Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu bazı ülkelerin vatandaşlarına vize muafiyeti sağlamaya yönelik süreci devam ettiren ve Gürcistan ile bu süreci tamamlayan Avrupa Birliği yeni fren mekanizmasına onay verdi. Uygulamanın kötüye kullanılmasını önleme ve bunun yapılamaması halinde askıya alınmasını sağlama amacını güden yeni kurallar Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’nde yayımlandıktan yirmi gün sonra devreye girecek.
Avrupa Birliği’nde vize muafiyetinin istismarını önleme amaçlı askı mekanizması 2013’ten bu yana var olsa da onaylanan yeni düzenleme mevcut fren mekanizmalarını ciddi şekilde sıkılaştırmasıyla dikkat çekiyor.
Yeni düzenlemenin ana hedefi askı mekanizmasını güçlendirmek. Askının devreye sokulmasına neden olacak alanlar genişletildi. Bu bağlamda, yeni mekanizmada göçmenlerin geri kabulüne ilişkin işbirliğinde düşüş, geri kabule yönelik ret oranındaki artış askı sebebi olacak. Transit konumdaki üçüncü ülke vatandaşları için de geçerli olacak karara göre, Avrupa Birliği ülkelerindeki iç güvenlik endişesinin belirgin şekilde artması da askı nedenleri arasında yer alabilecek.
Mekanizmanın işletilmesi için Avrupa Birliği üyesi bir ülkenin yanı sıra Avrupa Birliği Komisyonu da devreye girebilecek. Eski sisteme göre daha esnek ve hızlı işleyebilecek bir mekanizma söz konusu. Önceki sistemin devreye sokulması için altı aylık dönem referans alınıyordu yeni sistem için bu süre iki aya iniyor. Kuralların çiğnenmesi halinde vize muafiyeti olan bir ülkenin belli kategorideki vatandaşlarının bu hakkı 9 aylığına askıya alınabilecek. Bu süre içinde durumda düzelme olmaması halinde tüm vatandaşları kapsayan 18 aylık bir askı devreye sokulabilecek.
Avrupa Birliği uygulamanın sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için sıkı bir denetim mekanizmasını da devreye sokuyor. Yeni mekanizma vize muafiyeti hakkı elde eden tüm ülkeler için geçerli olacak. Sistem spesifik olarak Türkiye için hazırlanmamış olduğundan Ankara herhangi bir sorun görmüyor.
Avrupa Birliği yetkilileri, kurallara tam olarak uyulması halinde bu mekanizmanın devreye sokulmasının söz konusu olmayacağının altını çizerken bu sistemin Türkiye için devreye sokulmasında olası bir vize muafiyeti durumunda Türk vatandaşlarının bu hakkı kötüye kullanma düzeyleri belirleyici rol oynayacak.
Türkiye ile Avrupa Birliği arasında vize muafiyeti konusunda yürütülen süreçteki tıkanıklık henüz aşılamazken, Brüksel, Gürcistan vatandaşlarına vize serbestisi hakkı tanıyan kararı onayladı. Gürcistan vatandaşları için vize uygulaması kararın Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’nde yayımlanmasından yirmi gün sonra uygulanmaya başlanacak.
