Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi (IAEA) son raporunda İran’ın yeraltındaki Natanz nükleer tesisinde daha gelişmiş bir tür santrifüj olan IR-4 ile uranyum zenginleştirmeye başladığını bildirdi.
Reuters haber ajansının elde ettiği rapor, İran’ın 2015 tarihli Ortak Kapsamlı Eylem Planı adlı uluslararası nükleer anlaşmayı ihlal etme konusunda yeni bir adım daha attığını ortaya koyuyor.
Eski Başkan Donald Trump’ın ABD’yi 2018 yılında anlaşmadan çekmesinin ve ekonomik yaptırımları yeniden yürürlüğe koymasının ardından İran 2019’da anlaşmayı ihlal etmeye başlamıştı.
İran geçen yıl üç gelişmiş santrifüj zincir sistemini Natanz’da yerüstündeki bir santralden yeraltındaki yakıt zenginleştirme santraline taşımıştı. İran IR-2m santrifüjleriyle yeraltında bir süredir uranyum zenginleştiriyor. Anlaşma ise İran’ın yalnızca ilk jenerasyon IR-1 makineleriyle uranyum zenginleştirmesine izin veriyordu.
IAEA’nın üye ülkeleri bilgilendirme amaçlı raporunda “15 Mart 2021’de IAEA, İran’ın yakıt zenginleştirme santralindeki 174 IR-4 santrifüj zincirini doğal UF6 ile beslediğini doğruladı” denildi. UF6 yani uranyum heksaflorür ise uranyumun zenginleştirme için santrifüjlere eklenen haline verilen isim.
Rapora göre İran, şimdiyse yakıt zenginleştirme santraline ikinci IR-4 santrifüj zincirini kurmayı planladığını, ancak bu sistemin kurulumunun henüz başlamadığını bildirdi. İran IR-1 makinelerinden daha etkili olan IR-2m makinelerinin yer altı tesisindeki sayısını zaten arttırmıştı.
İran diğer bir nükleer tesis olan Ferda’da ise yüzde 20 oranında uranyum zenginleştiriyor.
