Kıbrıs’taki Türk varlığı konusunda sonuç alıcı adımlar atılmazsa Birleşmiş Milletler (BM) ev sahipliğinde yeniden müzakere yürütülmesine gerek olmadığı görüşü Türkiye’de ağırlık kazanıyor.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, bugün uluslararası kamuoyuna Kıbrıs’ta kalıcı barış umudu bulunduğunu ve yeniden müzakerelere başlanması için özel temsilci atama kararı aldığını ilan etti. Ancak Kıbrıs meselesinde Yunanistan ve İngiltere'yle birlikte garantör ülke statüsündeki Türkiye, Rum tarafını çözüm konusunda “samimi” görmediği gerekçesiyle yeniden müzakereye sıcak bakmıyor.
Geçen yıl İsviçre’de BM’nin ev sahipliğindeki müzakere süreci “kısmi uzlaşma sağlandı” iddiasıyla sona ermesine karşın özellikle Türkiye ilerleme sağlanamadığını belirtmişti. Adada Türk tarafında da KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’nın liderliğinde Rum tarafına “fazla taviz verildiği” tepkisi ortaya çıkmıştı. Bu tepkileri, Rum tarafı lideri Nikos Anastasiadis’in kuzey kesiminden toprak haklarını geri alacakları ve Türkiye’nin askeri varlığını adadan çekeceği gibi açıklamaları tetiklemişti. Anastasiadis, Akıncı’nın Rum tarafınca sunulan talepleri kabul etmeye hazır olduğunu ancak Türkiye’nin bunu engellediğini öne süren açıklamalarıyla da dikkat çekmişti. Şimdi Kıbrıs için yeniden müzakere masasına oturulması konusunda da Türkiye’nin çekincelerini ve Türkler açısından var olan durumdan geriye gidiş endişesi taşıdığı belirtiliyor.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile KKTC Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, Ankara’da BM’nin hazırladığı son Kıbrıs raporundaki önerileri sıcağı sıcağına değerlendirdi. Her iki isim de BM Genel Sekreteri Guterres’in Doğu Akdeniz’deki doğal kaynaklar konusunda hakça paylaşım vurgusu yapmasından duyduğu memnuniyeti ifade etti. Özersay müzakere kapısını açık bırakacak şekilde diyalogdan yana olduklarını söylerken, Çavuşoğlu ise Rum tarafını iyi niyetli olmamakla suçladı ve aynı şekilde müzakereyi pek anlamlı bulmadıklarını belirtti.
Çavuşoğlu: Sırf müzakere için masaya oturmak anlamlı değil
BM Genel Sekreteri’nin raporunda herhangi bir devlet ya da çözüm modeli dayatılmamasını önemli bulduklarını kaydeden Çavuşoğlu, “Maalesef on yıllardır iyi niyetle sürdürdüğümüz müzakerelere Rum tarafı iyi niyetle yaklaşmadı. O nedenle bir çözüme ulaşamadık. Kıbrıs'ta sırf müzakereye başlamak için tekrar masaya oturmak bizim için anlamlı değil. Laf olsun diye değil. Artık yeniden bir başarısızlığı hiç kimse kaldıramaz. O sebeple bir müzakereye başlamadan önce hiçbir alternatifi, federal çözüm dahil dışlamıyoruz. Neyi müzakere edeceğimizi önceden taraflarla görüşüp, bir mutabakat sağlamamız lazım. Ve sonuç alıcı bir müzakere olması gerekiyor . Bu süreçte KKTC ile yakın işbirliği içindeyiz. Atacağımız her adımdan önce ya arkadaşlarımız Türkiye’ye geliyor, ya da biz adaya gidiyoruz. Ve Sayın Cumhurbaşkanı, Başbakan, Başbakan Yardımcısı Kudret Özersay, hükümette ve muhalefette olan tüm partilerin başkanlarıyla konuşup, istişare ediyoruz. O çerçevede adımlarımızı atıyoruz. Bundan sonraki süreçte de bu uyum ve yakın işbirliği içinde olacağız” dedi.
