Erişilebilirlik

Afganistan Anlaşmasından Beklentiler Yüksek


ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Taleban örgütü, Cuma günü aynı anda, Amerikan tarihinin en uzun savaşını sona erdirecek anlaşmanın, 29 Şubat’ta imzalanacağını açıkladı.

Anlaşmaya göre, Taleban’ın Afganistan topraklarının terör amaçlı olarak kullanılmayacağı garantisi vermesi ve diğer Afgan gruplarla uzlaşma sürecine katılması karşılığında Afganistan’daki tüm Amerikan askerleri kademeli olarak geri çekilecek.

Dışişleri Bakanı Pompeo’nun açıklamasında “Afganlar’ın kendi içlerindeki görüşmeler bundan sonra başlayacak, kalıcı ateşkes ve Afganistan’ın gelecekteki siyasi yol haritası bu kapsamlı adım üzerine inşa edilecek” ifadeleri yer aldı.

Bugün yürürlüğe giren 7 günlük çatışmasızlık anlaşmasına uyum, Amerikan kuvvetleri, Afgan güvenlik güçleri ve Taleban tarafından izlenecek. Bu süreçte tüm taraflar olası bir saldırıya karşılık verme hakkını saklı tutuyor.

Bu sürecin özellikle Taleban’ın tüm kuvvetleri üzerinde kontrolu sağlayıp sağlayamadığının görülmesi açısından da bir değerlendirme dönemi olması bekleniyor.

‘’Uygun ve güvenli ortamda imza töreni’’

Taleban açıklamasında da “Her iki taraf da imza tarihinden önce uygun bir güvenli ortam oluşturacak ve çeşitli ülkelerle kuruluşların temsilcilerini imza törenine davet edecek” denildi.

İmza töreni Taleban’ın uzun bir süre önce gayri resmi siyasi ofisini açtığı ve 18 aydır görüşmelerin devam ettiği Katar’ın başkenti Doha’da yapılacak.

İlk aşamada Amerika’nın Afganistan’daki 13 bin askerini 8 bin 600 civarına düşürmesi bekleniyor. ABD yönetimine Afganistan konusunda danışmanlık yapan önde gelen uzmanlardan Barnett Rubin, Amerika’nın Afganistan’dan tamamen çekilmesinin sahada yaşanacak gelişmelere bağlı olacağını söylüyor.

Bu hafta Washington Post gazetesinde yer alan köşe yazısında Rubin, “Anlaşma, maddelerin sıralanması ve hepsinin birbirine bağlı olduğunun vurgulanmasıyla güvensizliğin üstesinden gelecek. Her bir önlem uygulandıkça taraflar bir sonraki adıma geçmeden durumu kontrol edecekler” görüşüne yer verdi.

Taleban ayrıca Amerika’nın açıklamasında bahsedilmeyen mahkumların bırakılması konusunda da ilerleme bekliyor.

Anlaşma Taleban’ı müzakere masasına oturtmak için uzun yıllar verilen çabaların zirve noktası durumunda. Daha önceki görüşmeler sonuca ulaşamadı çünkü ABD, Afgan hükümetinin de doğrudan görüşmelerin bir parçası olmasını istemişti. Ancak Taleban, Afgan hükümetini kukla olarak nitelendirerek bir geçerliliği olmadığını savunmuş ve görüşmelere katılmayı reddetmişti.

Kırılma noktası üst düzey Amerikalı yetkililerin 2018 yılının yaz aylarında Katar’da Taleban’la doğrudan masaya oturması oldu. Bu görüşmelere Amerika’nın Güney ve Orta Asya’dan Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Vekili Alice Wells de katıldı.

Eylül 2018’de Zalmay Halilzad, Amerika’nın Afganistan Özel Temsilcisi olarak atandı ve aynı yıl Ekim ayında Doha’da Taleban’la müzakere masasına oturdu.

Taleban’ın silahlı saldırılar düzenleyen Hakkani ağının liderinin yardımcısı konumundaki Sirajuddin Hakkani Perşembe günü Washington Post’ta yer alan yazısında “Temsilcilerimiz 2018’de Amerika’yla görüşmeye başladıklarında görüşmelerden beklentimiz sıfırdı” ifadelerini kullandı.

2019 Eylül ayında iki taraf da anlaşma imzalamaya hazır görünüyorlardı. Ancak Taleban’ın insan hakları konusunda garanti vermemesi ve Amerikalı askerlerin ölümüyle sonuçlanan saldırılar yapması sonucu görüşmeler son dakikada Başkan Donald Trump tarafından iptal edildi.

Anlaşma ülkedeki karışıklığın bir aşamasını sonlandırırken, birçok Afgan uzman gerçek barışın, çatışmanın sona ermesi ve Afganistan’daki tüm grupların ülkenin geleceğinde yer almasıyla mümkün olacağını bunun sadece bir başlangıç olduğunu söylüyor.

Pompeo açıklamasında “Henüz zorluklar var ama Doha’da sağlanan ilerleme umut veriyor ve gerçek bir imkan ortaya koyuyor. Amerika, tüm Afganlar’ı bu fırsatı kaçırmamaya çağırıyor” dedi.

STÜDYO VOA

Trump’a ‘sus payı davası’ öncesinde konuşma yasağı – 27 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG