Amerika, İran’a yönelik yaptırımları tekrar başlatmadan önce ülkenin para biriminin değeri rekor şekilde düştü. Dururumun ekonomik sıkıntılara ve ülkede karışıklığa yol açabileceği yorumları yapılıyor.
Geçen ay Tahran’da meclis önünde İran Rial’inin dolar karşısında değer kaybetmesi üzerine 3 gün boyunca gösteriler düzenlemiş, protestocular polisle çatışmıştı. Aralık ve Ocak aylarındaki protestolarda ise 25 kişi hayatını kaybetmiş, yaklaşık 5 bin kişi de gözaltına alınmıştı.
İranlılar birikimlerinin eridiğini görürken, dükkan sahipleri bazı ürünleri gerçek değerlerinden emin olmadıkları için satmayı reddediyor. Birçoğu yaptırımların yürürlüğe girmesiyle işlerin daha da kötü olacağından endişeli.
Tahranlı Rasul Şadi faiz oranlarının bu şekilde devam etmesi halinde kimsenin ne olacağını bilmediğini kaydetti. Şadi’ye göre insanlar bir süre alışveriş yapmamalı. Şadi, bu şekilde fiyatların düşeceğini belirtiyor.
Hükümet geçen hafta Merkez Bankası Başkanı Veliullah Seif’i görevden almış ve ülkeye getirilecek döviz için kısıtlamaları hafifletmişti.
Bu önlemlerin sonuç verdiğini görmek için henüz erken ancak Merkez Bankası Pazar günü gelişmelerden “düşmanları” sorumlu tuttu.
Başkan Donald Trump Mayıs ayında İran’la Batılı ülkeler arasında varılan nükleer anlaşmadan çekilmişti. Trump, İran’ın bölgesel politikalarını radikal şekilde değiştirmemesi durumunda yaptırımları artırma tehdidinde bulunmuştu.
Tahran’da yaşayan ekonomist Said Leilaz, hükümetin daha güçlü önlemler almamasını eleştiriyor ve karar almanın eksikliğinden yakınıyor.
Leilaz, insanların endişelerinin anlaşılabilir olduğunu ve paralarını dövizle değiştirerek kendi çıkarlarını koruduklarını kaydediyor.
Amerikan Maliye Bakanlığı Amerikan şirketlerine ve Amerika’nın kontrolündeki yabancı şirketlere 6 Ağustos’a kadar süre tanıdı. Ticaret, petrol alışları gibi izinler önümüzdeki haftalarda iptal edilecek ve 4 Kasım’a kadar bu aktiviteler sona erecek.
Anlaşmada imzası bulunan diğer ülkeler, İngiltere, Çin, Almanya, Fransa, Rusya ve Avrupa Birliği anlaşmayı kurtarmaya çalışıyor.
Ancak bu ülkelerin çabaları Amerika’nın İran’la iş yapan şirketleri ve ülkeleri cezalandıracağı yönündeki tehdidinin ardından karmaşık hale gelmiş durumda.
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ise Amerika’nın stratejisinin başarısız olacağını ve önümüzdeki aylarda Amerikalılara yaptırımlara beş bağlamaktan vazgeçmeleri gerektiğini gösterebileceklerini kaydetti.
İran Amerika’nın güvenilmeyeceğini belirterek yeni görüşmeleri kabul etmiyor.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Behram Kasımi, “Amerika ve mevcut politikalarıyla müzakere ihtimali yok” dedi.
Endişeler arttıkça petrol fiyatları da yükseliyor.
Yaptırımlar şimdiden İran’dan petrol akışını azaltmış durumda. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de Amerika’nın geri adım atmaması durumunda Hürmüz Boğazı’nı kapatabileceğini kaydetti.
Dünya petrolünün önemli bir bölümü Hürmüz Boğazı’ndan geçiyor.
Trump: “İran’la ön koşulsuz görüşme yapabilirim”
ABD Başkanı Donald Trump ise Pazartesi günü (30 Temmuz) İtalya Başbakanı Giuseppe Conte’yle Beyaz Saray’daki görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında bir soruyu yanıtlarken, İranlı liderin istemesi halinde Ruhani’yle “görüşebileceğini” belirtti.
İranlılar’la olası bir görüşmeyi hiçbir ön koşul olmadan yapabileceğini kaydeden Trump, “Görüşmek isterlerse görüşürüz. Herkesle görüşürüz. Ben müzakereye inanıyorum, özellikle de savaşın sözkonusu olduğu durumlarda... İranlılar’la da istedikleri takdirde elbette görüşürüm” diye konuştu.
