Kırgızistan seçimlerinde parlamentoya girmeyi başaran partiler koalisyon hükümeti kurmak için görüşmelere başladı.
Oyların hemen hemen tamamının sayıldığı seçimde milliyetçi Ata-Yurt partisi yüzde 9 oranında oy alırken diğer dört parti yüzde beşlik barajı geçerek parlamentoya girdi. Hükümet yanlısı Sosyal Demokrat Parti yüzde 8,1; Rusya yanlısı Ar-Nami partisi yüzde 7,5 oranında oy topladı.
120 üyeli parlamentoya seçilmek için 29 partinin yarıştığı seçimde yaklaşık 2 milyon 800 bin kayıtlı seçmenin yüzde 57’si oy kullandı.
En yüksek katılma oranı geçen yıl kanlı etnik çatışmalara sahne olan Oş kentinde gerçekleşti.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü gözlemcileri, Kırgızistan’daki seçimi överken bunun Orta Asya’da sonucu daha önceden tahmin edilemeyen “ilk gerçek seçim” olduğunu açıkladı.
Devrik devlet başkanı Kurbanbek Bakiyef yanlısı Ata-Yurt partisi son yapılan anayasa değişikliklerine karşı çıkıyor. Ata-Yurt partisinin devlet başkanının yetkilerini kısan anayasa maddesini değiştirmeye çalışması bekleniyor.
Anketlerin aksine milliyetçi parti Atayurt, seçimlerin galibi olarak çıktı. Parlamentoya beş parti girmeye hak kazandı. Kırgızistan gelecek aydan itibaren yeni anayasa uyarınca Orta Asya’daki ilk parlamenter demokrasi olacak. Ancak hem Atayurt, hem de önemli sayılabilecek oy toplayan Rusya yanlısı bir diğer parti, ülkeyi eski başkanlık sistemine geri götürmek istiyor.
Hükümet yanlısı iki parti, Sosyal Demokratlarla Ata Meken, seçimlerde sürpriz bir şekilde bekleneni alamadı. Partiler koalisyon görüşmesine hazırlanıyor, ama burada kilit öneme sahip olan Respublika adlı parti olacak. Partinin kurucu lideri, işadamı Omurbek Babanov, geçen ay Rusya Başbakanı Vladimir Putin’le bir araya geldi.
Seçim sonrası, işleyen bir hükümetin kurulması haftalar alabilir. Bununla birlikte yetkililer seçimin başarılı geçtiğini savunuyor. Geçici Devlet Başkanı Roza Otunbayeva, yayınladığı bir video mesajda seçimleri övdü.
Otunbayeva, yaptığı konuşmada halkın hiçbir baskıya maruz kalmadan desteklediği partiyi seçtiğini açıkladı. Otunbayeva Orta Asya ülkelerindeki seçimlerin çoğunun aksine Kırgızistan’daki son seçimin “serbest , demokrat ve şeffaf” olduğunu söyledi.
Geçici Devlet Başkanı Otunbayeva’nın yorumuna, seçimleri izleyen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü (AGİT) de katılıyor.
AGİT heyetine başkanlık eden Norveçli parlamenter Martin Hoglund Kırgızistan’daki seçimlerde toplanma ve ifade özgürlükleri gibi temel haklara saygı gösterildiğini söyledi. Hoglund, Orta Asya’da son yıllarda birçok seçim izlediğini, ama ilk kez seçim sonuçlarını önceden tahmin edemediğini belirtti. Norveçli parlamenter, “Seçimin Kırgız halkının iradesini yansıttığına inanıyorum,” diye konuştu.
AGİT Kırgızistan’daki seçimleri izlemeye 500 temsilci gönderdi. AGİT yetkililerine göre seçimleri aksatan en kötü şey, seçmen listelerinin eskiliği… Yetkililer ayrıca ülkenin güneyinde geçen yaz yaşanan şiddet olaylarında belgelerini kaybeden azınlıktaki bazı Özbeklerin oy kullanamadığını bildirdi.
Ülke genelinde seçime katılım oranı yüzde 57 olarak açıklanırken, şiddet olaylarının en çok yaşandığı Oş kentinde katılım oranı yüzde 66 olarak gerçekleşti.
Seçimleri izleyen, ancak adını vermek istemeyen bir Amerikalı gözlemci, Oş’ta özellikle milliyetçi Atayurt partisine oy kazandıracak usulsüzlükler yapıldığını söyledi. Amerikalı gözlemciye göre Özbek nüfusun ağır bastığı Oş’ta oyların çoğunluğunun milliyetçi bir Kırgız partisine gitmesi, özellikle de Özbeklere Kırgızlar kadar hak vermek istemediğini söyleyen bir politikacının partisine gitmesi, oldukça garip bir durum.
Kırgızistan’daki oyların yüzde 95’i sayılmış durumda. Ancak oy sayımının halen belirsiz olduğu en büyük yer, yine Özbeklerin çoğunlukta olduğu güney bölgesi.
Usulsüzlük iddialarına rağmen seçim şiddet ortamından uzakta geçti. Seçim sonuçlarının da şiddet yaşanmadan kabul edileceği düşünülüyor.
Kırgız politikacıların çoğu şu sıralarda kapalı kapılar ardında koalisyon pazarlıkları yapıyor. Parlamento ilk toplantısını gelecek ay yapacak.