Hükümet verilerine göre Çin, geçen yıl 2 milyar 300 milyon varil petrol ithal etti. Bu rakam bir yıl öncesine göre yüzde 10 artış gösteriyor. Petrol fiyatlarının varil başına 115 dolardan 50 doların altına düşmesiyle ithalatçılar milyarlarca dolar kar etmeye başladı.
Yetkililer, petrol fiyatlarının bu derece düşmesinin Pekin’e enerji stoklarını büyütmek için iyi bir fırsat sağladığını söylüyor. Devlet kontrolundaki Çin medyası, bu durumun ekonomik büyümeyi hızlandırdığını ve enflasyonun aynı düzeyde tutulmasına yardımcı olduğunu savunuyor.
Ancak bazı uzmanlara göre petrol fiyatlarının bu düzeyde kalması Çin için uzun vadede iyi olmayacak.
Avustralya'nın Newcastle Üniversitesi öğretim görevlisi Tan Hao, ucuz petrolün Çin’in sanayi sektörünün bazı kesimlerini ve petrole dayalı finans yatırımlarını riske sokacağını savunuyor.
Tan’a göre, ucuz petrol ithal etmek, Çin’in yeni enerji teknolojileri geliştirme çabalarını zayıflatabilir. Tan, ekonomik açıdan Çin’in fayda sağladığını ancak ucuz petrol’ün özellikle yenilenebilir enerji teknolojisine geçiş sürecini yavaşlatacığını söylüyor: “Ekonomik açıdan, evet, Çin petrol fiyatlarının düşmesinden kar sağlıyor. Ancak, Çin bu durumun olumsuz etkileriyle de karşılaşabilir. Özellikle yenilenebilir enerji teknolojisine geçiş sürecini yavaşlatması soruna yolaçabilir.”
Tan ve diğer uzmanlar, Çinli yetkililerin teorik olarak petrol fiyatlarının düştüğü bu dönemde, petrol tüketim vergisinden sağlanacak geliri yenilenebilir enerji teknolojine aktararak bu sorunu çözebileceklerini söylüyor. Çin, Kasım ayından bu yana petrol vergisine üç kez zam yaptı: “Teorik olarak, hükümetin petrol fiyatlarının düştüğü bu dönemde petrol tüketim vergisinden sağlanacak geliri yenilenebilir enerji teknolojine aktarması çok iyi olur.”
Ekonomi uzmanları, sorunun aslında şeffaflık eksikliğinden kaynaklandığını çünkü Çin halkının hükümetin ne yaptığını neredeyse hiç bilmediğini ve aldıkları vergilerin nereye gittiğinden haberinin olmadığını söylüyor.
Hükümet konunun tartışılmasına bile sıcak bakmıyor. Çin Digital Times’a göre, hükümet bütün internet sayfalarına son haftada yapılan vergi artışlarından bahsetmemeleri ve bu konuda yorum yapmamaları için baskı yapıyor.
Enerji uzmanı Matt Ferchen’e göre, Çin’in, petrolün enerji politikasındaki yerini ve nasıl fiyatlandırılması gerektiğini yeniden düşünmesi şart. Ferchen, Çin hükümetinin sadece petrol stoğunu genişlettiğini ancak herhangi cesur bir adım atmadığını savunuyor: “Ancak şimdi, bu doğrultuda herhangi cesur bir girişimden söz edemeyiz. Duyduğumuz tek şey Çin’in petrol stoklarını büyüttüğü.”
Ucuz petrol fiyatları ayrıca, uzun vadede Çin’in petrol zengini ülkelerle olan ilişkilerini de etkileyebilir. Çin’e uzun zamandır petrol ihraç eden Venezuela gibi ülkeler fiyatların düşmesiyle Çin’den ekonomik yardım bekliyor. Bu durum uzun vadede Çin’in aleyhine dönüşebilir
Ferchen’e göre, Çin şimdi ya Venezuela’ya ihtiyacı olan yatırımları yaparak zararını hafifletmesini sağlayacak, ya da bu ülkeyle ilişkisini bitirecek.
Some believe the bargaining power of resource rich countries may be weakening, but relations between countries such as China and Venezuela will remain strong because both need each other.
Enerji uzmanları, varlıklı ülkelerin pazarlık gücü düşse de, Çin ve Venezuela’nın birbirlerine ihtiyacının devam ettiğine inanıyor.
Bu ay sol eğilimli Latin Amerikalı liderlerin katıldığı bir toplantıya ev sahipliği yapan Çin, bölgesel projeler için milyarlarca dolar kredi sözü verdi. Daha sonra, Venezuela Cumhurbaşkanı Nicolas Maduro, Çin hükümetinden 20 milyar dolarlık yatırım sözü aldıklarını doğruladı.
Bazı uzmanlar Çin’in, Latin Amerika’daki girişimlerini Amerika’nın bölgedeki etkisini azaltmak için arttırdığını düşünüyor.
The head of Tsingha University's international relations department in Beijing, Yan Xuetong, says its more about increasing China's engagement.
Pekin’deki Tsingha Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Başkanı Yan Xuetong, Çin’in amacının uluslararası alandaki etkisini arttırmak olduğunu söylüyor.
Çinli uzman Yan ayrıca petrol fiyatlarının bu yıl düşmeye devam edeceği öngörüsünde bulunuyor ve bunun da Latin Amerika ülkelerinin ekonomik sorunlarını arttıracağı tahmininde bulunuyor. Bu durumda Çin’in bölgede siyasi nüfuzunu arttırma çabaları da başarısız kalabilir.
