ABD’de 2020’de yapılacak başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti’nin adayı olmak için yarışan 12 isim, Başkan Donald Trump’ın azli için başlatılan soruşturma sonrası ilk defa kozlarını paylaştı. Tartışmada Trump’ın Suriye’den asker çekmesi, Türkiye’nin operasyonu ve Trump’ın azledilmesiyle ilgili süreç öne çıkan konular oldu.
Haber kanalı CNN ve New York Times gazetesinin ortak tartışma programı için Ohio’da kürsüye çıkan adayların ilk gündem maddesi de azil soruşturması oldu. Diğer tartışma programları sağlık sistemi sorularıyla başlamıştı.
Programın ilk 15 dakikalık bölümünde aday adaylarından biri hariç hepsi Trump’ın azledilmesine tam destek verdi. İlk soru Massachusetts Senatörü Elizabeth Warren’a yöneltildi. ‘’Başkanlık seçimlerine bir yıl kalmışken seçmenler neden Başkan’ın kaderini tayin etmesin?’’
Warren bu soruya, ‘’ Bazı meseleler bazen siyasetin de üzerindedir ve bence azil soruşturmasıyla ilgili durum da by. Kimse hukukun üstünde değil, buna başkan da gelecekteki başkanlar da dahil’’ yanıtını verdi.
Vermont Senatörü Bernie Sanders, Demokrat’ların azil dışında bir seçeneği yok mı sorusuna, ‘’Hayır yok. Trump bugüne kadarki en yoz başkan’’ derken, azil soruşturmasının açılmasına neden olan Ukrayna krizinin baş aktörlerinden eski Başkan Joe Biden’dan da destek aldı. Biden, Demokratlar’ın azil sürecini işletmekten başka seçeneği yok’’ dedi.
California senatörü Kamala Harris’se azledilmesinin Başkan için adil olup olmadığı sorusuna, ‘’Göz göre göre suç işledi. Eski bir savcı olarak bir itiraf gördüm mü tanırım. Bize kanıt verdi’’ dedi.
New Jersey Senatörü Cory Booker, bir azil duruşmasında adil olup olamayacağı sorusuna ‘’Bu vatanseverlik meselesi, particilik değil. Azil süreci, ülkeyi birleştirici biçimde yönetilmeli’’ yanıtını verirken, Minnesota Senatörü Amy Klobuchar, Kongre’nin hem azil soruşturmasını hem de Amerikan halkı için çalışmayı aynı anda sürdürülebileceğini söyledi.
Trump’ın Ukrayna Cumhurbaşkanı ile iletişimin yasa dışı olduğunu söyleyen Amy Klobuchar, ABD’nin Suriye’den asker çekme kararıyla ilgili bölgedeki Kürt müttefiklerin yüz üstü bırakıldığını tartışma programında dile getiren ilk isim oldu.
Eski Konut ve Kentsel Kalkınma Bakanı Julian Castro, azil sürecinin bir oyalama olmadığını ve Trump’ın görevden alınması gerektiğini söylerken, South Bend Belediye Başkanı Pete Buttigieg de partilerüstü destek olmadan sürecin işletilmesinin hata olmadığını savundu ve ‘’Başkan Kongre’ye başka çare bırakmadı’’ dedi.
Adaylar arasındaki tek Temsilciler Meclisi üyesi olan Tulsi Gabbard ise azlin ülkeyi böleceğini söylese de azil soruşturmasına destek verdi. New Yorklu girişimci Andrew Yang ise tartışmanın yapıldığı Ohio’daki seçmenin azilden çok işsizlikle ilgilendiğini söyleyerek, ‘’Azil için yeterince kanıt var mı?’’ sorusunu yanıtsız bıraktı. Yang, ‘’Ekonomik sorunlar Trump’ı seçtirdi. Onun hakkında konuşurken, kaybediyoruz’’ dedi.
