İsviçre’nin Crans Montana kasabasında başlayan Kıbrıs Konferansı daha ilk günden çıkmaza girdi.
Bunun temel nedeni, konferansın ilk oturumunda Yunanistan Dışişleri Bakanı Dışişleri Bakanı Nikos Kocias’ın “garanti ve müdahale haklarının ortadan kaldırılması için” bir öneri sunmuş olması.
Yunan Dişişleri Bakanı önerisinde ayrıca nihai anlaşma izleme ve yürürlüğe konması için mekanizmalar kurulmasını da istedi.
Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Türkiye konferans öncesi sıfır garanti ve sıfır asker önerisinin kabul edilemez olduğunu açıklamıştı.
Çavuşoğlu: Kıbrıs’ta garantilerin kalkması ve Türk askerinin kalmaması bir hayaldir
Crans Montana’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, bu önerinin Türk tarafı için asla kabul edilemez olduğunu kesin bir dille ifade etti.
Çavuşoğlu, “Kıbrıs'ta çözüm olacaksa olacak; olmayacaksa artık bu işi uzatmanın anlamı yok. Kıbrıs konusunda güvenlik ve garanti ile ilgili oturumlar oldu; sıfır asker, sıfır garanti bizim için toplantıya başlama noktası bile değil; bunu kabul edemeyiz. Görüşmelerde biz gösterebileceğimiz esnekliği gösteriyoruz ama temel anlayışımızdan da vazgeçmiyoruz. Rum tarafının ve Yunanistan'ın beklentisi garantilerin kalkması ve Kıbrıs'ta Türk askerinin kalmaması. Bu bir hayaldir. Bu hayalden, bu rüyadan uyanmaları lazım” dedi.
Kıbrıs Sorunu’nun çözümü için defalarca toplantılar konferanslar yapıldı. Denktaş-Makarios, Denktaş-Klerides, Denktaş-Kipriyanu, Denktaş-Papadopulos, Talat-Papadopulos, Talat-Hristofyas görüşmelerinde çözüm bulunamadı.
Çavuşoğlu: Ömür boyu bu konuları müzakere edecek değiliz
Her ne kadar Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Kıbrıs Özel Danışmanı Espan Barth Eide, “bu konferans son şans değil en iyi şans” demiş olsa da Türk tarafı, Crans Montana’daki görüşmelerin Kıbrıs’ta nihai çözüme olanak sağlamasını istiyor.
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu gazetecilerle yaptığı toplantıda bu konuyu tüm tarafların dikkatine sundu.
“Biz tüm bu oyunları görüyoruz. Eide böyle bir açıklama yaptıysa doğru bulmuyoruz. Çünkü bu BM'nin tutumudur. BM Genel Sekreteri'nin danışmanı bu konuda farklı tutumlar içerisinde olmamalı. Bizim tutumumuz nettir. Eide'nın farklı açıklamalar yapması bizi bağlamaz. Ömür boyu bu konuları bu şekilde müzakere edecek değiliz. Bunun bir sonu var. Olacaksa olur, olmayacaksa müzakerenin boyutları farklı olur. Daha henüz olayın başındayız. Odaklanmamız gereken konu müzakere sürecini neticelendirmektir.”
Gürdallı: Yunanistan Garantiler ve müdahale hakkının kaldırılmasında ısrar ederse bu iş kopar
Kıbrıs uzmanı gazeteci Fehmi Gürdallı, Türk tarafının “sıfır garanti-sıfır asker” önerisini asla kabul etmeyeceğini söyledi.
Amerika’nın Sesi’ne konuşan Gürdallı, “Cenevre’de masadan kalkan Kocias bu öneriyi iki amaçla vermiş olabilir. İlki görüşmelerde el yükseltmek. Sonuçta müzakere yapılacağından makul karşılanabilir. Ama eğer bu bizim pozisyonumuz diyorsa bu iş kopar” dedi.
Türk tarafının adada 500-600 askerin kalması ve garantilerin 15 sene sonra gözden geçirilmesi önerisine soğuk bakmayacağını söyleyen Gürdallı, ancak 5 ya da 10 sene sonra garantiler ortadan kalksın teklifinin kabul görmeyeceği görüşünde.
“Bu görüşmelerin en kilit konusu garantiler ve güvenlik. Eğer Türkiye, Yunanistan ve İngiltere bu konuda uzlaşırsa Kıbrıslı liderlerin ‘biz diğer konularda anlaşamadık’ deme şansları olmaz. Ama dediğim gibi Rum/Yunan tarafı bu görüşmeleri yokuşa sürüklemek istiyorsa garantiler ve güvenlik konularında ısrarcı olacaktır.”
Gözler beşli toplantıya çevrildi
Çavuşoğlu’nun açıklamaların ardından BM Genel Sekreteri’nin özel danışmanı Eide, Kıbrıs Türk Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Rum Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis’le özel toplantıda bir araya geldi.
Bu görüşmenin ardından Kıbrıs Konferansı’nda beşli toplantı akşam saatlerinde toplandı. İlk günkü görüşmelere taraflar altı kişilik delegasyonlarla katılırken beşli toplantıya iki kişilik heyetler iştirak etti.
Bu arada Türkiye’de sosyal medyada “KKTC vatandır verilemez” ve “Kıbrıs Türk’ün kalesidir” hashtagleri “trending topic” oldu. Çok sayıda twitter kullanıcısı, bu hashtag’ler altında Yunan-Rum tarafının çizdiği çerçevede olabilecek bir çözümün kabul edilemez olduğu yönünde mesajlar paylaştı.
