İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), birçok AB ülkesine ve Türkiye'ye, ülkelerine sığınan Tacik muhalifleri Tacikistan'a geri göndermeme çağrısında bulundu.
Tacikistan’da yasaklı muhalif hareket Grup 24 ile bağlantılı çok sayıda kişi, ikamet ettikleri AB üyesi Litvanya ile Polonya’nın yanısıra Türkiye’de, son aylarda ortadan kayboldu veya Tacikistan’a geri gönderilmekle tehdit edildi.
8 Nisan'da, gönüllü sürgünde olan Tacik muhalif aktivist ve Grup 24’ün eski üyesi Süleyman Devletov, Litvanya’da bir mahkeme tarafından, Baltık ülkesinin ulusal güvenliğini ihlal ettiği suçlamasıyla karşı karşıya kaldı. Mahkeme, Devletov’un iki ay süreyle tutuklu yargılanması kararı aldı.
Dokuz yıldır Litvanya'da yaşayan 40 yaşındaki Devletov, internette Tacik yetkililere yönelik eleştirileriyle tanınıyor. Grup 24’ün ve ülkedeki diğer muhalif hareketlerin oluşturduğu Yapıcı Güçler Kongresi’nin eski üyesi olan Devletov, 2015’te Tacik yetkililerin talebi üzerine Finlandiya'da gözaltına alınmış, ancak daha sonra serbest bırakılmıştı.
Varşova’da bir mahkeme, Grup 24’ün eski üyesi Şebnem Hudoydodova'nın kardeşi Komron Hudoydodov’un Polonya’dan ayrılmasına karar verdi. Hudoydodov, 2018’den beri ülkede insani ikamet izni ile yaşıyordu. Mahkeme kararı, Hudoydodov’un sığınma talebinin reddedilmesinin ardından geldi.
Hudoydodov’un kız kardeşi Tacik yetkililer tarafından aşırıcılıkla suçlanıyor. Tacik yetkililerin başvurusu üzerine Hudoydodova, 2015 yılında Interpol'ün kırmızı bülten listesine alındı.
Grup 24'ün kıdemli üyeleri Nasımcan Şerifov Şubat ayında ve Suhrob Zafar geçen ay Türkiye’de ortadan kayboldu.
2014'ten beri Türkiye'de ikamet eden Zafar, kaçırılıp Tacikistan'a geri gönderileceği yönünde çok sayıda tehdit aldı.
Şerifov ve Zafar daha önce 2018 yılında Duşanbe'nin talebi üzerine Türk yetkililer tarafından gözaltına alınmış, ancak daha sonra serbest bırakılmıştı.
Mart 2015'te Grup 24'ün kurucusu işadamı Umarali Kuvvatov, İstanbul'da vurularak öldürüldü.
Tacikistan'da demokratik reformları destekleyen grup, Tacik hükümeti tarafından yasaklandı ve 2014 yılında terör örgütü ilan edildi.
HRW'den Syinat Sultanaliyeva, "Tacikistan, özellikle Grup 24 ve diğer yasaklı gruplarla bağlantılı olanlar olmak üzere yurtdışındaki muhaliflere yönelik on yıldır süren avına son vermeli" dedi.
Sultanaliyeva, "AB ve Türkiye, muhalif aktivistleri korumalı ve onları, sınırötesi baskıda bulunduğu bilinen ve işkence görme riskiyle karşı karşıya oldukları Tacikistan'a geri göndermekten kaçınmalı" diye ekledi.
New York merkezli insan hakları gözlemcisi yayınladığı açıklamada, iki AB üyesi ülke ve Türkiye'nin "ulusötesi baskı vakalarını kınaması ve yurtdışındaki muhalifleri hedef alan devletlerle yapılan her türlü işbirliği anlaşmasını gözden geçirmesi gerektiğini" söyledi.
Tacikistan ve Türkiye arasında vize uygulaması
6 Nisan’da Türkiye, Tacikistan vatandaşlarına vize muafiyetini kaldırdı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayınlanan kararda sebep gösterilmedi.
2018’de yürürlüğe giren vize muafiyeti ile birlikte, Tacikistan vatandaşları Türkiye’de vizesiz 90 güne kadar kalabiliyorlardı.
15 Nisan’da Tacikistan’ın resmi haber ajansı Khovar, Tacikistan Dışişleri Bakanlığı’nın, karşılıklılık ilkesine dayanarak, umuma mahsus pasaport sahibi Türk vatandaşlarına yönelik vize muafiyetini kaldırdığını duyurdu.
Khovar’daki habere göre, bakanlığın açıklamasında, “Tacikistan Cumhuriyeti Hükümeti’nin 28 Mart 2024 tarih ve 190 sayılı Kararı uyarınca, karşılıklılık ilkesine dayalı olarak, 20 Nisan 2024 tarihinden itibaren Türkiye'nin umuma mahsus pasaport sahiplerine vize rejimi uygulanacaktır” denildi.
Haberde, Türk vatandaşlarının Tacikistan vizesini Duşanbe’nin yurtdışındaki büyükelçilik ve konsolosluklarından alabilecekleri belirtildi.
Türkiye’nin, vize muafiyetini kaldırma kararı 22 Mart’ta Moskova’da IŞİD’in gerçekleştirdiği saldırı sonrasında geldi.
Yakalanan saldırganlardan birisi Tacik uyrukluydu ve Rusya’ya Türkiye üzerinden geçtiğini söylemişti.
Forum