60 yıllık Amerikan diyet firması WeightWatchers, bu hafta, sayıları giderek artan çevrimiçi abonelerine obezite giderici ilaç reçetesi yazan doktorları bünyesinde bulunduran bir telesağlık şirketini satın alacağını duyurdu.
WeightWatchers'ın telesağlık firması Sequence ile yaptığı 132 milyon dolarlık anlaşma, kilo verdiren reçeteli ilaç piyasasının kızıştığının son göstergesi oldu. Ozempic gibi şeker hastalığı ilaçları, kilo verdirici olarak onaylanmış olmasa bile ünlü kişiler tarafından kilo vermeye yardımcı olduğu gerekçesiyle sosyal medyada aylardır övülüyor. Aşırı talep nedeniyle piyasada Ozempic sıkıntısı yaşanıyor.
WeightWatchers, yaklaşık 3 buçuk milyon abonesine, spor ve diyet gibi kilo vermede etkili olan davranışsal değişikliklerin ötesine geçen yeni nesil ilaçlar sunmaya başlayacak. Obezite uzmanları, ilaçların, Amerika'da yetişkinlerin yüzde 42'sini etkileyen aşırı şişmanlık tedavisinde devrim yapabileceği görüşünde.
Yeni diyet ilaçları nedir?
Kilo vermeye yardımcı olduğu öne sürülen söz konusu reçeteli ilaçlar, GLP-1 agonistler olarak bilinen ilaç sınıfına ait. Bu ilaçlar arasında en popüler olan Ozempic ve Wegovy, semaglutide adlı ilacın farklı dozlarını içeriyor.
6 yıldır Tip 3 şeker hastalığının tedavisinde kullanılan Ozempic, kilo verdirici olarak onaylanmış bir ilaç değil. 2021 yılında yetişkinlerde obezite tedavisi için onay alan Wegovy ise geçen yıl 12 yaş ve üzerindeki çocuk ve ergenlerde görülen obeziteyi tedavi için onaylandı.
Doktorlar, bu ilaçları sadece şeker hastası olan kişilere ya da başka sağlık sorunları da olan obez ya da şişman kişilere yazıyor. Bu ilaçların çoğu, haftalık enjeksiyon şeklinde uygulanıyor.
Geçen yıl tedarikte yaşanan sorunlar ve hızla artan talep nedeniyle bu ilaçlara erişim zorlaşmıştı. Ancak ilaç üreticisi Novo Nordisk, ilaç stoklarının yenilendiğini bildirdi.
İlaçlar nasıl kilo verdiriyor?
Bu ilaçlar, yemek yedikten sonra harekete geçen bir sindirim hormonunu taklit ediyor ve insülin salgılama hızlanıyor. Karaciğerde şeker üretimi engelleniyor ve iştah baskı altına alınıyor.
Tirzepadite kimyasal adlı yeni bir ilaç ise daha büyük etki göstermek için iki hormonu birden taklit ediyor. İlaç firması Eli Lilly tarafından imal edilen ve Mounjaro ticari adıyla satılan bu yeni ilaç, şimdi şeker hastalığı tedavisi için de onay aldı. Ancak ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), ilacın obezite tedavisi onayı alması için değerlendirme süresini hızlandırdı. İlkbahar aylarında FDA'in değerlendirmesinin sonucunu açıklaması bekleniyor.
İştahın azalması ve tokluk hissinin artmasıyla birlikte bu ilaçları kullananlar daha az yiyor ve kilo veriyor.
İlaçlar ne kadar etkili?
Yapılan bir klinik deneyde Wegovy alan yetişkinlerde, beden ağırlıklarının yüzde 15'i oranında kilo kaybı olduğu gözlendi. Ergenlerdeki kilo kaybıysa beden ağırlıklarının yüzde 16'sı oranında oldu.
Halen çalışmaları devam eden Mounjaro'nun klinik deneyinde kullanılan doza göre beden ağırlığının yüzde 15 ila 21'i arasında kilo kaybı görüldü. Deneyde plasebo alan gruptaki kilo kaybı yüzde 3 oranında gerçekleşti.
Sadece diyet ve egzersiz yetersiz mi?
Cornell Üniversitesi bünyesindeki Weill Cornell Tıp Merkezi Kapsamlı Kilo Kontrol Merkezi Direktörü Dr. Louis Aronne, sadece diyet ve egzersiz uygulanan tipik bir kilo verme programında katılımcıların üçte birinin beden ağırlıklarının yüzde 5 ya da fazlasını kaybettiklerini söylüyor.
Dr. Aronne, insan bedeninin daha az yemek yemeye verdiği biyolojik tepkiler nedeniyle çoğu kişinin kilo vermekte zorlandığını kaydediyor. Açlık hissini arttırmak ve beden kitlesini korumak amacıyla kalori alımı azaldığında bazı hormonlar devreye giriyor.
Dr. Aronne, "Gerçek bir fiziksel olgu var. Bedeniniz kilo vermenizi engellemek için eşgüdümlü bir direniş mekanizması ortaya koyuyor" diyor.
İlaçların yan etkileri nelerdir?
Bulantı, kusma, ishal, mide ağrısı ve kabızlık gibi kısa süreli sindirim sistemi sorunları, bu ilaçların en sık rastlanan yan etkileri.
Olası diğer yan etkiler arasında tiroid tümörleri, kanser, pankreas enflamasyonu ile böbrek, safra kesesi ve göz sorunları bulunuyor. Ailesinde bazı tiroid kanserleri geçmişi olan ya da nadir rastlanan genetik endokrin bozukluğu olanlarınsa bu ilaçları almamaları tavsiye ediliyor.
Tüketiciler nelere dikkat etmeli?
Michigan Üniversitesi'nden endokrinoloji uzman Dr. Amy Rothberg, bu yeni ilaçların, kilo vermede çok yönlü yaklaşımın etkili bir parçası olabileceğini söylüyor. Dr. Rothberg, aynı zamanda Rewind adlı sanal kilo kontrolu ve şeker hastalığı programını yönetiyor.
Ancak uzman, WeightWatchers gibi programların abone sayısını ve buna bağlı olarak karı arttırma odaklı olmasından kaygılanıyor.
Dr. Rothberg, "Umarım gerekli önlemleri alırlar ve ilaç kullanan hastaları yakından takip ederler" diyor.
Hastaların bu ilaçları hedeflenen amaç için almalarının önemli olduğunun altını çizen Dr. Rothberg, hastaların bu ilaçları almamalarını gerektirecek durumların tespiti ve yan etkilerin takibinin yapılması gerektiğini vurguluyor.
