Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev Washington’a yaptığı ziyarette Amerika’ya, sıkıntılı bölgesel konular başta olmak üzere stratejik işbirliği ve ekonomik bağların güçlendirilmesi konularında işbirliği önerisinde bulundu.
Başkan Trump’la Beyaz Saray’da bir araya gelen Nazarbayev, eski bir Sovyet cumhuriyeti olarak, stratejik konumda bulunan ülkesinin, Afganistan’dan Rusya’ya, İran ve Kuzey Kore’nin nükleer programına kadar birçok konuda değerli bir müttefik olabileceğini belirtti.
Basın toplantısı sırasında Nazarbayev, “Belki biliyorsunuzdur, Kazakistan nükleer silahlara sahip dördüncü büyük ülkeydi. Ancak biz kendi rızamızla nükleer silahlardan vazgeçtik. Bu sebeple biz İran’la görüşüyoruz ve Kuzey Kore’yle de görüşebiliriz” dedi.
Başkan Trump da, Kazakistan’ı Kuzey Kore’nin nükleer silahlardan arındırılması konusunda değerli bir ortak olarak gördüğünü belirtti. Trump, Nazarbayev’le birlikte Pyonyang’ın dünyayı nükleer bir yıkımla tehdit etmesinin önüne geçmeye çalıştıklarını söyledi.
Nazarbayev ayrıca ülkesiyle Amerikan firmaları arasında 7,5 milyar dolarlık ticaret anlaşmaları yapıldığını açıkladı. Yapılan anlaşmalar arasında Boeing uçak siparişi ve 900 General Elektrik tren lokomotifinin Kazakistan’da montajının yapılması işleri de bulunuyor.
Nazarbayev’in ziyareti Kazakistan’ın BM Güvenlik Konseyi’ne başkanlık ettiği döneme denk gelmesi açısından da önemli. Kazakistan BM’de bu görevi üstlenen ilk Orta Asya ülkesi ve Nazarbayev Amerika gezisi sırasında BM’yi de ziyaret edecek.
AtlantiK Konseyi’nden ve eski başkan George W. Bush döneminin dışişleri bakan yardımcısı ve ulusal güvenlik konseyi üyesi David A. Merkel, Kazak liderle Trump arasında konuşulacak çok konu olduğunu söylüyor. Merkel’e göre Kazakistan’ın stratejik konumu nedeniyle Trump ve Nazarbayev arasında Rusya, Çin, Afganistan, Pakistan ve İran gibi konuşulacak çok sayıda konu var.
Merkel, “Kazakistan’ın lider olarak Orta Asya’da Afganistan’la komşu olması önemli ve bu Afganistan’ın yeniden komşularıyla entegre olabilmesi için bir fırsattır.” dedi.
Amerika’nın Sesi’ne konuşan uzman, bölgedeki eski Sovyet rejimi 5 ülkeden biri olan Kazakistan’ın 26 yıldan bu yana bağımsız, stratejik ve ekonomik olarak da en önemli ülke haline geldiğini söyledi.
Nazarbayev, ülkesini bağımsızlığın kazanıldığı ilk günden bu yana yönetiyor. Nazarbayev’in otoriter tavrı da ülkenin bağımsızlığını kazanmasından bu yana değişti. Nazarbayev 2015 yılındaki son seçimleri yaklaşık yüzde 98 oranında bir oyla kazandı.
İnsan hakları grupları ve Amerika Dışişleri Bakanlığı Kazakistan’ı özgürlükler konusunda eleştiriyor.
Uluslararası Af Örgütü’ne göre, Kazakistan’da ağır bir şekilde ifade, inanç ve konuşma özgürlüğü ihlalleri var ve işkence hala ciddi bir sorun. Örgüt, ülkede gazeteciler ve sosyal medya kullanıcılarına yönelik davalar açıldığını hatırlatıyor.
Merkel, Nazarbayev’in hataları olduğunu kabul ediyor ancak yine de Kazakistan’ın bölgedeki ülkeler arasında demokrasi konusunda en büyük adımı atmış ülke olduğunu söylüyor
Merkel, “Nazarbayev ülkesinde meşru bir lider. Kazakistan’da alınan kararlar aynı zamanda komşu ülkelerde neler olduğuna da dikkat edilerek alınıyor. Bu noktada bu ülkenin liderinin ve ülkenin stratejik değerlerini kabul etmek bizim için önemli” dedi.
Trump ve Nazarbayev ilk olarak geçen yıl Mayıs ayında Suudi Arabistan’daki Arap İslam zirvesinde bir araya gelmişti. İkili Ekim ayında bir telefon görüşmesi yaptı. Bu konuşmada Trump Nazarbayev’i Beyaz Saray’a devam etmişti.
Öte yandan Amerika 1991’de Sovyet rejiminden ayrılmasının arından Kazakistan’ı tanıyan ilk ülke olmuştu.
