Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD Temsilciler Meclisi’nin kabul ettiği 1915 olaylarıyla ilgili “Ermeni tasarısı” ve Türkiye’ye ekonomik yaptırım uygulanması yönündeki girişimler konusunda, ABD siyasetinde kamplaşma yaşandığını ancak Beyaz Saray’ın Türkiye’yle aynı noktada durduğunu söyledi.
Çavuşoğlu, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Dışişleri Bakanlığı’nın 4 milyar 631 milyon 723 bin liralık bütçe teklifine ilişkin açıklamalarda bulundu. Bu çerçevede Çavuşoğlu, Türk dış politikasına ilişkin değerlendirmelerini paylaşarak, Ankara–Washington hattındaki son durumu yorumladı.
Çavuşoğlu, “ABD’yle ilişkilerimiz zor bir dönemden geçiyor. ABD’nin FETÖ ve PKK/YPG’ye ilişkin tutumun bunun temel nedeni. ABD’nin S-400 tedariğimizi bağlamından koparıp alakasız konularla ilişkilendirmesi de sorunlar yarattı. ABD iç siyasetindeki kamplaşmanın da bu süreçte aleyhimize sonuçlar doğurduğunu görüyoruz” diye konuştu.
ABD’yle meselelerin diyalog ve karşılıklı anlayış çerçevesinde çözülmesi için gayret ettiklerini kaydeden Çavuşoğlu, bunun için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz hafta Washington’daki ziyaretinde ABD tarafına kapsamlı dosyalar verildiğini ifade etti.
Türkiye’nin 9 Ekim’de başlattığı Barış Pınarı Harekatı dolayısıyla baskı oluşturmak için ABD Kongresi’nde aleyhte girişimler başlatıldığını anlatan Çavuşoğlu, “Cumhuriyetimizin 96. yılını kutladığımız gün temelsiz iddialarla dolu iki tasarı ABD Temsilciler Meclisi’nde kabul edildi. Bunlardan sözde ‘Ermeni soykırımı’ kararına (H.Res.296) Yüce Meclisimiz, yaptığı ortak açıklamayla en güzel cevabı verdi. Ülkemize yönelik yaptırımlar uygulanmasını öngören yasa tasarısı da (H.R. 4695) keza aynı yaklaşımın üründür. Bu hususları geçen hafta Sayın Cumhurbaşkanımızın ABD ziyareti vesilesiyle Amerikan tarafıyla etraflıca ele aldık. Yönetim’in iki tasarı konusunda da bizim tezlerimizle aynı noktada durması önem taşıyor” dedi.
Çavuşoğlu, ABD Başkanı Donald Trump’ın davetiyle Beyaz Saray’daki görüşmede bazı Senatörler tarafından Erdoğan’a sorular yöneltilmesiniyse, “Kongre’yi bilgilendirmek” olarak açıkladı. Çavuşoğlu, “Kongre’nin daha iyi bilgilendirilmesi ve Türkiye-ABD ilişkilerinin önemine dair bilincin pekiştirilmesi konusunda, önümüzdeki dönemde TBMM heyetlerimizin Washington ziyaretlerini de içeren kamu diplomasisi faaliyetlerimizi yoğunlaştırmamız önem arz ediyor” ifadesini kullandı.
Çavuşoğlu, ayrıca “PYD/YPG sözde komutanı PKK’lı terörist Ferhat Abdi Şahin’in ABD ve Almanya’ya seyahat edeceği yönünde çıkan haberler üzerine, adı geçenin tutuklanarak ülkemize iadesi talebimizi süratle anılan ülkelere ilettik. Bu taleplerimizi ısrarla takip ediyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın geçen haftaki ABD ziyareti sırasında da bu hususa özellikle eğildik” açıklaması da yaptı.