Biden oğlunun Ukrayna bağlantısını savundu
Tartışmanın azil süreciyle ilgili bölümünde son soru beklendiği gibi Joe Biden’a yöneltildi. Trump’ın Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’yle 25 Temmuz’da yaptığı telefon görüşmesinde Biden ve oğlu Hunter’ın Ukrayna’daki faaliyetlerini araştırmalarını istediği ortaya çıkmıştı. Biden’a ‘’Bir başkanın ailesinin yabancı iş bağlantıları olması kabul edilmezken, siz başkan yardımcısıyken neden oğlunuz için kabul görsün’’ sorusu yöneltildi.
‘’Oğlum yanlış bir şey yapmadı. Ben yanlış bir şey yapmadım’’ siyen Biden, ‘’Oğlumun açıklaması her şeyi anlatıyor diyerek’’ Hunter Biden’in televizyon kanalı ABC’ye verdiği mülakatı işaret etti. Joe Biden, ‘’Trump benim peşime düştü çünkü aday olursam onu davul gibi döveceğimi biliyor’’ diye konuştu. Biden, ‘’Oğlunuza Ukrayna’da iş yapmasına izin vermekle hata mı yaptınız’’ sorusunaysa ‘’Oğlumla bu konuları hiç konuşmadım. Potansiyel bir çıkar çatışması yoktu’’ yanıtını verdi.
Trump ve Türkiye'ye sert eleştiriler
ABD’nin Suriye’den asker çekmesiyle ilgili ilk soru Joe Biden’a geldi. Trump’ın ABD askerlerini çekmesinin modern tarihte herhangi bir başkanın yaptığı en utanmaz şey olduğunu söyleyen Biden, ‘’Burada esas sorun Türkiye. Erdoğan’la bire bir görüşürüm ve operasyonu kesmesini söylerim. Yoksa Erdoğan’ın ağır bir bedel ödemesini sağlarım’’ dedi.
Irak Savaşı’na katılmış eski bir asker olan Tulsi Gabbard’aysa Suriye ile ilgili neyi farklı yapardı diye soruldu. Asker çekmekten yana olan ancak Trump’ın asker çekme şekline katılmayan Gabbard bu soruya, ‘’Kürtlerin Türkiye tarafından katledilmesi, Suriye’de yürüttüğümüz rejim değiştirme savaşının bir başka olumsuz sonucu. Kürtlerin kanı Donald Trump’ın ellerinde olduğu kadar Suriye’de 2011’de başlayan rejimi değiştirmeye yönelik savaşı destekleyen iki partiden siyasetçilerin de elinde. Bu savaşı destekleyen ve öncülüğünü yapan ana akım medyanın da elinde’’ dedi.
Esat rejimini desteklemekle eleştirilen Gabbard, Pete Buttigieg’le de kapıştı. Gabbard’ın Ortadoğu’da bitmeyen savaşları desteklemekle suçladığı Buttigieg, ‘’ABD askerlerini Suriye’de süresiz olarak tutmak istemiyorum ama ancak Kürtler gibi müttefiklerimizi de yüz üstü bırakmamalıyız. Trump’un attığı adımlar ABD birliklerinin şerefini yok ediyor ve ülkemizin güvenilirliğine ihanet ediyor’’ dedi.
Aday validen Türkiye'ye 'soykırım' çıkışı
Buttigieg, ''Suriye'de süren kıyım Amerikan varlığının sonucu değil, bu Başkan'ın ABD müttefiklerine ve değerlerine ihanetinin ve çekilmesinin sonucudur. İlk başta Irak'a da girmeliyiz diye düşünmedim. Bence Afganistan'dan da çıkmamız lazım. Ancak bir yandan da Suriye'nin o bölümüyle şu anda yaşananlar arasında duran tek şey de az sayıda uzman özel harekat birlikleri ve istihbarat birimleri. Şu anda yaşanansa bir soykırım başlangıcı ve IŞİD'in doğuşu'' dedi.
Gabbard dışında diğer Demokrat adaylar Trump’ın asker çekme kararına sert tepki gösterdi. Kamala Harris Trump’ın ‘’Kürtler’i sattığını’’ söyledi. Elizabeth Warren ABD’nin Ortadoğu’da olmaması gerektiğini ancak bunu daha akıllıca yollardan yapması gerektiğini söyledi.
