12 Eylül döneminde işkencelerle gündeme gelen Diyarbakır 5 No'lu Cezaevi’nin iç güvenlik amiri Esat Oktay Yıldıran’ın adının İzmir’de bir okula verilmesi ile başlayan tartışmalar üzerine, Milli Eğitim Bakanlığı okulun adını resmi internet sitesinden kaldırdı.
Buca ilçesi Belenbaşı Mahallesi’ndeki ilkokula Esat Oktay Yıldıran’ın adı verilmiş, 12 Eylül döneminde Diyarbakır Cezaevi’nde yatan mahkumlar başta olmak üzere, karara birçok kesimden tepki gelmişti.
Tepkiler üzerine dün bir açıklama yapan Milli Eğitim Bakanlığı, olayı “tasvip edilmeyecek bir hata” olarak nitelendirdi. Bakanlık isim verme yetkisinin İzmir Valiliği’nde olup, Valiliğin uyarıldığını duyurdu.
Tepki çeken isim internet sitelerinden de kaldırıldı
Bakanlık bu açıklamayı yapsa da okulun adını resmi internet sitesinden kaldırması saatler aldı.
Milli Eğitim Bakanlığı ve okulun sitesinde gün boyu kalmaya devam eden Şehit Esat Oktay Yıldıran İlkokulu’nun adı akşam saatlerinde internetten de silindi. Okulun ismi her iki sitede de Belenbaşı İlkokulu olarak değiştirildi. Okulun internet sayfasındaki fotoğrafta ise okulun girişinde “Belenbaşı İlkokulu” tabelası olduğu görüldü.
Milli Eğitim Bakanlığı okula isim verme yetkisinin İzmir Valiliğinde olduğunu açıklasa da valilik değişimle ilgili açıklama yapmadı.
“Değişiklik yetmez soruşturma açılmalı”
Öte yandan bakanlığın açıklamasından sonra da tepkiler devam etti. Diyarbakır Barosu Başkanı Nahit Eren soruşturma açılması çağrısı yaparak, “Haklı tepki ve eleştiriler üzerine Bakanlığın kabulü önemli bir gelişme. Ancak bu tasarruf konusunda ihmal ve kastı olanlar hakkında gerekli idari soruşturmanın ve incelemenin yapılması elzemdir” dedi.
Dönemin mahkumlarının kurduğu ve cezaevinin hafıza müzesi olması için çalışma yürüten 5 Nolu Cezaevi Hafıza Müzesi Girişim Grubu tarafından yapılan açıklamada da soruşturma talep edildi.
Okula Esat Oktay Yıldıran’ın adının verilmesini protesto eden girişim üyeleri, açıklamada şu görüşlere yer verdi:
“Adı Diyarbakır 5 Nolu Cezaevi’nin baş işkencecisi olarak hafızalara kazınan Esat Oktay Yıldıran'ın isminin bir kesim tarafından bu şekilde topluma sunulması hala 12 Eylül 1980 askeri darbesinin etkisinin boyutlarını da acı bir biçimde gözler önüne sermektedir. Esat Oktay Yıldıran isminin, hafızalarda vahşi işkenceleri uygulayan sorumlulardan biri olarak kalan bu şahsın, isminin verildiği okuldan kaldırılmasını ve bu adımı atan sorumlular hakkında soruşturma açılmasını bekliyoruz.”
Ümit Özdağ’dan destek
Okulun ismiyle ilgili tepkiler sürerken, Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ Yıldıran isminin okula verilmesini savundu.
Sosyal medya hesabından açıklama yapan Özdağ, Şeyh Said’in isminin Diyarbakır’da bir bulvara verilmesini örnek göstererek, şunları söyledi:
“Türk devletine karşı isyan eden, binlerce insanı ölüme sürükleyen, yüzlerce askerimizi şehit eden Şeyh Said’in ismini 12 kilometrelik bulvara vereceksin, İstiklal Harbi Madalyası sahibi Mustafa Muğlalı’nın ismini ise askeri tesislerden sökeceksin, sonra erkek çocuklarına tecavüz edenler ile protokol imzalayacaksın ve PKK tarafından şehit edilen Binbaşı Esat Oktay Yıldıran’ın adının 'PKK’lılar incinir' diye İzmir’de bir okula verilmesine karşı çıkacaksın. İncinir dedikleriniz Bingöl’de 33 silahsız askerimizi, Gara’da 13 silahsız asker, polis ve istihbaratçımızı infaz etmişlerdi. Bakın beyler, biz Türk olarak incitilmekten bıktık."
"TİHV: İşkence de işkenceciyi övmek de suçtur"
Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) da tartışmalarda kullanılan işkenceyi öven ifadelerin “toplum ve insanlık adına utanç verici” olduğunu belirtti.
Vakıf, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, işkencenin mutlak bir yasak olduğunu, işkenceyi ve işkencecileri övenlerin cezasızlıkla korunmaması gerektiğini hatırlattı.
Forum