Çavuşoğlu, Doğu Akdeniz’de hidrokarbon konusunda atılacak tek taraflı adımlara yanıt vereceklerini de belirterek, “Herkes şunu bilsin biz bu Kıbrıs adası etrafındaki rezervlerde her iki halkın da hakkı olduğunu söylüyoruz. Tek taraflı adımlara karşı Kıbrıs Türk tarafının ve Türkiye’nin menfaatlerini korumak için her türlü adımı bundan sonra da atmakta hiçbir zaman çekinmeyeceğiz. Kalıcı bir çözüm, barış istiyoruz. Türkiye başından beri sadece sözleriyle değil attığı adımlarla bunu tüm dünyaya göstermiştir. Bundan sonraki süreçte de çözüm için biz üzerimize düşeni yapacağız” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Rum tarafıyla yapılan görüşmeler nedeniyle Türkiye’nin “Kıbrıs Cumhuriyeti” adıyla Rum tarafınca kurulmuş devleti tanıyabileceği yönünde adada yayımlanan haberlere ise tepki gösterdi. Çavuşoğlu, söz konusu iddiayı “Türkiye ile KKTC arasına fesat sokma” olarak değerlendirerek, “Yeni bir müzakereye başlamadan önce tüm taraflarla görüşerek nasıl bir müzakere yapacağımızı ve ne için müzakere yapacağımızı belirlememiz gerekiyor. Esasen Rum tarafı ile gayri resmi olarak AB toplantıları olsun diğer BM toplantılarında zaten görüşüyoruz, konuşuyoruz, selamlaşıyoruz ama Rum tarafını tanıdık anlamına gelmez. Crans Monta’da da Anastasiadis ile baş başa görüşme yaptım. Daha önce AKEL Genel Sekreteri ile de biraya geldik. O da Avrupa Konseyi’nde beraber çalıştığım arkadaşım. Davetimiz üzerine yine Türkiye’ye geldi. Kıbrıs konusu bizim ortak davamızdır. Attığımız her adım ve söylediğimiz her söylemi KKTC yönetimiyle istişare ederiz” mesajını verdi.
Özersay: "İşbirliğine açık duruş sergilemeye devam edeceğiz"
KKTC Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Özersay ise, BM Genel Sekreteri’nin ortaya koyduğu raporda gerçekçi ve ayakları yere basan değerlendirmeler olduğunu dile getirdi. Özersay, “Bir kere Kıbrıs’ta her iki tarafın da önce neyi müzakere edeceklerini ve nasıl müzakere edecekleri konusunda kendi aralarında diyalog yoluyla anlaşmalarının gereğine ve önemine vurgu yapmıştır Sayın Genel Sekreter. Dolayısıyla iki tarafın da geleceğe yönelik ortak bir hedefi olmak durumundadır. Biz bunu hep zaten vurguluyoruz. Sayın Genel Sekreter’in de bunun altını çizmiş olması ve 'hadi kaldığı yerden müzakerelere oturun ve tekrar başlayın' demek yerine müzakere edebilmenin belli bazı şartları olmasına dikkat çekmiş olması bize göre gerçekçi yaklaşımdır. Önümüzdeki dönemde Kıbrıs Türk tarafı bütün yetkililer düzeyinde istişareler halinde ve tam bir diyalog çerçevesinde barışçı işbirliği vurgusu yapan ve gerçekten işbirliğine açık bir duruş sergilemeye devam edeceğiz” dedi.
Özersay, Türkiye’nin KKTC’de yeni bir asker üs kuracağı iddiasıyla ilgiliyse, “Kıbrıs Rum tarafının Doğu Akdeniz'de farklı aktörlerle ilişkiler geliştirmekte olduğunu ve fiili durum yaratmakta olduğunu biliyoruz. KKTC de değerlendirmelerini yapıyor bu konuda. Bugün Milli Savunma Bakanı'yla da bir görüşme yapacağım. Şimdilik bu kadar söyleyeyim” ifadelerini kullandı.
