Türkiye geçen hafta Heritage Vakfı ile Wall Street Journal gazetesinin her yıl yayınladığı ekonomik özgürlük sıralamasında 179 ülke arasında 67’inci oldu. Türkiye’nin en iyi olduğu alanlar ticaret özgürlüğü ve mali politikalarken, yolsuzluk ve işçi hakları en zayıf olduğu konular olarak sıralanıyor.
Ekonomik Özgürlük Endeksi, ülkelerin küçük devlet, güçlü özel sektör, geniş mülkiyet hakları, hukuk düzeni ve az vergi gibi prensipleri ne ölçüde benimsediğini belirlemeye çalışıyor. Hem Heritage Vakfı hem de Wall Street Journal gazetesi bu ilkeleri benimseyen ülkelerin daha fazla refaha kavuştuğu inancını taşıyor; hazırladığı endeksin ülkeleri eksikliklerini gidermeye teşvik edeceğini umuyor.
Bu yıl yine birinci sırada Hong Kong yeralıyor. Ardından sırasıyla, Singapur, Avustralya, Yeni Zelanda, İsviçre, Kanada, İrlanda, Danimarka ve Amerika geliyor.
Endekse göre, Türkiye ekonomik özgürlük alanında son bir yıl içinde binde 4 puan kazandı ama yine de “yarı özgür” ülkeler arasından çıkamadı. Türkiye’nin en kötü not aldığı alanların başında yolsuzluklar ve işçi hakları geliyor. İşçi haklarında kötü karne ne anlama geliyor?
Jim Roberts, “İşverenler açısından Türkiye işçi hakları konusunda kötü bir konumda, çünkü çalışanların sosyal hakları fazla, Avrupa’da olduğu gibi işe almak da işten atmak da zor,” diyor. Heritage Vakfı uzmanına göre endekste Türkiye’ye puan kaybettiren işçi hakları işverenlerin esnekliğini azaltıyor, çalışanların piyasalardaki değişime ayak uydurmasını sağlayacak değişimden geçmesini engelliyor ve en önemlisi sigortasız işçi çalıştırılmasına yol açıyor.
Ekonomik Özgürlük Endeksi’nde Türkiye’nin zayıf olduğu bir diğer alan da yolsuzluklarla mücadele. Endeks hazırlanırken Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün verilerinden yararlanılmış. Şeffaflık Örgütü’ne göre Türkiye’de bu konudaki kanunlar iyi uygulanmıyor ve yargı sistemi dış etkilere çok açık ve yabancılara karşı da önyargılı.
Heritage Vakfı uzmanı, “Burada önemli olan konu yargının ne kadar şeffaf olduğu, yasama ile yürütmeden ne denli bağımsız hareket edebildiğidir, Amerika dahil her ülkede bu ciddi bir sorun,” diyor.
Türkiye Ekonomik Özgürlük Endeksi’nde iş kurma kolaylığı ve ticaret serbestisinde ise en yüksek notunu aldı.
Heritage Vakfı uzmanı Jim Roberts Türkiye’nin aldığı yüksek notu şöyle açıklıyor:
Roberts, “Türkiye’de, bazı hizmet alanları ve bazı tarım ürünleri hariç tutulduğunda, gümrük tarifeleri genelde çok düşük, girişimciler rahatlıkla ithalat veya ihracat yapabiliyor, ayrıca kurumlar vergisi de göreceli olarak düşük,” diyor.
Türkiye’nin Ekonomik Özgürlük Endeksi’nde başarılı olduğu diğer alanlarsa başka ülkelere göre daha az tutulan devlet harcamaları, enflasyonu kontrol altında tutan para politikaları ve yerli ve yabancı yatırımcılara eşit haklar tanıyan yatırım politikaları. Türkiye’nin yabancı yatırımlar açısından büyük önem taşıyan mülkiyet hakları konusundaki notu ise 100 üzerinden 50 puanla hala sadece ‘geçer’ durumda.
