Ukrayna Milli Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Oleksiy Danilov, Amerika’nın Sesi’nin Ukraynaca Yayın Bölümü’ne mülakat verdi Rusya'nın Zaporijya nükleer tesisini kontrol ediyor olmasına tepki gösteren Danilov, 1986'da binlerce kişinin hayatını kaybettiği ve yüz binden fazla kişiyi yerinden eden Çernobil nükleer kazasına benzer bir felaket riski konusunda uyardı.
Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi’nden (IAEA) bir teftiş ekibi, geçen hafta Zaporijya santralini denetlemeye gitmişti.
Denetim, Rus askerlerinin tesisin çevresine konuşlandırıldığı ve yakınlarında haftalarca süren bombardımanların olduğu bir dönemde gerçekleşmişti. Kiev ve Moskova, bombardımanlardan birbirini sorumlu tutuyordu.
Ukraynalı mühendisler, Rus güçlerinin gözetimi altında nükleer santrali işletmeye devam ederken iki IAEA müfettişi, tesisin güvenliğine yönelik tehditleri izlemek için sahada kaldı.
Rusya'nın talebi üzerine yapılan BM Güvenlik Konseyi toplantısında, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres Salı günü, Zaporijya çevresindeki gerginliği azaltmanın öneminin altını çizdi.
Amerika’nın Sesi, BM Güvenlik Konseyi toplantısı öncesinde Ukrayna Milli Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Oleksiy Danilov ile konuştu.
VOA: IAEA'nın Zaporijya ziyaretini nasıl değerlendiriyorsunuz? Ziyaret nükleer santralde yaşanan sorunun çözümünü nasıl etkiledi? Bu sorun nasıl çözülebilir?
Oleksiy Danilov: Öncelikle tüm bu yaşananları gözden geçirmemizi istiyorum. Her şeyden önce, teröristler 21. yüzyılda bir nükleer tesisi ele geçirdiler. Bu son derece tehlikeli. Bunlar, bu sistemin nasıl yönetildiğini veya nasıl çalıştığını bilmeyen insanlar.
Teröristler BM Güvenlik Konseyi'ni toplantıya davet ediyor. Bu ne demek? Tam bir saçmalık. Bunlar modern dünyada olmayacak şeyler. Bence IAEA denetimi, tesis teröristler tarafından ele geçirildiği gün gerçekleşmeliydi. Denetim esnasında basının içeri girmesine izin vermediler ve IAEA ekibi denetim sonrası ayrıldı. Temsilcileri orada kaldı ama yine de orada ne olduğunu anlamıyoruz. Teröristlerin elinde tutulan tesiste tehlike giderek artıyor. Bunu nasıl söyleyeceğimi bile bilmiyorum.
Maalesef ülkemiz 1986'nın Nisan ayında çok trajik bir deneyim yaşadı. Topraklarımızı işgal eden bu terör gruplarıyla Rusya Federasyonu bugün aynı deneyimi mi tekrarlamak istiyor?
Bu çok tehlikeli bir şey. Şöyle açıklayayım: Burası yüksek risk taşıyan tesis, bir nükleer tesis. Avrupa'nın en büyük nükleer santrali ve orada bir şey olursa ve zincirleme bir reaksiyon olursa, bugün bu teröristlerin kurbanlarının sayısını hayal bile edemeyiz. Bu durum sadece bizim Ukrayna topraklarımızda yaşanmayacak.
Mesele şu ki, bulutlar sadece rüzgara bağlı bir şekilde hareket ediyorlar. Ne Avrupa ne Türkiye ne de başka ülkeler bunun olmasını ister. Ne yazık ki dünya bu tesiste kötü bir şey olmadığına inanıyor. Bence dünya güçleri tüm bu yaşananlara yanıt vermekte oldukça zayıf.
IAEA heyeti tesisi denetlemeye geldi; ancak kimse doğrudan nükleer tesisi ele geçirenlerin terörist olduğunu söylemiyor. Dünyanın konuşması gereken de bu. Uluslararası toplum diyelim ki bu konuyla ilgisi olmayan değişkenleri tartışmaya başladı. Ancak bu durumun kategorik olarak suç teşkil etmesi tartışılması gereken temel bir konudur.
Korsanların gemileri ne zaman ele geçirdiğini hatırlıyor musunuz? Hemen geri püskürtüldüler. Şimdi ise dünya tüm bunların nasıl sona ereceğini izliyor. Bu çok tehlikeli bir durum, bir kez daha vurguluyorum. Bu tehlikenin arttığının göstergesi. Yapılan aslında tüm olanlara gözlerini kapatmak, sonra olay yerine gitmek, iki ya da üç saat geçirdikten sonra arkanı dönüp gitmek. Ya sonra ne olacak?
Santralde terörist olmaması gerektiğinde ısrar ediyoruz. Tesis, bulunduğu ülkenin uzmanlarının kontrolu altında olmalıdır. Ukrayna kontrolunda olmalıdır. Diğer uzmanlar orada olamaz, çünkü biz bu süreçten sorumluyuz. Bu nedenle terör grubu oradan uzaklaştırılmalı.
VOA: Zaporijya santralinin işgali haftalardır sürüyor. Askerlerden arındırma kararı almak için ne gerekiyor? Ukrayna bunu başarmak için ne yapıyor ve beklentiler neler?
Oleksiy Danilov: Ülkemizin cumhurbaşkanı, ülkemizin dışişleri bakanı, bu işe dahil olan herkes, bu durumun sona ermesi için ellerinden gelen her şeyi yapıyor. Ancak bir kez daha vurguluyorum, dünya bu konuda yavaş davranmayı bırakmalı.
BM bu kararı toplantılarında vermeli. Ama gerçekte olan şu ki, karar alma prosedürüne bakarsak Rusya Federasyonu'nun veto hakkı var. Yani, bir terörist herhangi bir kararı veto etme hakkına sahip. Bu konuda başka ne söylenmesi gerekiyor? Kabul edip etmeyeceklerini bilmiyoruz. Mesele şu ki onlar insanları, kullandığım tabir için özür dilerim ama çöp olarak görüyorlar. İnsan hayatına değer vermiyorlar.
