Türkiye, çelik ve alüminyum ihracatında sorun yaşadığı Amerika’yı ikinci kez Dünya Ticaret Örgütü’ne şikayet etti.
Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, "Söz konusu ek vergilerle ilgili olarak ülkemiz, ABD'yi DTÖ'de danışmalara davet etmiştir. Böylelikle ABD'nin çelik ve alüminyuma uyguladığı ilave gümrük vergileri için dava süreci başlatılmıştır. Ülkemizle birlikte DTÖ'de ABD’ye karşı dava süreci başlatan ülkeler Hindistan, Çin Halk Cumhuriyeti, İsviçre, Norveç, Kanada, Rusya, Meksika ve Avrupa Birliği'dir. Önümüzdeki dönemde bu ülkelerle de işbirliği yapılarak ülkemiz ihracatçılarının haklarının korunmasına yönelik çalışmalara devam edilecektir” dendi.
Ticaret Bakanı: İhracatçılarımızın haklarını koruyacağız
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan da Anadolu Ajansı’nın Türkiye’nin şikayetiyle ilgili haberi paylaştığı twitter mesajında “Küresel ticaretin kuralları herkes için geçerlidir. Tek taraflı olarak hareket eden hangi ülke olursa olsun biz ihracatçılarımızın haklarını her zaman koruyacağız” dedi.
Dünya Ticaret Örgütü’nün açıkladığı şikayet, bakanlık metninde de yazdığı gibi ABD’nin 23 Mart’ta yürürlüğe soktuğu yeni vergi düzenlemesi hakkında.
Amerika yönetimi, aralarında Türkiye, Çin ve Rusya’nın da bulunduğu ülkelerden ithal ettiği çeliğe %25, alüminyuma ise %10 ekstra gümrük vergisi getirmişti.
ABD ile AB-Çin, Rusya ve Türkiye arasında misilleme savaşları
Kanada, Meksika, Güney Kore, Arjantin ve Brezilya gibi kendisinin de bu yeni gümrük tarifesinden muaf tutulması için Washington yönetimi nezdinde müzakerelerde bulunan Türkiye, bir ilerleme sağlayamayınca ekstra vergiye tabi tutulan diğer ülkeler gibi misillemede bulundu.
Türkiye, bu misilleme kapsamında ABD’den ithal ettiği 22 kalem ürüne %10 ile %70 arasında gümrük vergisi artışı uyguladı.
Karar, 11 Haziran’daki Bakanlar Kurulu toplantısında alındı.
ABD de Türkiye’yi DTÖ’ye şikayet etti
ABD ise bunun ardından önce Türkiye’yle birlikte kendisine misillemede bulunan ülkeleri 18 Temmuz’da Dünya Ticaret Örgütü’ne şikayet etti.
Amerikan ihraç ürününe misilleme amaçlı getirilen toplam 28,5 milyar dolarlık ek gümrük vergilerinin DTÖ kurallarına göre yasadışı olduğunu savunan ABD Ticaret Temsilcisi Robert Lighthizer, “Bu tarifelerle DTÖ’nin her bir üyesinin DTÖ tüzüğü altındaki yükümlülüklerini ihlal ettiği görülüyor. ABD, çıkarlarımızı korumak için her türlü gerekli adımı atacaktır. Ticaret ortaklarımızı çelik ve alüminyum sektörlerindeki devasa boyutta ve süreklilik gösteren aşırı kapasitenin yol açtığı sorunlar hakkında bizimle yapıcı şekilde çalışmaya çağırıyoruz” dedi.
ABD’nin şikayet başvurusundan 22 gün sonra Hazine ve Ticaret Bakanı Berat Albayrak’ın piyasaları sakinleştirmek için yaptığı konuşması sırasında ABD Başkanı Trump, twitter hesabından paylaştığı bir mesajda Türkiye’den elde edilen çeliğin vergisini %20’ye ve alüminyumun vergisinin de %50’ye çıkarılacağını açıkladı.