Türkiye’nin hala bir ABD müttefiki olup olmadığı ve NATO’da kalıp kalmaması gerektiği sorusu Bernie Sanders’a yöneltildi. Sanders bu soruya olumsuz yanıt verdi ve ‘’Başka bir ülkeyi işgal edip toplu katliama soyunduklarından Türkiye bir ABD müttefiki değil. Buradaki kriz Joe [Biden] ve Pete [Buttigieg]in de dediği gibi ABD’nin Kürtler olan ihanetidir’’ dedi.
Julian Castro da, Trump’ın Meksika sınırında çocukları kafeste tutarken, Suriye’de IŞİD’lilerin kaçmalarına göz yumduğunu savundu. ‘’Trump Suriye’de çok büyük hata yaptı, tam bir faciaya neden oldu’’ diyen Castro, başkan seçilirse müttefiklerle birlikte askeri saldırıları durdurma sözü verdi. Trump yönetiminin Türkiye’ye yaptırımlarından daha sert önlemler alacağını söyledi.
Rusya’nın güç kazanmasıyla ilgili soruda da yine Biden’ın ağırlığı hissedildi. ABD yönetiminde yer almış biri olarak hem Putin hem Erdoğan’la uğraştığını söyleyen Biden, Trump’ın yeniden seçilmesi durumunda NATO’nun ortadan kalkacağını ve IŞİD’in Amerikalılar’a saldıracağını savundu.
Trump’a sert eleştirilerini sürdüren Biden, ‘’Dış politika hakkında lanet olası hiçbir şey bilmeyen tutarsız ve deli bir başkanımız var’’ dedi.
Biden’in Rusya Devlet Başkanı’ndan bahsederken Bernie Sanders’ı işaret eden konuşması ise Sanders’ın ‘’Bana Putin diyor’’ demesi üzerine gülüşmelere neden oldu.
Bireysel silahlanma ve sağlık sistemi de gündemdeydi
- İç politikayla ilgili öne çıkan en önemli tartışmaysa bireysel silahlanma üzerine oldu. Pete Buttigieg, Beto O’Rourke’un saldırı tarzı tüfeklerin zorunlu geri alımıyla ilgili planını eleştirdi ve sokaktaki silahların toplanması için pratikten bir yoksun öneri olduğunu söyledi. Biden da silah üreticilerini sorumlu tutan ve halkın firmaları dava edebileceği bir yol seçeceğini söyledi.Adaylar bireysel silahlanmanın kısıtlanması konusunda görüş birliğinde olsa da bunun nasıl yapılacağı konusunda politika belirlemekte bölünmüşlüğünü korudu.
- Genel sağlık sigortası ve vergi tartışmalarında ise anketlerde Joe Biden ile başa baş giden Elizabeth Warren diğer adaylarca eleştirildi. Pete Buttigieg, Warren'ın herkes için sağlık sigortası planının daha yüksek vergi anlamına geleceğini savundu. Warren, varlıklılara daha fazla vergi getirme planını eleştirenleri, zenginleri korumakla itham etti.
- Amerika'da kürtaj karşıtı yasaların bazı eyaletlede kabul edilmesi, tartışmanın sağlık bölümünde kendine yer bulan bir başka konuydu. Kamala Harris, ''İnsanların kadınların vücutlarından ellerini çekmesi ve kadınların kendi hayatlarıyla ilgili karar vermelerine karışmamaları gerekiyor'' dedi. Harris bu konunun hiçbir tartışma programında gündeme gelmemesini de eleştirdi. Amy Klobuchar, Trump'ın aile planlaması kararlarını eleştirdi ve başkan olursa bu konuya daha fazla bütçe ayıracağı sözü verdi.
Adaylara, moderatörlerin sorularına yanı vermek için 75 saniye verildi. Adayların birbirlerine yanıt vermeleri 45 saniye ile sınırlandırılırken, konuşmalarına açıklık kazandırma süresi 15 saniye olarak belirlendi.
Massachusetts Senatörü Elizabeth Warren, 3 saatlik tartışma programında en çok söz alan isim oldu. Warren'ı Joe Biden izledi.
