ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Jerome Powell ve diğer FED yetkilileri bu hafta faiz oranlarıyla ilgili son kararlarını vermek üzere toplandı. FED yeni faiz arttırımıyla ilgili kararını bugün açıklayacak.
FED'in geçen yılın başlarında borçlanma maliyetlerini agresif şekilde arttırmaya başlamasının ardından çoğu iktisatçı, bunun tüketicilerin harcamaları, işletmelerin ise istihdamı ve genişleme planlarını kısması nedeniyle ekonominin çökmesine yol açacağını tahmin etmişti.
FED bugün politika faizini 2022 yılının Mart ayından bu yana 11'inci kez arttırarak, 22 yılın en yüksek noktasına yükseltmeye hazır olsa da ekonomistler eskisi gibi paniklemiyor.
Ekonomistler daha iyimser
Ekonomistler ve borsacılar, ekonomik gerileme olmadan enflasyon baskılarının istikrarlı şekilde hafifletilebileceği konusunda daha iyimser hale geldi.
Ekonomistlerin çoğu, FED'in gösterge faiz oranını bu hafta yaklaşık yüzde 5,3'e çıkaran artışın son olacağı görüşünde. Uzmanlar birçok tüketici ve işletme kredisini etkileyen bu oranın 2024'e kadar zirvede kalacağı konusunda uyarıyor.
Diğer uzmanlara göre daha iyimser bir tablo çizen Goldman Sachs'taki ekonomistler, bu yılın başlarında yüzde 35 olan ekonomik durgunluk beklentilerini yüzde 20'ye indirdiler.
Resesyon öngörüsünde bulunan ilk büyük bankalardan biri olan Deutsche Bank ekonomistleri bile, bu yılın ilerleyen zamanlarında bir gerileme beklemelerine rağmen, ekonominin gidişatının cesaret verici olduğunu söylüyorlar.
Deutsche Bank'ın ABD'deki baş ekonomisti Matthew Luzzetti, "Ekonomide, elde ettiğimiz oran artışlarının boyutu göz önüne alındığında, bu noktada tahmin edebileceğimden daha fazla esnekliğe sahibiz" dedi.
Birçok Amerikalı, pandemi döneminde dağıtılan hükümetin teşvik ödemeleriyle seyahat, restoran, eğlence gibi alanlarda yapılan tasarruftan kaynaklanan ek birikimlere sahip olmaya devam ediyor.
İşverenlerin Haziran ayında 209 bin istihdam olanağı eklemesi ve işsizlik oranının yüzde 3,6'ya düşmesiyle, istihdam piyasası sağlıklı seyrediyor. Bu, son 50 yıldaki en düşük seviyeye yakın ve FED'in 16 ay önce oranları arttırmaya başladığı zamanki seviyesin neredeyse aynısı. Bu da kimsenin öngöremediği bir ekonomik dayanıklılığa işaret ediyor.
Enflasyonda istikrarlı düşüş
Aynı zamanda ABD'de enflasyon istikrarlı olarak düştü. Haziran'da fiyatlar bir yıl öncesine göre yalnızca yüzde 3 arttı. Haziran 2022'de bu oran zirve noktası olan yüzde 9,1'deydi. Yine de fiyat artışı FED'in yüzde 2 hedefinin üstünde.
Altta yatan enflasyonda da düşüş kaydedildi. Değişken gıda ve enerji fiyatlarını içermeyen çekirdek fiyatlar Mayıs'tan Haziran'a yalnızca binde 2 arttı. Bu son iki yıldaki neredeyse en yavaş aylık artışa işaret ediyor. Bir yıl önceye kıyasla çekirdek enflasyon hala görece yüksek; yüzde 4,8 seviyesindeydi. Ancak yine de Mayıs ayındaki yüzde 5,3'e göre keskin düşüş gösterdi.
Bazı uzmanlara göre resesyon olasılığı hala var
Ancak bazı ekonomistler bir resesyon olasılığının hala gözardı edilemeyeceğini söylüyor. FED'in faiz artışları ev ve araba satın almayı ya da işlerini büyütmeyi isteyenlerin yükünü çok daha arttırıyor.
Enflasyon hala tamamen kontrol altına alınmamışken FED yetkilileri henüz her şeyi netleştirmiş değil.
Hükümetin beklenmedik şekilde ılımlı enflasyon açıklamasından bir gün sonra, FED yönetim kurulunun kilit üyelerinden Christopher Waller, enflasyonun yavaşladığından emin olmadan önce daha küçük fiyat artışlarına dair daha fazla kanıt görmesi gerektiğini söyledi.
Waller, o zamana kadar iki çeyrek puanlık faiz arttırımının enflasyonun hedefe doğru ilerlemesini sağlamak için muhtemelen gerekli olacağını söyledi.
Waller, FED'in, enflasyondaki geçici yavaşlama ile yanılabileceğini ancak 2021'in ortalarında ve 2020 sonbaharında olduğu gibi fiyatların yeniden yükselebileceği yönündeki endişesini dile getirdi.
"Enflasyonu hedeflenen yüzde 2'ye çekmek daha uzun sürecek"
Bazı ekonomistlere göre ise enflasyonun yüzde 9'dan yüzde 3'e inmesi işin kolay kısmıydı, ancak enflasyonu hedeflenen yüzde 2 seviyesine çekmek daha zor olacak ve uzun sürecek.
ABD'de ortalama gelirler, son iki yıldır artan fiyatlara ayak uyduramadı. Bu nedenle işçiler, keskin ücret artışları için baskı yapmaya devam edebilir. Daha yüksek ücretlerin Amerikalılar'ın harcama ve potansiyel olarak enflasyonu sürdürme kabiliyetini arttırabilir.
Birçok diğer uzmana göreyse son dönemdeki ılımlı enflasyon verileri sürdürülebilir. Zaten düşmekte olan kira maliyetlerindeki artışın yeni apartmanların yapılmasıyla daha da düşeceği sanılıyor.
FED'in politika yapıcıları Haziran ayında gösterge faiz oranını bu yıl iki kez arttırmayı öngörmüştü. Ancak birçok ekonomist bu haftanın faiz artışından sonra yetkililerin Eylül ayındaki diğer FED toplantısında faizleri sabit tutabileceği görüşünde.
Havayolları ve otomobil üretimi gibi diğer sektörlerdeki işçiler de daha yüksek maaşlar için baskı yapıyor. Bu da ücret baskılarını yüksek tutabilir.
Enflasyon bu kadar yükseldikten sonra yumuşak inişin zor olacağı sanılıyor. Ancak yine de ABD'de ekonomi pandemiden bu yana birçok kez ilkleri gerçekleştirdi.
Danışmanlık şirketi Underlying Inflation'ın kurucusu ve eski FED ekonomistlerinden Riccardo Trezzi, enflasyonla ilgili öngörüler konusunda "Bilinmeyen bir bölgedeyiz. Bu nedenle de bilmiyoruz diyebilmeliyiz" diyor.
Forum