Bunun üzerine Türkiye, 15 Ağustos’ta ikinci bir misilleme gerçekleştirerek ABD’nin ithal ettiği 22 kalem üründeki gümrük vergilerini %20 ile %140 arasında değişen oranlarda arttırdı.
Türkiye’nin DTÖ hamlesi ise bu karardan beş gün sonra geldi.
Doçent Arttıran: Türkiye’nin şikayeti diğer ülkelerin şikayetleriyle birleştirilecektir
Peki bundan sonra süreç nasıl işleyecek?
Bilgi Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Pınar Artıran, Türkiye’nin şikayetinin Eylül ayındaki Dünya Ticaret Örgütü toplantısında görüşüleceğini söyledi.
Doçent Artıran, “Bu toplantıda çok büyük ihtimalle Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye’nin talebine blokaj uygulayacak. Ancak bir ay sonra yapılacak toplantıda ABD’nin blokaj hakkı bulunmuyor. Bunun ardından bir panel kurulacak. Tahkim gibi, buna hakem heyeti diyebiliriz. Muhtemelen, Türkiye’nin şikayeti daha önce benzer şikayetlerde bulunan diğer sekiz ülkenin şikayetine eklenecek ve birlikte görüşülecek. Bir sene yahut biraz daha uzun bir süre sonunda bir karara varılacağını öngörebiliriz” dedi.
Türkiye, ABD’yi 2017 yılında da yine çelik vergisi nedeniyle DTÖ’ye şikayet etti
Bilgi Üniversitesi öğretim üyesi, Türkiye’nin 2017 yılında da ABD’yi Dünya Ticaret Örgütü’ne şikayet etmiş olduğunu hatırlattı.
O dönem Binali Yıldırım hükümetinin Ekonomi Bakanı olan Nihat Zeybekci, “ABD'yi DTÖ nezdinde şikayet ettik. Ama müttefikler arasında böyle bir şey olmamalı. Ama ticari menfaatler söz konusu olduğunda onların bize yaptığını, yoğun şekilde bize gelen baskılarla biz de Amerikan ürünlerindeki devlet desteklerini görüyoruz. US Cotton'un (Amerikan Pamuk Birliği) Amerikan pamuğu üzerindeki desteklerini biliyoruz, bununla ilgili gerekli adımı attık. Yaptığımız soruşturmada destek ortaya çıktı. Bu, şu anda Türkiye'ye ABD'den ithal ettiğimiz bütün ürünlere, stratejik ve savunma dahil olsa bile Amerikan hükümetinin desteğinin olup olmadığı yönünde bir araştırma, soruşturma hakkı ortaya çıkarır. Bunun da gereğini yaparız" demişti.
Dr. Kaykusuz: Türkiye ile ABD arasında çelik anlaşmazlığının en az 20 yıl geçmişi var, DTÖ’de ABD aleyhine bir karar çıkması zor
İki ülke arasındaki demir-çelik ithalatı konusundaki anlaşmazlıkların en az 20 yıllık geçmişi olduğunu söyleyen ekonomist Murat Kaykusuz ise Türkiye’nin şikayetinin olumlu netice vermesinin kolay olmadığını söyledi.
Amerika’nın Sesi’ne kısa bir değerlendirmede bulunan Dr. Kaykusuz, “Aslında Türkiye ile ABD arasındaki demir çelik konusundaki sorunların uzun bir geçmişi var. Hatırlanacağı gibi Türk demir çelik sektörünün önemli şirketlerinden Ekinciler 1999 yılında anti damping davasını kazanmıştı. Yıllardır bu mesele hep gündemde. Türkiye, haklı olduğu konuda bugün bir adım attı. DTÖ nezdindeki başvuruların büyük çoğunluğu 60 gün içinde çözümleniyor. Taraflar herhangi bir yaptırıma gerek kalmadan anlaşıyorlar. Ama bu şikayetin bu kadar kısa sürede sonuçlanması zor. Ancak ABD’nin DTÖ’deki gücünü ve etkisini biliyoruz. Türkiye lehinde bir karar çıkması kolay değil” dedi.
