Erişilebilirlik

ABD ve İsrail UNESCO’dan Resmen Ayrıldı


ABD ve İsrail 1 Ocak itibariyle BM’nin eğitim, bilim ve kültür dairesi UNESCO’dan resmen ayrıldı. İki ülke teşkilatın İsrail karşıtı olduğu gerekçesiyle ayrılma sürecini bir yıldan önce başlatmıştı.

İlk olarak Trump yönetimi teşkilattan ayrılacağını Ekim 2017’de açıklamış, onu İsrail takip etmişti.

UNESCO, Filistin’e 2011’de tam üyelik vermesi, Yahudiler’e ait bazı tarihi bölgeleri Filistin kültür mirası listesinde göstermesi ve İsrail’in Doğu Kudüs’ü işgalini kınaması gibi nedenlerle bazı çevreler tarafından İsrail karşıtı olmakla eleştiriliyor.

ABD, kültürel alanları ve gelenekleri koruma altına alma amacı taşıyan Dünya Kültür Mirası uygulamasıyla bilinen örgütte köklü değişiklikler yapılmasını talep etmişti. UNESCO ayrıca kız çocukların eğitilmesi, Yahudi soykırımının dehşetinin anlaşılması ve basın özgürlüğünün savunulması gibi alanlarda da faaliyet gösteriyor.

ABD ve İsrail’in resmen ayrılması UNESCO’yu maddi açıdan çok fazla etkilemeyecek zira UNESCO, Filistin’in üye ülke ilan edildiği 2011’den bu yana kaynak sıkıntısı çekiyor. Teşkilatın bütçesinin yüzde 22’sini karşılayan ABD o tarihten bu yana 600 milyon dolarlık ödemesini yapmadı. İsrail’in ise UNESCO’ya ödemediği miktar 10 milyon dolar.

Başkan Trump’ın çekilme kararının ardından göreve gelen UNESCO Genel Müdürü Audrey Azoulay, Yahudi ve Fas uyruklu. Azouley göreve geldiğinden beri ABD ve İsrail’in kaygılarına yanıt niteliğinde yorumlanabilecek şekilde, soykırım eğitim web sitesi ve Yahudi karşıtlığı konusunda BM’nin ilk eğitim rehberini oluşturdu.

Yetkililer ABD’nin ayrılma kararını açıklamasının gerekçelerinin artık geçerli olmadığı görüşünde zira o tarihten bu yana teşkilatın Ortadoğu’yla ilgili kabul ettiği tüm metinler İsrail ve Arap üye ülkelerin ortak rızasıyla kabul edildi.

Bu yılın Nisan ayında İsrail’in UNESCO büyükelçisi üye ülkelerin ‘‘İşgal Altındaki Filistin’’ ortak kararına imza atmasının ardından teşkilatta bir ‘‘düğün’’ atmosferi yaşandığını söylemişti. UNESCO diplomatları İsrail-Arap gerilimindeki bu olası dönüm noktasını övgüyle karşılamıştı.

Ancak metin yine de İsrail için oldukça eleştireldi ve ABD’yle İsrail’in ayrılma kararını yeniden gözden geçirmeleri için çabalar yeterli olmadı.

ABD’de federal hükümet bütçe krizi nedeniyle kapalı olduğu için Dışişleri Bakanlığı konuyla ilgili açıklama yapmadı. Daha önce bakanlık ABD’nin ‘‘gözlemci devlet’’ statüsüyle Dünya Kültür Mirası sahalarının korunması, basın özgürlüğünün savunulması ve bilimsel işbirliği ve eğitimin teşvik edilmesi gibi siyasi olmayan konularda faal olabileceğini bildirmişti.

ABD daha önce 1984’te Reagan döneminde de UNESCO’dan ayrılmış, gerekçe olarak örgütün Sovyet çıkarlarına çalışmasını göstermişti. ABD UNESCO’ya son olarak 2003’te üye olmuştu.

STÜDYO VOA

Trump’a ‘sus payı davası’ öncesinde konuşma yasağı – 27 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG