Başkan Joe Biden, Birleşik Krallık ziyaretinin Kuzey İrlanda durağındaydı. Biden, Belfast'ta barışın 25. yıldönümünü kutlarken, Kuzey İrlanda siyasi liderlerine güç paylaşımı hükümetini yeniden kurma çağrısı yaptı. Biden, çok sayıda büyük ABD şirketinin bölgeye yatırım yapmaya hazır olduğunu söyledi.
İrlanda kökleriyle gurur duyduğunu her fırsatta dile getiren Biden, İngiltere ziyaretini yarım günle sınırlı tuttu. Londra’da İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile biraraya gelen Biden, daha sonra İrlanda Cumhuriyeti'ne geçti. Biden burada iki buçuk gün boyunca yetkililer ve uzak akrabalarıyla biraraya gelecek, konuşmalar yapacak.
Kısa Belfast durağı
1998 barış anlaşmasının önemli bir parçası olan yetki paylaşımı hükümeti, Brexit sonrası ticaret düzenlemeleriyle ilgili bir tartışma nedeniyle bir yıldan fazla bir süredir toplanmıyor. Biden'ın Belfast ziyareti de bu ortamda gerçekleşti.
Belfast'taki yeni Ulster Üniversitesi kampüsünde yaptığı konuşmada Biden, genç bir senatör olarak ilk seyahatinden beri şehirdeki değişime vurgu yaptı, "Bu noktaya gelmek uzun ve zor yıllar aldı" dedi.
Bugün artık Belfast'ın Kuzey İrlanda'nın atan kalbi olduğunu ve benzeri görülmemiş ekonomik fırsatlar oluşturmaya hazır olduğunu belirten Biden, "Buraya yatırım yapmak için gelmek isteyen çok sayıda büyük Amerikan şirketi var" diye konuştu.
ABD'nin desteklediği 1998 barış anlaşması, Katolik milliyetçi muhalifler ve İngiliz yönetiminin Protestan sendikacı destekçileri arasında 30 yıl boyunca akan kanı büyük ölçüde durdurmuştu.
Ancak İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden ayrılmasının AB üyesi İrlanda ile olan sınıra etkisi konusundaki tartışmalar siyasi ilerlemeyi yavaşlattı.
Biden, güç paylaşımının Kuzey İrlanda'nın geleceği için kritik olmaya devam ettiğini ve etkili bir hükümetin "bölgeye daha da fazla fırsat çekeceğini" söyledi.
Kuzey İrlanda'nın beş ana siyasi partisinin liderlerinin aralarında olduğu dinleyicilere seslenen Biden, "Umarım meclis ve yürütme yakında eski durumuna gelir. Bu, benim değil, sizin vereceğiniz bir karar, ancak umarım gerçek olur" dedi.
Biden, Brexit sonrasında Kuzey İrlanda ve Birleşik Krallık'ın geri kalanı arasındaki ticaret engellerini hafifletmek için AB ile İngiltere arasında imzalanan son Windsor Çerçeve anlaşmasının istikrar ve öngörülebilirlik sunarak daha fazla yatırımı teşvik ettiğini söyledi.
Ancak anlaşma şimdiye kadar bölgenin en büyük İngiliz yanlısı partisi olan Demokratik Birlik Partisi'nin (DUP) yerel meclise yönelik boykotunu sonlandıramadı. Yetki paylaşımı hükümeti 1998'den beri çok sayıda aksaklık ve duraklama yaşıyor.
DUP, bölgeye Birleşik Krallık'ın geri kalanından farklı davranan ticaret kurallarını protesto ediyor. DUP lideri Jeffrey Donaldson, Biden'ın ziyaretinin siyasi dinamiği değiştirmediğini söyledi.
Bu bir ABD başkanının son 10 yılda bölgeye yaptığı ilk ziyaret.
Donaldson, DUP'un İngiltere ve AB arasındaki anlaşmada daha fazla değişiklik istediğini ve önümüzdeki birkaç hafta içinde İngiliz hükümetine önerilerde bulunacağını söyledi.
Londra ise anlaşmanın yeniden müzakere edilemeyeceğini söylüyor.
Donaldson, Biden'la diğer yerel liderler gibi kısa baş başa görüşmesinin ardından ABD başkanının Belfast'a müdahale için orada bulunmadığını söylediğini aktardı ve Biden'ın ifadeleri için "Geçmişte duyduğumuzdan çok daha dengeli" değerlendirmesinde bulundu.
Eski ve yeni DUP üyeleri daha önce Biden'ı "İngiliz karşıtı" olmakla itham etmiş ve "Birleşik Krallık'tan nefret eden biri" olarak tanımlamıştı.
Bir Beyaz Saray yetkilisi ise Başkan'ın geçmiş performansının "onun İngiliz karşıtı olmadığını gösterdiğini" söyledi.
Ancak Londra ve Brüksel barış anlaşmasının temellerini sarsmayacak bir boşanmanın yollarını ararken İngiltere'nin AB'den çıkışı, Londra ve Biden yönetimi ilişkilerini zaman zaman gerdi.
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, bugünkü ziyaretinde Biden'la Kuzey İrlanda'daki "inanılmaz ekonomik fırsatlar" hakkında konuştuğunu ve güç paylaşımının bir an önce yeniden sağlanmasına dair umutlarını dile getirdiğini belirtti.
İkili, Biden'ın gece kaldığı Belfast Otel'de çay içerken biraraya geldi.
Biden yarın İrlanda parlamentosunda konuşacak.
İrlandalı köklere sahip, ABD'nin Kuzey İrlanda'daki ekonomik işler özel elçisi Joseph Kennedy III, Biden'a eşlik etti. Kennedy iş dünyasından liderlerle görüşmek için birkaç gün Kuzey İrlanda'da kalacak.
Biden, bugün büyük büyükbabasının doğduğu, Belfast ile Dublin arasındaki Louth ilçesine gidecek. Cuma günü batıdaki Mayo ilçesinde ailesinin başka bir tarafından akrabalarıyla buluşacak.
Biden'ın Louth ilçesinde ayakkabıcılık yapan büyük-büyük-büyükbabası Owen Finnegan, 1849'da ABD'ye göç etmiş. Biden'ın büyük-büyükbabası James Finnegan dahil ailenin geri kalanı da 1850'de onun izinden gitmiş.
