Fransa'da 2022’nin Nisan ayında yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri için yarış erken başladı. Daha adaylığını açıklamadan seçim afişi bastıran Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, resmi açıklama için rakiplerinin netleşmesini bekliyor.
Macron'u üç güçlü kadın aday yakından takip ediyor. Sağın adayı Valerie Pecresse ve aşırı sağ lider Marine Le Pen, Macron'a karşı aday olacaklarını açıkladı. "Asla aday olmayacağım" diyen Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo'nun dün adaylığını açıklamasıyla da yarış daha da hız kazandı.
Partisi Cumhuriyetçiler’den merkez sağ adayı olacağını açıklayan Hauts-de-France bölge başkanı Xavier Bertrand da cumhurbaşkanlığı yarışının en iddialı isimleri arasında yer alıyor.
Fransa'da hafta sonu cumhurbaşkanı adaylarının peş peşe yaptığı açıklamalar seçim atmosferini yoğunlaştırdı. Sosyalist Partili Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo, Pazar günü başkentten uzakta, Rouen kentinden yaptığı açıklama ile adaylığını ilan etti. "Paris dışında Hidalgo'ya kim oy verir?" eleştirisi nedeniyle adaylığını açıklamak için Rouen kentini seçen Hidalgo, "Cumhuriyetin tüm çocuklarına gelecek sunacağız" sloganıyla yola çıktı.
Ancak Hidalgo'nun açıklaması sosyal medyada, "Asla cumhurbaşkanlığına aday olmayacağım" sözleri hatırlatılarak sert eleştiriler aldı. Le Monde gazetesi İspanyol kökenli sosyalist politikacı Hidalgo'nun "adaylık açıklamasının da 'Bir Fransız kadın' adlı kitabının da siyaset sahnesinde heyecan yaratmadığını" yazdı. Anketler en fazla yüzde 10 civarında oy alacağını gösterse de siyasi gözlemciler Hidalgo'nun akıllıca bir taktikle adaylığını açıkladığını dile getiriyor.
Hidalgo'nun seçim ekibi, Ocak ayına kadar yoğun bir tempo ile kampanya yürüterek oy oranını yüzde 10 sembolik sınırının üzerine çıkarmayı hedefliyor. Ülkedeki siyasi istikrarsızlık ve aday çokluğunun farkında olan Hidalgo, soldaki diğer adaylara karşı Paris Belediye Başkanı olmanın avantajını kullanarak önce sol kanatta öne çıkmayı planlıyor. Diğer adayların önüne geçerek "sol oyların bölünmemesi için kullanışlı oy" kartını kullanarak tek aday olarak yarışta oylarını arttırmak istiyor.
Sosyalist Parti içinde Le Mans kenti Belediye Başkanı eski bakan Stephne Le Foll de partisinden aday olmayı planlıyor. Ancak parti yönetiminin desteklediği Hidalgo'nun şansının daha yüksek olduğu belirtiliyor. Sosyalist Parti, cumhurbaşkanı adayının kim olacağına bu ay sonunda karar verecek.
İlk senaryo "Macron-Le Pen düellosu"
Fransız siyasetinde, son cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yaşanan "Emmanuel Macron-Marine Le Pen düellosu" pek çok kırılmayı da beraberinde getirdi. Aşırı sağcı aday Le Pen'i iktidara getirmek istemeyen Fransızlar, partisiz ve politik eğilim olmaksızın merkeze oynayan Macron'a oy verdi. Ancak Macron'un iktidara gelmesinden kısa bir süre sonra patlayan Sarı Yelekliler hareketi ve toplumsal muhalefet, yeniden Macron-Le Pen düellosunun yaşanmasını istemediklerini açıkladı.
Son yapılan büyük seçim olan yerel seçimlerde merkez sağ Cumhuriyetçiler'in oy patlaması yapması, Sosyalist Parti'nin de hala önemli belediyelerde gücünü koruması, Macron'un partisinin tek bir büyük belediyeyi alamaması, kazanma ihtimali yükselen iki merkez partisini de hareketlendirdi.
Anketler Macron ve Le Pen'in yeniden yüzde 24-25 civarında bir oy oranıyla başa baş gittiğini gösteriyor. Macron, Sarı Yelekliler hareketi döneminde kaybettiği puanları, Corona virüsü ile mücadele sırasında işsizlik maaşı pompalayıp ekonomik bir krizi önleyerek yeniden popülaritesini yükseltmeyi başardı.
Macron henüz adaylığını açıklamadı ancak Cumhurbaşkanı olarak gerçekleştirdiği ziyaretleri, seçim kampanyasında kullanacağı "güvenlik, alım gücü" gibi temalar üzerinde kurmaya başladı. Partinin gençlik örgütü ise Netflix ilanlarından esinlenerek hazırladığı "Macron: 5 sezon daha" afişini 60 ilde dağıtmaya başladı bile.
