Erişilebilirlik

Kadın Bakır Ustasının El Emeği Dünyaya Yayılıyor


Geçmişi kimlerine göre yüzlerce, kimilerine göre binlerce yıla dayanan kalaycılık ve bakır işleme sanatına Diyarbakır’da kadın eli değdi. Bölgenin tek kadın bakır işleme ustasının yaptığı ürünler dünyanın dört yanına gönderiliyor.

Diyarbakır’ın Sur İlçesi’nde bulunan bakır ev ve süs eşyaları mağazası, kente gelen turistlerin uğrak yeri. Çaydanlık, ayran tası, süslü tepsiler, semaverler, kahve fincanlıkları başta olmak üzere onlarca çeşit bakırdan ürünü burada bulmak mümkün. Bu ürünlerin büyük bölümü mağazanın üst katındaki atölyede üretiliyor. Çoğu ürün 24 yaşındaki Rojda Akar’ın ellerinden çıkıyor.

Kadın Bakır Ustasının El Emeği Dünyaya Yayılıyor
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:04:02 0:00

Akar, bakır işleme sanatının önemli bir aşaması olan kalaycılıkla işe başlamış. Bakır kapların zehirlenmeye yol açmaması için kalaylanması gerekiyor. Oldukça eski bir meslek olan kalaycılığın, Akar’a göre, tek kadın temsilcisi kendisi.

Tezgahını özenle hazırlayan Akar, bakır kapları satışa sunmadan önce dikkatlice kalaylıyor. Meslekte yeni olmasına rağmen, kapları büyük ustalıkla kalaylıyor. Akar’ın işi sadece bu değil. Kalaylamadan arta kalan zamanlarında ise bakır işleme yapıyor. Yani bakır ürünlerin üzerini çekiç ve murçla şekiller çiziyor. Bakır üzerine işleme yaparken sanki dantel örüyor. Akar, hislerini küçük çekiç darbeleriyle bakır plakalara adeta nakşediyor.

VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Akar, bakır üzerine işleme yapmaktan keyif aldığını söyledi. Erkek mesleği olarak bilinen kalaycılığı da başarıyla yapan Akar, “Bana göre üretim daha güzel. İnsanlarla konuşma, insanlara bir şey gösterme, satışa bakma bana tuhaf geliyordu, sevmediğim bir şey. İnsanlarla fazla muhatap olmak hoşuma gitmiyor. O yüzden kendimi üretime verdim. O gün bugündür üretime bakıyorum. Çaydanlık zımbası çakıyorum, ayran bardağı işlemelerini yapıyorum, çaydanlık kulpu yapıyorum, kalay işleme yapıyorum, ayrı iş çıkarsa nikelaj yapıyorum. Ben dedim ‘Bir bayan işleme yapıyorsa neden kalay yapamasın. Kalay erkeğe zimmetli midir? Bir bayan da kalay yapabilir.’ Bir usta bana gösterdiği zaman hemen kavrayabileceği bir işlem. Kolay, öğrenmeye çalıştım. Hala yapıyorum” dedi.

Akar’a göre kadınlar, bakır sanatını erkeklerden daha iyi yapıyor. Müşterilerin kendi ürünlerine bakış açısının farklı olduğunu söyleyen Akar, “Şu anda bir bayanın yaptığı işlem daha orijinal oluyor. İnsan hayatına daha farklı şeyler katıyor. Çünkü Diyarbakır'da bir bayan işlemeci yok. Buraya gelen müşterilerin bakış açısı daha farklılaşıyor. O yüzden kendimi işlemeye adamış bir bayanım. Bir bayan bakır fabrikasında, bakır üretim yerinde çalışabiliyor. Bir erkeğin yapamadığını bazen bir bayan her şekilde kavrayabiliyor” diye konuştu.

Kadın ustanın ürünleri tüm dünyada

Bakır mağazasının işletmecisi Mustafa Tanrıkulu, mesleği büyük dedelerinden miras almış. Ailesi 200 yılı aşkın süredir bakır işlemesi yapan Tanrıkulu, kadın ustanın daha farklı olduğu görüşünde. Akar’ın yaptığı ürünlerin dünyanın birçok ülkesine gönderildiğini söyleyen Tanrıkulu, “Bayan bakır ustaları ve erkek ustaların arasında görme farkı var. Onlar daha ince görür, daha detaylı görür, daha güzel tasarımlar çıkarır. Bayanlar işlerini daha çok seviyorlar daha çok sahipleniyorlar. Bizim işimizin devam edebilmesi için bayanlara ihtiyacımız var. Çünkü erkeklerden çok bayanların işlerini insanlar daha çok seviyor. Dünyanın her yerine ürün satıyoruz, bütün ülkelere ürün vermişizdir. Onun da yaptığı ürünler birçok ülkede vardır” şeklinde konuştu.

XS
SM
MD
LG