Bankaların çalışanların maaşlarını ödeme karşılığında dağıttığı paralar, son günlerde binlerce kişinin gündeminde. Çalışanlar ekonomik kriz nedeniyle promosyon miktarlarının güncellenmesini istiyor. Bu talebe emekliler de katılıyor. Talebe bazı bankalar olumlu yanıt verse de bazıları yanaşamıyor.
Sekiz yıldır emekli olan Ali Akay, emekli maaşını çekmek üzere para çekme makinalarına (ATM) doğru yürüyor. Bağlar İlçesi’nde ATM’lerin toplu olarak bulunduğu alışveriş merkezine gelen Akay, yıllardır para çektiği bankanın ATM’si yerine farklı birine yöneliyor. Akay, parasını çektikten sonra VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlıyor.
Akay’ın bankasını değiştirmesinin nedeni, maaş promosyonu. Önceki bankası düşük miktarda promosyon verince, maaş hesabını başka bankaya transfer etmiş. Yeni bankasının verdiği promosyon miktarının önemli oranda arttığına dikkat çeken Akay, promosyonun birkaç aylık ihtiyacını giderdiğini söyledi. Akay, “Promosyonu fazlalaştırdığı için bu bankaya başvurdum. Daha önce 850 lira verdi. Bu da 7 milyar 250 yaptı. Emekliler için bir katkıdır. Bazen çok ihtiyacımız oluyor, o ihtiyaçları gideriyoruz. O yüzden değiştirdim bu bankayla” dedi.
Bankalar, kamu kurumlarıyla anlaşma yaparak, çalışanlara ve emeklilere maaşlarını ödüyor. Bu anlaşmalar uyarınca, maaşların belli oranında ek bir ödeme yapılıyor. Promosyonun ödenmesi için kurumun, maaşları üç yıl boyunca, sözleşme yapılan bankaya yatırma taahhüdü vermesi gerekiyor. Kamu kurumları çalışanları için tek anlaşma yaparken, emekliler banka değiştirmek için bireysel anlaşma yapabiliyor.
ESM: “Kar payımızı istiyoruz”
Ancak Türkiye’de yükselen enflasyon ve hayat pahalılığı nedeniyle, bankaların promosyonları da değer kaybetti. Bunun üzerine özellikle sendikalar promosyon anlaşmalarının güncellenmesi için harekete geçti. Türkiye’nin birçok yerinde olduğu gibi Diyarbakır’da da sendikalar günlerdir açıklama yapıyor. Bugün de Enerji Sanayi ve Maden Kamu Emekçileri Sendikası (ESM), bir açıklama yaparak, güncelleme talep etti. Maaş aldıkları banka şubesi önünde toplanan sendika üyeleri, bankaya anlaşmalarının güncellenmesi çağrısı yaptı.
ESM Şube Başkanı Sefer Tuğrul, anlaşmaların yenilenmesi için mücadele etmeyi sürdüreceklerini belirterek, “Biz de kazandırdığımızın karşılığında hakkımızı istemekten geri durmayacağız. Bankaların artan bu devasa karlarından işçi ve emekçilerin kendilerine yatırılan maaş ve her türlü ücretlerinin değerlendirilmesi etkilidir. Ücretlerinin üzerinden bankaların elde ettiği kardaki payımızı istiyoruz” dedi.
Kış için umut promosyonda
Açıklamaya katılan kamu çalışanları ise promosyondan beklentilerini VOA Türkçe’ye anlattı. Kışı atlatmak için promosyona umut bağladığını söyleyen Ahmet Büçke, “Bir memur maaşına göre hesapladığınızda bize bayağı katkısı var. En az 30 bin bekliyoruz. 30 bin az para değil. Kış geliyor bu kışı bu parayla atlatırız” diye konuştu. Erhan Gümüş ise elektrik ve doğalgaz faturalarını, anlaşma sağlanması halinde, promosyon parasıyla ödemeyi planlıyor. Gümüş, “Bu miktarlar bizim şu andaki koşullarımıza göre bizi birkaç aylığına rahatlatabilir. Elektrik, doğalgaz faturalarının yükünü alarak ya da market alışverişi, çocukların okul masraflarını karşılayacak bir para olacak” dedi.
Sendikalardan sivil itaatsizlik uyarısı
Günlerdir Diyarbakır’da basın açıklamaları yapan SES, Eğitim-Sen, Türk-Eğitim-Sen, TEÇ- Sen, Eğitim-Gücü-Sen, Eğitim- İş, Eğitim-Bir-Sen gibi sendikalar, daha önce yapılan anlaşmaların feshedilerek, yeni anlaşmalar yapılmasını önerdi. Diyarbakır Eğitim Sendikaları Platformu üyesi sendikalar, talepleri yerine getirilmezse kredi kartı iptali, ek hesap iptali, otomatik ödeme iptalleri, maaşın aynı gün başka banka hesabına aktarılması, hesaplarda mevduat tutmama gibi sivil itaatsizlik eylemleri yapacaklarını duyurdu.
SES ve Eğitim-Sen Diyarbakır Şubeleri ise yapılan bazı anlaşmalardaki tutarın düşük olduğunu savunarak itiraz etti.
