Ortadoğu turu kapsamında Mısır’dan sonra İsrail’e geçen ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’yla biraraya geldi. Blinken, daha sonra düzenlenen nasıl toplantısında, İsrail ve Filistinliler arasında son dönemde tırmanan gerginlikler göz önünde bulundurulduğunda, İsrail halkının Amerika’nın İsrail’in güvenliğine verdiği taahhüdün sarsılmaz olduğunu bilmesinin önemli olduğunun altını çizdi.
Blinken, Amerika’nın Küdus’teki kutsal mekanların statüsünün korunmasına verdiği desteği de sürdürdüğünü söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı ayrıca İsrail’i yeni hükümet önerilerine ilişkin geniş kapsamlı destek inşa etmeye çağırdı. İsrail’de yargı sisteminde yapılması planlanan değişiklikler, sokaklara dökülen binlerce İsrailli’nin protesto eylemleriyle tepki toplamıştı.
"Temel demokratik ilkelere" verdiği desteği yineleyen Blinken, "Yeni öneriler etrafında uzlaşma inşa etmek, bu önerilerin kucaklanması ve kalıcı olmasını sağlamanın en etkili yoludur" dedi.
İsrail ve Filistinliler'i gerginlikleri yatıştırmaya davet eden ve iki devletli barış vizyonunu ileriye dönük olarak "tek yol" şeklinde tanımlayan Blinken, Neyantahu’yla görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada "Başbakan’a ilettiğim gibi, bizi bu vizyondan uzaklaştıracak her yaklaşım, bizim değerlendirmemize göre, İsrail’in uzun vadeli güvenliğine ve demokratik bir Yahudi devleti olma kimliğine zarar verir" ifadelerini kullandı.
Öte yandan Filistinli yetkililer, İsrailli askerlerin işgal altında bulunan Batı Şeria'daki bir kontrol noktasında 26 yaşında bir kişiyi öldürdüklerini söyledi. Ordudan yapılan açıklamada İsrailli askerlerin denetimden kaçmaya çalışan Filistinli'nin aracına ateş açtıklarını bildirdi.
Cuma günü Kudüs'te bir sinagogun önündeki caddede bir Filistinli'nin ateş açarak yedi kişinin ölümüne neden olmasından bu yana İsrail, yüksek uyarı durumuna geçti. Bu saldırı, Perşembe günü İsrailli askerlerin Batı Şeria'daki Cenin kasabasında düzenlediği baskında çoğu silahlı kişiler olmak üzere 10 Filistinli'yi öldürmesini izledi.
Tel Aviv'e geçmeden önce Kahire'de gazetecilere konuşan ABD Dışişleri Bakanı Blinken, "Bunun çok zor bir süreç olduğuna hiç şüphe yok. Aylar boyunca tırmanan şiddetin çok sayıda insanı etkilediğine tanık olduk" dedi.
Blinken, Filistin Yönetimi Lideri Mahmut Abbas'la yapacağı görüşmelerde de "tarafları gerginlikleri yatıştırmak için adımlar atmaları yönünde cesaretlendireceğiz" dedi.
İsrail'in yanında Filistin devleti kurulmasına ilişkin ABD himayesinde yürütülen görüşmelerin son turu, 2014 yılında askıya alınmıştı.
Netanyahu'nun kurduğu sertlik yanlısı yeni hükümet, Filistin devleti kurulmasına karşı çıkan ortaklardan oluşuyor. Filistin topraklarının kontrolu, diplomasi yanlısı Abbas'la İsrail'in yok edilmesinden yana olan rakibi, İslamcı Hamas örgütü arasında bölünmüş durumda.
Blinken, Washington'un "İsrail-Filistin anlaşmazlığına kalıcı çözüm bulmak için tek yol olarak müzakereyle üzerinde anlaşmaya varılan iki devletli çözüme sarsılmaz inanç" duyduğunu söyledi.
Ancak son veriler, İsrail-Filistin meselesine iki devletli çözüm getirme seçeneğine olan kamuoyu desteğinin tüm zamanların en düşük seviyesinde olduğunu gösteriyor. Filistin Politika ve Araştırma Merkezi tarafından sonuçları geçen hafta yayınlanan ankete göre Filistinliler’in yüzde 33’ü, İsrailli Yahudiler’inse yüzde 34’i iki devletli çözüme sıcak bakıyor. Filistinliler’in üçte ikisi, İsrailli Yahudiler’in de yüzde 53’ü bu öneriye karşı olduklarını kaydediyor. Bu veriler, 2020 yılında toplanan verilere kıyasla iki devletli çözüm önerisine verilen kamuoyu destek oranında ciddi bir düşüş olduğuna işaret ediyor.
1 Ocak tarihinden bu yana Ramallah Sağlık Bakanlığı'na göre İsrail ordusunun neredeyse her gün düzenlediği saldırılarda silahlı kişiler ve siviller olmak üzere en az 35 kişi öldü. Bu nedenle Ocak ayı, Batı Şeria'da 2015 yılından bu yana en kanlı ay oldu.
Amerika, İsrail'in güvenliği ve Filistinliler'in onurlu bir hayat sürmelerine verdiği desteği ifade etti.
Bölgede şiddet eylemlerini kontrol altına almak, Cuma günkü saldırıyı düzenleyen 21 yaşındaki kişi gibi "yalnız kurt" olarak nitelenen ve Filistinli militan örgütlerle bağı olmayanların düzenlediği saldırılar nedeniyle zorlaşıyor.
Filistinli yetkililer, İsrailli yerleşimcilerin bugün Batı Şeria'nın kuzeyindeki Nablus yakınında iki otomobili ateşe verdiklerini, Ramallah yakınında bir eve taş attıklarını bildirdi.
Bu gibi olaylar, fazla dikkat çekmese de sıklıkla meydana geliyor. Ancak mevcut ortamda bu saldırılar, şiddetin tırmanması olasılığını arttırıyor.
Blinken Ortadoğu turu kapsamında ilk olarak Mısır’da temaslarda bulunmuş, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el Sisi ve Dışişleri Bakanı Semih Şükrü ile görüşmüştü.
Kahire’de görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada Blinken Mısır’ı daha fazla sayıda yabancı tutukluyu serbest bırakmak ve ifade özgürlüğünü güvenceye almak dahil insan hakları konusunda adımlar atmaya teşvik etmeyi sürdüreceklerini söyledi.
