Myanmar lideri Aung San Suu Kyi, Arakan eyaletindeki insan hakları ihlallerini kınadı. Arakan eyaletinde son haftalarda patlak veren şiddet eylemleri nedeniyle 400 binden fazla Arakanlı Müslüman, komşu ülke Bangladeş’e kaçtı.
Nobel Barış Ödülü sahibi Suu Kyi, başkent Naypyitaw’dan yaptığı konuşmada, Arakan Müslümanları’na karşı etnik temizliğe girişmekle suçlanan Myanmar güvenlik güçlerini sorumlu tutmaktansa kaçındı.
Aung San Suu Kyi, Arakan eyaletindeki olaylara yeterince tepki vermediği gerekçesiyle birçok ülkenin eleştiri oklarının hedefi oldu. Suu Kyi, ülkesinin iç meselelerine odaklanacağını öne sürerek bu hafta yapılan Birleşmiş Milletler Genel Kurul toplantılarına katılmayacağını açıklamıştı.
Suu Kyi, bir grup yabancı diplomata yaptığı açıklamada tüm gözlerin üzerlerinde olmasından korkmadıklarını söyledi ve insan hakları ihlallerinin ve istikrarla uyumu bozan eylemlerin, hukukun katı ilkeleri çerçevesinde değerlendirileceğini kaydetti.
Ancak Myanmar lideri, “harekete geçmeden önce tüm suçlamaların somut kanıtlara dayalı olduğundan emin olmalıyız” dedi.
Suu Kyi, “Myanmar hükümetinin niyeti, suçu taraflar arasında bölüştürmek ya da sorumluluk almaktan kaçmak değildir” dedi.
Bağımsız uzman Richard Horsey, Amerika’nın Sesi’ne yaptığı açıklamada Aung San Suu Kyi’nin Arakanlı Müslümanlar’ın durumuyla ilgili uluslararası kaygılarla nüfusunun çoğunluğunu Budistlerin oluşturduğu ülkesindeki milliyetçi hisler arasında denge sağlaması gerektiğini kaydetti.
Horsey, Myanmar’daki çoğunluğun görüşleriyle uluslararası toplumun düşünceleri arasında büyük farklılıklar olduğunu kaydediyor. Uzmana göre, konuşmanın içeriği, Suu Kyi’nin ne kadar ince bir çizgide yürümek zorunda olduğunun farkında olduğunu açıkça gösteriyor.
Arakanlı militanlar Ağustos ayı sonunda Myanmarlı güvenlik güçlerine saldırmıştı. Uzmanlar ve insan hakları savunucuları o zamandan bu yana Myanmar ordusunun Arakan köylerini yakmaya, şiddetten kaçan kadın ve çocukları dahi öldürmeye başladığını söylüyor.
Uluslararası Af Örgütü ise Suu Kyi’nin Salı günkü konuşmasına kuşkuyla baktığını bildirdi. Örgütün bölgesel direktörü James Gomez, yaptığı açıklamada, Aung San Suu Kyi ve hükümetinin Arakan eyaletinde yaşanan dehşet karşısında “kafalarını kuma gömmeye” devam ettiklerini, Suu Kyi’nin konuşmasının yalanlardan ve kurbanları suçlamaktan öteye geçemediğini kaydetti.
Öte yandan Aung San Suu Kyi, memleketlerine geri dönmek isteyecek mülteciler için bir onaylama sistem ve süreci oluşturacaklarını söyledi ve geri dönüş başvurularının tereddütsüz bir biçimde kabul edileceğine dair söz verdi.
Birleşmiş Milletler’in Myanmar soruşturma misyonunun sorumlusu Marzuki Darusman ise İnsan Hakları Konseyi’nden misyonun süresini 2018 yılı Eylül ayına kadar uzatmasını talep etti. Myanmar, Birleşmiş Milletler denetçilerinin ülkeye girişine izin vermiyor. Ancak Darusman, İnsan Hakları Konseyi’ne, Suu Kyi’nin açıklamalarının, misyonun başarısı açısından “iyiye işaret” olduğunu bildirdi. Daha önce Kuzey Kore üzerine çalışan Endonezyalı hukukçu Darusman, Myanmar soruşturmasının başına iki ay önce getirildi. Myanmar’da köylerin yakıldığı, insanların işkenceye maruz kaldığı ve toplu katliam yapıldığına dair haberler alındığını kaydeden Darusman, soruşturmanın bağımsız, tarafsız ve nesnel olarak yürütüleceğine dair söz verdi. Bangladeş’te de bir ekibinin bulunduğunu kaydeden Darusman, yaklaşık on gün içinde ön raporu sunmaya hazır olacaklarını belirtti.
Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Teşkilatı, Bangladeş’e kaçan Arakanlılar’ın sayısını güncelledi. Buna göre bu sayı 421 bin olarak belirlendi.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantıları için New York’ta biraraya gelen Amerika, İngiltere ve Myanmar’daki insani krizden kaygılanan başka ülkelerin liderleri, Arakan’daki şiddete derhal son verilmesi ve mültecilere acil yardım ulaştırılması çağrısında bulundu. Amerika’nın BM Temsilcisi Nikki Haley, Myanmar’daki korkunç durum hakkında verimli bir görüşme yaptıklarını söyledi ancak Arakan Müslümanları’nın Bangladeş’e kaçtığı bölgedeki durumun düzeldiğine dair hiçbir işaret olmadığı uyarısında bulundu.
Nikki Haley, “Şiddet eylemleriyle ilgili haberler almaya devam ediyoruz. İnsanlar hala saldırıya uğrama ya da öldürülme riski altında. İnsani yardım, muhtaç insanlara eriştirilemiyor. Masum siviller sınırı aşıp Bangladeş’e kaçmaya devam ediyor” dedi.
Nikki Haley’yle yapılan toplantıya İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson, Myanmar ulusal güvenlik danışmanı ve dışişleri bakan vekili ile diğer üst düzey yetkililer katıldı. Bangladeş, Endonezya, Türkiye, Avustralya, Kanada, İsveç ve Danimarka’dan bakanlar da basına kapalı yapılan toplantıda hazır bulundu.
İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson, “Myanmar kuşkusuz ki son birkaç yıldır demokrasiye geçişte cesaret verici ilerlemeler kaydetti. Ancak Arakan’daki durum, insan hakları ihlalleri ve şiddet eylemleri, Myanmar’ın itibarı üzerine sürülen kara bir lekedir” şeklinde konuştu.
“Defalarca söylediğim gibi hiç kimse askeri rejime geri dönmek istemiyor. Bu nedenle Aung San Suu Kyi’nin ve sivil hükümetin insan hakları ihlallerinin sona ermesi gerektiğini anlaması gerekiyor” şeklinde konuşan Johnson, Myanmarlı yetkililerin katılımının ve yapılan görüşmelerin kendisini cesaretlendirdiğini kaydetti.