Solda aday bolluğu
Fransız siyasetinde uzun süredir ilk kez sağ, sol ve aşırı sağda çok sayıda iddialı aday yarışacak. Hidalgo ile birlikte solun muhtemel aday sayısı 7'ye yükseldi. Radikal sol Lutte Ouvriere'den (LO) Nathalie Artaud, Antikapitalist Yeni Parti (NPA)'den Philippe Poutou, Sosyalist Parti'den bağımsız aday eski ekonomi bakanı Arnaud Montebourg, Fransız Komünist Partisi (PCF) Genel Başkanı Fabien Roussel ve radikal sol La France Insoumise (LFI) lideri Jean Luc Melenchon da aday olacaklarını açıkladı. Solun iddialı partisi Yeşiller (EELV) ise adayını belirlemek için önseçim yapacak.
Hidalgo'nun daha adaylığını açıkladığı ilk gün, "öğretmenlerin maaşlarını iki katına çıkaracağı" vaadi de tepki çekti. Milli Eğitim Bakanı Jean-Michel Blanquer, bunun için 150 milyar Euroluk ek bütçe bulunması gerektiğini belirterek Hidalgo'nun "aday olmayacağını" açıklamasının ardından Fransızlar'a ikinci kez yalan söylediğini dile getirdi.
Sağda 5 aday
Seçimlerde şansı yüksek görünen merkez sağ Cumhuriyetçiler'de (LR) ise tam bir adaylık çekişmesi yaşanıyor. Merkez sağın iki önemli ismi eski bakanlar, Paris ve çevresi Bölge Başkanı Valerie Pecresse ile Hauts-de-France Bölge Başkanı Xavier Bertrand, sağın "en iddialı iki adayı" olarak öne çıkıyor. Partide aşırı sağ çizgiden Eric Ciotti, eski Dışişleri Bakanı ılımlı Michel Barnier ve Corona virüsü mücadelesinde ismi öne çıkan siyasetçi Doktor Philippe Juvin da adaylığını açıkladı.
Macron karşısında kazanması en muhtemel aday ise Xavier Bertrand. Aday olacağını iki yıldır dile getiren Bertrand, parti içinde önseçim yapılmasına karşı çıkıyor. Ancak partisinin desteği olmadan kazanamayacağını da bilen Bertrand, partinin toplantılarına katılarak birlik görüntüsü veriyor. Sağda iki aday çıkması durumunda, Macron'un yine aşırı sağcı lider Marine Le Pen ile birlikte ikinci tura kalması ve seçimleri alması ihtimali yükseliyor. Bunu gören adaylar, ortak bir isim çıkarabilme ya da Bertrand'ı da önseçime katılmaya ikna etmeye çalışıyor.
Aşırı sağda Marine Le Pen'e sert rakip
Fransa siyasetindeki bölünme, bugüne kadar hep "tek parti, tek adayla" seçimlere giren aşırı sağ cephede de baş gösterdi. Aşırı sağın tek temsilcisi Ulusal Bütünleşme Hareketi lideri Marine Le Pen'in karşısına, gazeteci-yazar Eric Zemmour aday olmaya hazırlanıyor. Aday olabilmek için gereken imzayı toplamaya başlayan Zemmour hakkında, "adayların konuşma süreleri" ile ilgili denetleme kurumundan yapılan uyarının ardından, ülkenin üçüncü büyük haber kanalındaki izleme rekorları kıran programına son verildi. Kamuoyu yoklamaları, Zemmour'un aday olması durumunda yüzde 7 ila 10 arasında oy alabileceğini gösteriyor.
Parti genel başkanlığına cumhurbaşkanlığı yarışı için ara veren ve partiyi aşırı sağın yükselen genç ismi, Başkan Yardımcısı Jordan Bardella'ya bırakan Le Pen, potansiyel rakibi Eric Zemmour'a da "Benim rakibim Fransa'yı sevenler değil. Zemmour Fransa'yı seviyor, rakibim olamaz" diyerek zeytin dalı uzattı. Fransız medyası, Zemmour'un bütün dengeleri alt üst edecek adaylığını "dinamit etkisi" şeklinde tanımlıyor. İslam ve göç karşıtı sert söylemleri ile sağ ve aşırı sağ seçmenin dikkatini çeken Zemmour aday olmakta ısrar ederse, hem Marine Le Pen'e kaybettirme, hem merkez sağdan oy çalma, hem de Macron'un zafere bir adım daha yaklaşmasını sağlama potansiyeline sahip.