“Barış koridoruyla yerinden edilmiş kişilerden yarısı geri döndü”
Çavuşoğlu, Türk dış politikasıyla ilgili genel değerlendirmesindeyse Suriye örneğini vererek, “Türkiye tek havza ülkesi değildir. Hiçbir zaman olmamıştır ve gelecekte de olmayacaktır. Dış politikamızı belirlerken bu gerçeği dikkate alıyoruz. Bugün birden fazla havzada dinamikleri olumlu yönde etkileyebilecek şekilde sahada ve masada güçlüyüz. Bu gücümüzün en çarpıcı örneklerinden birini, Suriye’nin kuzeydoğusunda yürüttüğümüz Barış Pınarı Harekatı ve hemen sonrasında ABD ve Rusya’yla beş gün arayla müzakere ettiğimiz iki ayrı mutabakat teşkil etmiştir. ABD ve Rusya Federasyonu meşru güvenlik kaygılarımızı, harekatımızın meşruiyetini ve sahada attığımız adımlarla oluşturduğumuz yeni statükoyu kabul etti” diye anlattı.
Suriye’nin Türkiye için en büyük sınamalardan birisi olduğunu da söyleyen Çavuşoğlu, “Kurmakta olduğumuz barış koridoruyla Suriyeli mültecilerin gönüllü, güvenli, onurlu ve düzenli geri dönüşleri için müsait bir ortam yaratılmasına da öncülük ediyoruz. Nitekim, Harekat’ın başlangıcından bu yana yerinden edilmiş kişilerin yüzde 50’sinden fazlası geri döndü” diye konuştu.
"Mutabakatların gereğinin yapılması lazım"
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, ABD ve Rusya ile Suriye'nin kuzeyi için yapılan mutabakatlara ilişkin, "Mutabakatın gereğini yaptılar mı şu ana kadar, hayır yapmadılar, yapılması lazım. Bu mutabakat gereği üzerimize düşeni yaptık ama tacizler olduğu zaman da gereğini yaptık ama buradan bir netice alamazsak tıpkı Amerika ile denedikten sonra harekatı başlattığımız gibi yine gereğini yapacağız. Bunun başka çaresi yok. Yanı başımızdaki terör tehdidini bizim mutlaka temizlememiz lazım" dedi.
“AB’nin hatalarını anlamasıyla yeniden güven tesis edebiliriz”
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Avrupa Birliği’yle ilişkiler konusunda da sorunlar yaşandığını işaret ederek, bu konuda AB’nin haksız tutum sergilemesini gerekçe gösterdi.
AB’yle tüm sorunlara rağmen Türkiye’nin üyelik sürecini stratejik hedef olarak gördüğünü söyleyen Çavuşoğlu, “Ancak bugün AB’nin ülkemize karşı izlediği tutum haksız ve kabul edilemez bir nitelik taşıyor. AB, 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında aramızda oluşan güven bunalımını aşacak adımları atmamıştır. İlaveten, terör örgütü ve yandaşlarının ortaya attığı asılsız iddialara itibar edilerek, Barış Pınarı Harekatı bağlamında olumsuz bir hava yaratılmıştır. AB bölgesel ve küresel alandaki önemli gelişmeleri gerektiği şekilde takip edememekte, bunların neden ve sonuçlarını nesnel ve bütüncül bir şekilde değerlendirememektedir. Bunun son örneği, Balkanlar’da Arnavutluk ve Kuzey Makedonya’ya yönelik olarak alınan basiretsiz kararlarda da görüldü. AB’nin yaptığı hataları anlaması ve Türkiye’nin üyeliğinin Birliğe katacağı değeri görmesi durumunda, her iki taraf için de faydalı ilişkiler kurulabileceğine ve güvenin yeniden tesis edilebileceğine dair inancımızı koruyoruz. Bu çerçevede özellikle Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve vize serbestisi konularına önem veriyoruz” dedi.
