İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Dokümantasyon Merkezleri tarafından hazırlanan raporda, 1 Ocak-5 Aralık 2015 tarihleri arasında yaşanan hak ihlallerine ilişkin veriler derlendi. 11 başlıkta toplanan ihlallerde ilk sırayı yaşam hakkı ihlali aldı. Raporda yer alan bilgilere göre, kolluk güçlerinin yargısız infazı, dur ihtarına uyulmadığı gerekçesiyle veya rastgele ateş açması sonucu 173 kişi yaşamını yitirdi, 226 kişi de yaralandı.
Canlı bombalar tarafından düzenlenen intihar saldırıları sonucu, canlı bombalar hariç, 138 kişi öldü, en az 929 kişi de yaralandı. Bu başlıktaki en çarpıcı rakam ise son aylarda yaşanan çatışmalar nedeniyle meydana gelen ölümler oldu. Rapora göre çatışmalar nedeniyle 171’i asker, polis, korucu, 195’i militan, 157’si sivil olmak üzere toplam 523 kişi hayatını kaybetti.
Çatışmada ölenleri, iş kazaları ve kadın cinayetleri takip etti. Bu olaylar raporda şöyle yer aldı; “Gözaltında 4 kişi, faili meçhul cinayet sonucu 19 kişi, cezaevlerinde çeşitli nedenlerle en az 28 kişi, zorunlu askerlik hizmetini yaparken şüpheli biçimde en az 33 kişi, mayın ve sahipsiz bomba patlaması sonucu 5 kişi, erkek şiddeti sonucu 282 kadın, nefret cinayetleri, ırkçı saldırılar ve linçler sonucu 4 kişi, iş kazaları sonucu 1 Aralık 2015’e kadar 1593 işçi yaşamını yitirdi.”
Rapora göre, 2015 yılının ilk 11 ayında işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı iddiasıyla toplam 560 kişi Türkiye İnsan Hakları Vakfı’na başvurdu. Başvuranların 347’si aynı yıl içinde işkence ve kötü muamele gördüklerini belirttiler. İnsan Hakları Derneği’nin verilerine göre ise 2015 yılının ilk 11 ayında 1433 kişinin sadece gözaltında ve gözaltı yerleri dışında işkence gördüğünü bildirdi.
Raporun ‘Tutuklama ve gözaltı’ başlığı altında yer alan hak ihlalleri ise şöyle sıralandı: “17 belediye başkanı tutuklanmış, 9 tutuklu olmak üzere toplam 15 belediye başkanı görevden alınmıştır. 2015 yılında KCK soruşturmalarından, yanı sıra HDP/DBP ve HDK’ye yönelik operasyonlardan toplam 6.744 kişi gözaltına alınmış 1.285 kişi ise tutuklanmıştır.”
Raporun ‘Düşünce, ifade ve inanç özgürlüğü’ başlığında ise tutuklu gazetecilere vurgu yapıldı. Halen 30 gazeteci, basın-yayın çalışanı ya da gazete sahibinin tutuklu olduğuna dikkat çekilirken erişimi engellenen internet sitesi sayısı 105 bin 958 olduğu vurgulandı. Bu rakamın 2014 yılında 40 bin 773, 2013 yılında ise 35.001 olduğuna dikkat çekildi.
2015 yılı içinde 417’si HDP, 11’i AKP, 4’ü CHP olmak üzere toplam 432 parti binasının saldırıya uğradığı belirtilen raporda, toplantı ve gösterilere yönelik müdahalelerde 3 bin 377 kişinin gözaltına alındığı, 256 etkinliğin ise yasaklandığı ifade edildi.
Raporda ayrıca 2015 yılında 300’ü ağır olmak üzere, 756 mahkumun cezaevlerinde tedavi edilmeyi beklediği vurgulandı. 2015’in ilk 11 ayında nefret saldırıları sonucu en az 4 trans birey yaşamını yitirdiği de raporda yer aldı.
Raporun ‘Mülteci ve sığınmacılar’ başlığı altındaki bölümünde ise Suriyeli sığınmacıların sorunlarına dikkat çekildi. Sığınmacılarla ilgili şu görüşlere yer verildi ”Suriye’den gelen mülteci/sığınmacının yaklaşık onda biri kamplarda yaşama imkânı bulabilmektedir. Geri kalan mülteciler/sığınmacılar ise kendilerini korumak ve yaşamlarını idame ettirebilmek için kaderleri ile başa baş bırakılmış durumdadırlar. Bu kişilerin sadece yüzde 15’i insani yardım kuruluşlarından ya da ajanslarından yardım alabiliyorlar. Başta yiyecek ve barınma olmak üzere temel yaşamsal ihtiyaçlarını karşılamak için asgari ücretin de altında kölelik koşulları alında çalışmak, çocuklarını çalıştırmak ve hatta dilenmek gibi gayri insani yollara başvuruyorlar. 2015 yılında tespit etmekte oldukça zorlandığımız yaşam hakkı ihlalleri konusunda en yakıcı olan, bilinen 12 çocuğun kaldıkları çadırlarda ya da barakalarda yanarak can vermiş olmalarıdır.”
