Uluslararası Af Örgütü, son altı yıldır hazırladığı raporlarda, Meksika’da şüpheli bir şekilde ortadan kaybolan kişilerden, Myanmar’daki uygulamalara, dünyadaki insan hakları ihlallerine dikkat çekiyor.
Raporda bu yıl ifade özgürlüğü konusunda en büyük kısıtlamaların yaşandığı ülkeler arasında Çin, Mısır ve Türkiye sayılıyor. Amerika’nın Sesi’nin, bu ülkelerin ABD büyükelçiliklerinden görüş alma talebi yanıt bulmadı.
Türkiye’ye sert eleştiri
İnsan Hakları Örgütü’nün yıllık raporunda “Türkiye’de 2016 yılında yapılan darbe girişimin ardından sivil topluma yönelik acımasız ve keyfi saldırılar hızla devam etti” ifadeleri yer aldı.
Amerika’nın Sesi’ne konuşan Af Örgütü Başkanı Margaret Huang, Türkiye, Çin ve Mısır’da gazeteciler, siyasi aktivistler ve insan hakları savunucularını hedef alan keyfi uygulamalar olduğunu söyledi.
Huang şunları belirtti: “Türkiye, Uluslararası Af Örgütü Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı ve Direktörü’nün de aralarında olduğu yaklaşık 50 bin kişiyi tutukladı. Mısır'da ve Çin'de gördüğümüz türden bir durum olan, hükümeti eleştiren herkesi tutuklama çabalarının bir parçası olarak insan hakları liderlerimiz tutuklandı."
“İfade özgürlüğü hakkı keyfi uygulamalarla kısıtlandı”
Devam eden olağanüstü halin, insan hakları ihlalleri için uygun bir ortam hazırladığı savunulan raporda, yaygın cezasızlık nedeniyle resmi görevlilerin işlediği insan hakları ihlallerinin etkili biçimde incelenmesinin engellendiği belirtiliyor.
Türkiye’de, ifade özgürlüğünün, keyfi uygulamalarla kısıtlandığı görüşüne yer verilen raporda şöyle denildi:
“Binlerce kişi, barışçı biçimde ifade özgürlüğü hakkını kullandığı için, hakaret suçu ve terörle uydurma suçlara yönelik yasalar dahilinde, cezai soruşturma ve kovuşturmalara uğradı. Keyfi ve ceza olarak nitelendirilecek denli uzun tutuklu yargılama pratiği rutin bir şekilde uygulandı.”
“Güneydoğu’da çözüm üretilmedi”
Raporun güneydoğu bölgesinde 2017 yılı boyunca yaşananlara ve mülteci sorununa ilişkin bölümündeyse şu eleştiriler yer aldı:
“Ülkenin güneydoğusunda yerinden edilen kişilerin durumuna dair bir çözüm üretilmedi. Türkiye, dünyadaki en büyük mülteci gruplarından birine ev sahipliği yapmaya devam etti. Yalnızca kayıtlı Suriyeli mülteci sayısı 3 milyonu aştı, ancak mültecilerin zorla geri gönderilmesi tehlikesi hala mevcut.”
Raporda, mültecilere yardım sağlayan uluslararası sivil toplum kuruluşlarının da Türkiye'deki yetkililer tarafından çalışmalarının giderek daha fazla engellendiği vurgulandı.
Ayrıca, Mayıs sonu ve Haziran başında Suriyeli ve Iraklı mülteciler ve sığınmacıların Van’daki Geri Gönderme Merkezi’nden kendi ülkelerine toplu halde zorla geri gönderildikleri bildirildi. Yaklaşık 200 Iraklı ve 300 Suriyeli’nin, yetkililerin kendilerine “gönüllü geri dönüş"ü kabul ettikleri belgeleri zorla imzalatmaları üzerine zorla geri gönderildiği bildirildi.
Af Örgütü’nün yıllık raporunda Mısır, Filipinler, Venezuela, Çin, Rusya ve Amerika’daki liderlerin milyonlarca kişinin haklarını ihlal ettiği de bildiriliyor.
Raporda varlıklı ülkelerin liderleri, mülteci krizine, sorumluluktan kaçarak umursamazlıkla yaklaştığı gerekçesiyle eleştirildi. Raporun Amerika Başkanı Donald Trump’la ilgili “Müslümanlar’ın yoğun olduğu çeşitli ülkelerin vatandaşlarına uyrukları temelinde ülkeye giriş yasağı getirme çabaları, açık bir şekilde nefret içeren bir hareketti” denildi.
Kadın hakları
Kadın haklarını savunan sivil toplum kuruluşları Trump yönetiminin kadın hakları konusunda kötü bir sınav verdiğini, yargıçlara belli konular hakkında konuşma yasağı getiren Global Gag Rule’un yürürlüğe girmesinin bu tür örgütleri milyonlarca dolarlık fon kaybına uğrattığını savundu.
Kadınlara yönelik cinsel tacizin önüne geçmek için Amerika’da başlayan ve tüm dünyaya yayılan farkındalık kampanyalarından övgüyle söz edilen raporda, eşcinsel evliliğe izin verilmesinden dolayı da Tayvan övüldü.
