Türkiye’nin üretttiği insansız hava araçları, Dağlık Karabağ’da Azerbaycan’ın operasyonlarında ciddi bir rol oynuyor. İnsansız hava araçları, Türk dış politikasının da bir parçası haline geldi. Bu nedenle de Türk İHA endüstrisi uluslararası kamuoyunun merceği altında.
Türk üretimi insansız hava araçları, Dağlık Karabağ’daki çatışmalarda Azerbaycan güçleri tarafından kullanılıyor. Ermeni ayrılıkçılar Dağlık Karabağ’ı 90’lı yıllarda yaklaşık 30 bin kişinin hayatını kaybettiği kanlı bir savaşla ele geçirmişlerdi.
Türkiye, artan gerilimde Azerbaycan’a destek sözü verdi. Savunma uzmanı Arda Mevlütoğlu bölgedeki çatışmanın, Türkiye’nin önde gelen bir İHA üreticisi olduğunu ortaya koyduğunu söylüyor.
Mevlütoğlu, Türkiye’nin, İHA üretiminde yapısal ve dizayn alanında ciddi bir birikim elde ettiğine dikkat çekiyor. Mevlütoğlu’na göre Türk üretimi İHA’lar, Amerika’nın ürettikleri kadar sofistike olmasalar da Çin üretimi olanlarla rekabet edebilecek durumda ve hızla gelişen bir teknolojiye sahipler.
Ermenistan, Azerbaycan’la çatışmalarında Türk üretimi İHA’ların kullanılmasını kınıyor. Son açıklamalara göre Ermenistan, başkent Erivan yakınlarında bir Azerbaycan İHA’sını düşürdü.
Ankara, İHA’ların Irak ve Suriye’de Kürt gruplara karşı kullanıldığını açıklamıştı.
Türk yapımı İHA’lar aynı zamanda Libya’daki çatışmalarda, Ankara’nın destek verdiği Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne de fayda sağladı.
Merkezi İstanbul'da bulunan Ekonomi ve Dış Politika Araştırma Merkezi’nden Sinan Ülgen’e göre de İHA’lar, artık Ankara’nın güç diplomasisinin bir parçası.
Ülgen, silahlı insansız hava araçları olarak bilinen SİHA’ların, Türkiye’nin güç odaklı dış ve güvenlik politikasına yardımcı olduğunu belirtiyor. Ülgen bu sayede Türkiye’nin, eskisine oranla daha fazla güce dayalı bir sınırötesi siyaset güdebildiğini söylüyor.
Kanada'dan engel
Ancak Dağlık Karabağ’daki çatışmalarda sivil kayıpların da olması Türk İHA’larına yönelik tepkiyi de arttırıyor. Kanada, İHA’ların kritik bazı parçalarının Türkiye’ye satışını dondurma kararı aldı. Ankara, Kanada’nın aldığı kararı eleştirdi.
Global Source Partners’tan Atilla Yeşilada’ya göre bu, Türkiye’nin İHA sektörüne zarar verebilir. Yeşilada, bu noktada Türkiye’nin halen İHA’ların motorlarını üretemediğine, Türkiye’de bir mikroçip fabrikası olmadığına, yazılım ve çeşitli donanımlar konusunda ve SİHA’lara monte edilen silahların Çin ya da batılı ülkelerden satın alınmak zorunda olduğuna dikkat çekiyor.
Ancak Mevlütoğlu da farklı alternatiflere yönelmenin zor olmayacağına dikkat çekiyor. Mevlütoğlu, İHA teknolojisinin her geçen gün daha gelişip-genişleyerek ucuzladığına ve pek çok ülke açısından daha ulaşılabilir bir hale geldiğini söylüyor.
Türkiye tarafından yayınlanan ve bugüne kadarki en gelişmiş yerli üretim insansız hava aracı olduğunu belirttiği İHA da dahil olmak üzere İHA’lar askeri anlamda değilse bile dış politika anlamında anahtar konumdaki öğelerden biri olmayı sürdürecek görünüyor.
