Erişilebilirlik

IŞİD’lilerin Türkiye’ye İade Edilen Çocukları New York Times’da


Arşiv Fotoğraf
Arşiv Fotoğraf

New York Times gazetesi Irak’tan Türkiye’ye iade edilen Türk kökenli IŞİD savaşçılarının çocuklarına ve ailelerine ilişkin kapsamlı bir haber yayımladı. 27 Temmuz tarihli haberde geçen Mayıs ayında yaşları 1 ile 16 arasında değişen 188 çocuğun Türkiye’ye döndüğü ve gelecek haftalarda 60 çocuğun daha döneceği belirtildi.

IŞİD’in elindeki toprakları kaybetmesinin ardından Irak ve Suriye’de 12 binden fazla yabancı kadın ve çocuk gözaltına alınmıştı. Trump yönetimi, iki ülkede IŞİD saflarında çatışan savaşçıların ve ailelerinin kendi ülkelerine iade edilmeleri çağrısında bulunmuş, ancak bu iadeler güvenlik tehdidi sebebiyle pek çok Avrupa ülkesi ve ABD arasında tartışma konusu olmuştu.

New York Times gazetesi, pek çok Batı ülkesinin yaptığı gibi Türkiye’nin de IŞİD’e katılan vatandaşlarını geri kabul etme konusunda yavaş davrandığını ancak yakınlarının durumundan endişe duyan ailelerden gelen baskıyla Türk yetkililerin bu tartışmada tavır değiştirdiğini bildirdi. Gazete yetkililerin Irak’ın hukuk bürokrasisiyle müzakere ederek başkent Bağdat yakınlarında bir cezaevinde tutulan yakınlarının serbest kalmasını sağlamak üzere ailelere yardımcı olduğunu yazdı.

Gazete, IŞİD’ın kontrolü altında beş yıl yaşayan ve yaklaşık bir ay önce Türk yetkililerin yardımıyla Türkiye’ye dönerek anneanne ve dedesiyle bir araya gelen 9 yaşındaki Nisa’nın hikayesine yer verdi. Babasının IŞİD’e katılmak için annesiyle birlikte Türkiye’den Irak’a götürdüğü Nisa’nın IŞİD saflarında çatışan babası ve erkek kardeşini çatışmalarda kaybettiği, küçük kızın IŞİD bağlantılı diğer Türkiye kökenli ailelerle Irak’ta bir cezaevinde bir yıldan fazla bir süre kaldığı belirtildi.

New York Times gazetesine göre, artık İstanbul’da anneanne ve dedesiyle yaşayan 9 yaşındaki Nisa, Türk hükümetinin Irak’tan Türkiye’ye iadesini sağladığı 200 Türk çocuktan biri. New York Times’ın konuştuğu Nisa’nın ailesi, IŞİD mensuplarının eş ve çocuklarının suçlu muamelesi görmemesi gerektiğini, bu örgütün mağduru olarak değerlendirilmeleri gerektiğini savunuyor.

Uzmanlarsa bazı kadınların IŞİD’in sözde hilafetine kendi iradeleri dışında zorla alındığını söylüyor. Ancak bazılarının aktif şekilde örgütün davasına destek verdiği de belirtiliyor. New York Times gazetesine göre çok sayıda ülke teröristlerin mağdurlardan nasıl ayırt edilebileceği konusundaki soru işaretini çözmeye çalışıyor.

“800’e yakın Türkiye kökenli kadın ve çocuk IŞİD bağlantısı gerekçesiyle Irak’ta tutuluyor”

New York Times’a göre, 2017 yılının Ağustos ayında çoğu Irak’ın Tel Afer kenti yakınlarında olmak üzere, IŞİD bağlantılı Türkiye kökenli yaklaşık bin kadın ve çocuğun yakalandı; bu grup içinde durumu kötü ve hasta olanlar aylar önce Türkiye’ye dönen ilk grup arasında yer aldı.

Gazeteye göre, Mayıs ayında da yaşları 1 ile 16 arasında değişen 188 çocuk Haziran ayı başlarında Ramazan Bayramı öncesinde Türkiye’ye dönerek aileleriyle bir araya geldi. Irak’taki IŞİD mensuplarının eş ve çocuklarının Türkiye’de bulunan ailelerinin New York Times’a verdiği bilgiye göre, gelecek haftalarda 60 çocuğun daha Türkiye’ye dönmesi bekleniyor.

