Reuters ajansının haberine göre Suudi Arabistan, ABD başkanlık seçimlerinden önce Washington'a bir savunma anlaşmasını onaylatmak için çaba harcıyor ve bunun için Filistin devletinin kurulması konusunda İsrail'in taahhüdünü kabul etmeye hazır.
Suudi Arabistan'ın İsrail'le ilişkilerini normalleştirmesi ve bu ülkeyi ilk kez tanıması için ABD öncülüğünde aylarca süren diplomasi, Gazze'deki savaş nedeniyle Arapların artan öfkesi karşısında Ekim ayında Riyad tarafından rafa kaldırılmıştı.
Suudi Arabistan, ekonomisini dönüştürme ve yabancı yatırım çekme yönündeki iddialı planlarını hayata geçirmek için çalışırken bir yandan da bölgesel tansiyonun yükselmesiyle güvenlik ihtiyacını öne çıkarıyor. Rakibi İran'dan gelebilecek tehditleri bertaraf etmek istiyor.
Reuters'a konuşan iki üst düzey bölgesel kaynak, Suudi yetkililerin bir Filistin devletinin kurulması için somut adımlar atılması konusunda ısrarcı olmayacağını, bunun yerine İsrail'den iki devletli bir çözüme yönelik siyasi bir taahhüdü kabul edebileceğini paylaştı.
Normalleşme anlaşması aynı zamanda İsrail'in İran'a karşı savunmasını güçlendirme ve ABD Başkanı Joe Biden'a 5 Kasım başkanlık seçimleri öncesinde diplomatik bir zafer kazandırdırma anlamına geliyor.
Reuters, Suudi yetkililerin özel olarak Washington'a Gazze savaşını sona erdirmesi ve bir Filistin devleti için "siyasi ufuk" taahhüdü vermesi konusunda İsrail'e baskı yapması çağrısında bulunduğunu yazdı.
Riyad'ın ilişkileri normalleştirme ve Gazze'nin yeniden inşasına fon sağlamaya istekli olduğu aktarıldı.
Körfez Araştırma Merkezi Başkanı Abdelaziz el-Sagher, "Krallığın Amerika'ya mesajı şöyle: ‘Önce savaşı durdurun, insani yardıma izin verin ve Filistinlilere bir devlet verecek adil ve kalıcı bir çözüme odaklanın’ oldu” dedi.
Ancak bu plan için en büyük engel, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun, Gazze savaşı sona erdikten sonra ABD ve Arapların bir Filistin devleti kurma isteklerini açıkça reddetmesi olarak görülüyor.
İki devletli çözüme giden yol ve ABD nasıl bakıyor?
Demokratlar, henüz Beyaz Saray'dayken ve Senato'yu kontrol ederken bir anlaşmaya varmanın önemini İran'a ilişkin artan endişelere bağlıyor.
Geçmişte birçok Demokrat Kongre üyesi bu tür anlaşmalara direnmiş ve Riyad’ı; Yemen'e askeri müdahalesi, petrol fiyatlarının artışını desteklemesi ve Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın 2018'de öldürülmesindeki rolü nedeniyle kınamıştı.
Üst düzey bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, Washington'un nükleer işbirliği ve güvenlik garantileri de dahil olmak üzere İsrail-Suudi ilişkilerinin normalleşmesi konusunda Washington'la Riyad arasında varılacak bir anlaşmanın unsurlarıyla ilgili Riyad'la görüşmelere devam ettiğini ancak her şeyin İsrail'in Filistin devletine giden yolda hizaya gelmesine ve Gazze'deki savaşı sona erdirmesine bağlı olduğunu söyledi.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby, "ABD'nin diplomatik çabaları şu anda acil krize odaklanıyor. Ancak normalleşme ve iki devletli çözümün ilerletilmesi de dahil olmak üzere daha istikrarlı, müreffeh ve bütünleşmiş bir Ortadoğu bölgesine yönelik uzun vadeli hedefimize bağlı kalmaya devam ediyoruz” dedi.
Üç aşamalı ateşkes ve Gazze'deki rehinelerin serbest bırakılması yönündeki yeni öneri tartışılırken, çatışmalara ara verilmesi, Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Salman'a fiilen bir anlaşma yapma fırsatı verebilir.
Reuters’a konuşan üst düzey kaynaklar, "Biden anlaşma konusunda son derece istekli. Suudi Arabistan anlaşma konusunda son derece istekli" dedi ve "Bu iki taraf da zamanın çok kısıtlı olduğunun ve bunu bir an önce yapmaları gerektiğinin farkında, ancak İsrailliler bunu zorlaştırıyor” diye de ekledi.
Forum