“Kıbrıs’ta Türkiye koşullar değişmezse masaya oturmayacak” mesajı
Çavuşoğlu, AB’yle Türkiye arasındaki bir başka sorun başlığı Doğu Akdeniz meselesine de değinerek, “Doğu Akdeniz’de en uzun kıyı şeridine sahip olan Türkiye’nin Kıbrıs Adası’nın batısında ve kuzeyindeki deniz alanlarında meşru hak ve çıkarları bulunmaktadır. Ülkemiz bunları korumak için gerekli tedbirleri almıştır, almaya da devam edecektir” mesajını paylaştı.
Kıbrıs’ı “milli dava” olarak tanımlayan Çavuşoğlu, Yunanistan’la diyalog kapısını açık tuttuklarını ancak Kıbrıs konusunda Türkiye’nin yeniden masaya oturmayı mevcut koşullarda düşünmediğini açıkladı. Çavuşoğlu, “Milli davamız Kıbrıs konusunda sırf müzakere etmek için tekrar masaya oturmayacağımızı sizler huzurunda vurgulamak isterim. Yeni bir süreç başlayacaksa, iki tarafın siyasi eşitliğine ilişkin tüm muğlaklıkların önceden ortadan kaldırılması gerektiğini muhataplarımızın dikkatine getiriyoruz” dedi.
Rusya’ya Kırım Türkleri ve Çin’e Uygur Türkleri anımsatması
Çavuşoğlu, Türkiye’nin Rusya’yla ilişkilerini olumlu bir zeminde geliştirmeye devam ettirdiğini belirterek, Rusya’yla sadece Kırım konusunda anlaşmazlık bulunduğunu dile getirdi. Çavuşoğlu, “Başta Kırım olmak üzere anlaşamadığımız hususlar elbette var. Bu konularda diyalog yoluyla ortak payda bulmaya çalışıyor, işbirliğini hedefliyoruz. Bu yapıcı yaklaşımın meyvelerini de topluyoruz. En son Barış Pınarı Harekatı özelinde aldığımız sonuçlar en somut örnek. Rusya'ya yönelik bu stratejik bakışımızı sürdüreceğiz. Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini; ülkenin doğusundaki duruma bu temelde bir çözüm bulunmasını destekliyoruz. Kırım’ın yasadışı ilhakını tanımıyoruz. Kırım Tatarları’nın durumunu iyileştirmeye yönelik desteğimizi sürdürüyoruz” diye konuştu.
Çavuşoğlu, benzer şekilde Çin’le ilişkilerdeyse Uygur Türkleri faktörünü işaret ederek, “Uygur Türklerinin yaşamlarını barış, huzur ve refah içinde sürdürmeleri, temel insan haklarının gözetilmesi, dini özgürlüklerinin ve kültürel kimliklerinin korunmasına önem veriyoruz. Bu konuları Çin makamları nezdinde gündemde tutuyoruz. Önümüzdeki dönemde bölgeye bir ziyaret gerçekleştirilmesine yönelik plan bağlamında bunun modaliteleri ve kapsamına dair temas ve değerlendirmelerimiz sürüyor” dedi.
"Elçi atamalarını objektif kriterler çerçevesinde yapıyoruz"
Çavuşoğlu, siyasi isimleri elçi olarak atama konusunda, "Dışişleri Bakanı olduğum günden bu yana bakanlık içinde ekipçilik vesaire tüm anlayışları bir kenara bırakarak, tüm atamalarımızı içeride ve dışarıda objektif kriterler çerçevesinde yapıyoruz. Şu anda toplamda 249 büyükelçimiz var ve sizin tabirinizle dışarıdan 24 büyükelçimiz var. 249'a 24. Öyle bir anlatıyorsunuz ki sanki bakanlığın tamamen içeride ve dışarıda herkes dışarıdan atanmış. Bu da doğru değil. Size göre azdır, çoktur ama ihtiyaca göre karar veriyoruz. İhtiyaca göre karar verdiğimize göre ve yasal bir şey yapıyoruz. Etik olmayan bir şey yapmıyoruz" diye konuştu.
