yazdı.
Çin’in Viyana’daki diplomatik misyonu da ABD’li temsilci Billingslea’nin fotoğraflı mesajını “ABD’nin performans sanatı mı?” ifadesiyle paylaştı.
Rusya ise görüşmelerin başlamasının ardından Çin bayraklarının olmadığı fotoğrafı paylaştı. Görüşmelere ev sahipliği yapan Avusturya Dışişleri Bakanlığı’ndan konuyla ilgili açıklama gelmedi.
Başkan Donald Trump’ınsa seçimlere 4 ay kala yeni bir antlaşma konusunda istekli olup olmadığı belirsiz. Washington, Çin’in de katılımıyla stratejik olmayan silahları da kapsayan daha geniş kapsamlı bir antlaşmadan yana.
Ancak diplomatlar ve uzmanlar, Başkan Trump’ın görüşmelere Çin’in de dahil edilmesi konusundaki ısrarının antlaşmanın yenilenmesini engelleyebileceği görüşünde.
