Diyarbakır’ın 40 kilometre dışındaki şehir çöplüğü, civar köylerde yaşayan onlarca kişiye ekmek kapısı oluyor. Çok sayıda insan, yıllardır çöpten topladıkları kağıt, plastik ve metalleri satarak geçimini sağlıyor.
Kent merkezine 40 kilometre uzaklıkta bir tepe. Uzaktan bakınca sadece yükselen dumanlar görünüyor. Yıllardır için için yanıyor. Burası Diyarbakır’ın evsel atıklarını yani çöplerinin toplandığı alan. 20 yıldan fazladır, tonlarca çöpün toplanmasıyla adeta bir çöp dağı oluşmuş. Dağda biriken gazların yanmasıyla bölge duman altında kalıyor.
Uzaktan hareketsiz görünen çöp dağına yaklaştıkça insanları fark edebiliyoruz. Toz, duman içinde sadece siluetleri görünen onlarca kişi hummalı bir şekilde çalışıyor. Ellerinde poşetler bir şeyler toplayıp, başka bir alanda ayrıştırıyorlar.
Kent merkezindeki çöp toplama alanında yükledikleri çöpleri buraya getiren TIR’ların çevresi, daha çöpleri boşaltmadan sarılıyor. Çöp alanında çalışanlar, yeni gelen kamyonda işlerine yarar bir şey olup olmadığını kontrol ediyor.
Alanda çalışanlar civar köyün sakinleri. Aralarında 20 yıldan fazladır çöpte çalışanlar var. Sağlıksız ortama rağmen, ekmeklerini çöpten çıkarıyorlar. Çöplerin arasında bulunan plastik, kağıt ve metalleri ayrıştırarak, geri dönüşüm firmalarına satıyorlar. Belli bir çalışma saatleri olmasa da, günün büyük bölümünü çöp alanında geçiriyorlar. Çalışanların büyük bölümü yakın köylerde yaşayan Demir ailesinin mensupları.
Yıllarca başka illerde çalışmaya giden Mehmet Demir de bunlardan biri. Evine yakın olduğu için çöp alanında çalışmayı tercih etmiş. Kazancının yetmediğini söyleyen Demir, “Hepimiz aşağı yukarı aynı kazanıyoruz. Günlüğümüz 70-80, aylık ise 1000 ile 1200 lira arası değişiyor. Geçim olmuyor ama mecburen yapıyoruz. 7-8 yıldır yapıyorum bu işi. Belki bu durumdan kurtuluruz diye umut ediyorum ama zannetmiyorum kurtulacağımızı. Ama yine de başkasını işinden çalışmaktan iyidir ”dedi.
Hikmet Demir, öğle yemeği için eve gitmeden önce Amerika’nın Sesi’ne konuştu. 20 yıldan fazladır bu alanda çalıştığını ifade eden Demir, “Burada 50 kişiden fazla çalışıyoruz. Kazancımız yetmiyor ama mecburen çalışıyoruz. Başka yere gidip, başkalarının yanından çalışmamak için burada çalışıyoruz. Yevmiye çıkmasa da evimizin önü olduğu için, sabah geliyoruz istediğimiz zaman gidiyoruz. Onun için burada çalışıyoruz. Günde 30- 40 kazanıyoruz yetmese de mecburen çalışıyoruz. 20 yıldır bu işi yapıyorum” diye konuştu.
Ayrıştırdıkları malzemeleri, firmaların alması için, başka alanda topluyorlar. Sonra toplamaya devam ediyorlar. Çöplerdeki mikroplardan korunmak için neredeyse hiç önlem alınmıyor. Aralarında yaralanan, hastalananlar da oluyor. Koşullar son derece sağlıksız ama geçim derdi buna baskın geliyor.