Gazeteye göre, Irak’ta hala sekiz yüz Türk kadın ve çocuk gözaltında bulunuyor. New York Times’ın konuştuğu ve Bağdat’ta görülen IŞİD davalarına ilişkin bilgi sahibi olan bir hakim son dönemde Türkiye’ye iade edilen 188 çocuğun annelerinin bazılarının hala Irak’ta gözaltında olduğunu söyledi.

Gazetenin haberinde 84 annenin 26’sının idam cezası aldığı belirtiliyor. New York Times’a göre Türk hükümeti yetkilileriyse Irak’tan Türkiye’ye getirilen IŞİD mensuplarının yakınlarıyla ilgili yorum yapmadı.

“Dönen çocuklar travma yaşıyor”

Gazetenin haberine göre, Türkiye’ye dönen IŞİD mensuplarının çocukları travma yaşıyor. Nisa’nın anneannesi torununun karanlıkta korktuğunu, tek başına tuvalete bile gidemediğini; “Uçak görünce panikledi. Anneanne bombalayacaklar. Saklan” dediğini anlatıyor.

New York Times gazetesine konuşan Denizlili pastaneci Hüseyin, 2 yaşındaki torunu Halit’i kurtarmak için dört kez Irak’ın başkenti Bağdat’a gittiğini söylüyor. Gazeteye göre Halit, Türkiye’ye ilk grupta getirilen 16 çocuk arasındaydı.

New York Times gazetesine göre, IŞİD mensuplarının ailelerinin Türkiye’ye kabul sürecini Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı yürüttü. Çocuklar Türkiye’deki ailelerine teslim edilmeden önce sağlık kontrolundan geçti. Aşıları yapılan çocuklara yeni kıyafetler de verildi. Yetkililer aileleri evlerinde ziyaret etti, psikolojik destek imkanı verileceğini söyledi. Ancak gazetenin konuştuğu ailelerin hiçbiri henüz psikolojik destek almadıklarını belirtti.

“Çocuklarımız mağdur”

Eşleri IŞİD saflarında çatışan kadınların ve çocukların aileleri, kadınların da en az çocuklar kadar mağdur olduğunu savunuyor. 2 yaşındaki Halit’in annesi Rumeysa 10 yıl önce Türk bir adamla ailesine haber vermeden kaçtığında 16 yaşındaydı. Eşi Suriye’de ölen ve şimdi 22 yaşında olan Rumeysa, Irak’ta IŞİD’e yardım ve yataklık etmek bağlantılı suçlardan idam cezasına mahkum oldu.

Rumeysa’nın babası Hüseyin “(Suriye’ye gittiğinde) 16 yaşında olduğu yani reşit olmadığına ilişkin kanıtımız olduğu açık. Onun mağdur olduğunu herkes kabul eder ama Irak kabul etmiyor” şeklinde konuştu. New York Times’a konuşan baba Hüseyin beşinci kez Irak’a gitmeye hazırlandığını söylüyor.

Gazeteye konuşan Nisa’nın dedesi Mehmet, kızı Leyla’yı eşinin o dönem biri 5 yaşında ve diğeri 6 aylık olan iki çocuğunu Suriye’ye götürmekle tehdit ettiği için kendisinin de Suriye’ye gitmek zorunda kaldığını anlatıyor.

Annesi Bedia, Türkiye’den ayrıldıktan sonra ailesiyle yaptığı ilk Skype görüşmesinde Leyla’nın kameraya bile bakmadığını anlatıyor ve “İnsan kendi çocuğunu tanımaz mı? Mutsuz olduğunu anladım. Orada ne yapıyorlarsa korkularından yapıyorlar. Orada olanların hiçbirinin IŞİD ideolojisine sıcak baktıklarına inanmıyorum. Kızım geçen yıl ‘Anne lütfen bizi kurtarın” diyordu’ diye ekliyor.

Nisa’nın dedesi Mehmet kadınların Türkiye’ye dönmelerine izin verilmesi gerektiğini, yüzde 90’ının istemeyerek Irak ya da Suriye’ye götürüldüklerini savunuyor.

XS
SM
MD
LG