Suriye’nin siyasi geleceğini görüşmek amacıyla bir araya gelen dışişleri bakanları ve yetkililer, cuma günü Paris’te düzenlenen terör saldırılarının, Suriye krizini çözme gereksinimini ortaya koyduğunu vurguladı.
Viyana’daki görüşmelerin ikinci ve turuna Amerika, Rusya, İran ülkelerin yanı sıra Birleşmiş Milletler’den temsilciler katıldı. Görüşme sonucunda Suriye’de siyasi geçiş süreci sağlanması ve ülkede faaliyet gösteren terör örgütleri konusunda anlaşma sağlayacak başka bir sürecin başlatılması yönünde kapsamlı bir plan üzerinde uzlaşıldı.
Konuşmasına Fransızca başlayan Amerika Dışişleri Bakanı John Kerry, “Terör belasını dünyadan silmek amacıyla Fransa ve dünya halklarıyla birlikte duruyoruz” mesajı verdi.
Kerry, Viyana’daki görüşmelerin sonunda Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’yla ortak basın toplantısına katıldı.
20 dünya ülkesi, 1 Ocak’a kadar Suriye hükümeti ve muhalefet temsilcilerini görüşme masasına getirme yönünde anlaştı.
Bakan ve yetkililer, ayrıca önümüzdeki altı ay içinde Suriye’de tüm tarafları kapsayacak, güvenilir bir yönetim kurulmasına; önümüzdeki 18 ayda da serbest ve adil seçimler düzenlenmesine destek verdiklerini bildirdi.
Kerry bu plan çerçevesinde Suriye hükümeti ve muhalefet temsilcileri BM’nin gözetiminde gerçekleşecek geçiş döneminin ilk adımlarını atar atmaz ateşkese gidileceğini, ancak bu ateşkesin IŞİD ya da el Kaide bağlantılı Nusra Cephesi’ni kapsamayacağını bildirdi.
Suriye muhalefeti içinde hangi grupların ılımlı grup, hangilerinin terör örgütü olduğu konusunda derin anlaşmazlıklar bulunuyor. Viyana’daki görüşmeye katılan taraflar, Suriye’deki terör örgütleri listesinin eşgüdümünün Ürdün tarafından yürütülmesine ve BM Güvenlik Konseyi’ne teslim edilmesine karar verdi.
Ancak Uluslararası Stratejik Araştırmalar Merkezi’nden Anthony Cordesman, dünya güçlerinin Suriye halkına bir teşvik önermemesi durumunda planın nasıl işleyeceği konusunun netlik kazanmadığına dikkati çekiyor. Cordesman özellikle Suriye’de çatışmaları durdurmak, mağdurlara yardım ulaştırmak ve mültecilerin ülkelerine geri dönüşlerini sağlamak için bir alternatif plan oluşturulması gerektiğinin altını çiziyor.
Özellikle Suriye Devlet Başkanı Beşar Esat’ın durumu konusunda ABD ve Rusya arasında derin görüş ayrılıkları bulunuyor. Basın toplantısında açıklama yapan Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, Suriye halkının kendi geleceğine karar vereceğini söylemekle birlikte bunun Esat’ın kaderini de ilgilendirdiğini söyledi.
Rusya ve İran, Esat rejimine destek verse de, aralarında Türkiye ve Amerika’nın da bulunduğu ülkeler, Suriye’deki siyasi krizin uzun vadeli çözümünde Beşar Esat’a yer olmadığını düşünüyor.
Kerry ve Lavrov ayrıca, Esat ve IŞİD arasındaki ilişki konusunda da aynı çizgide değil. Kerry, Devlet Başkanı Esat’ın IŞİD’le anlaştığını, terör örgütünden petrol aldığını söyledi ve Esat rejimine bağlı güçlerin hiçbir şekilde IŞİD hedeflerine saldırmadığını savundu.
Lavrov ise, Esat’ın günah keçisi yapılamayacağını kaydetti.
Uluslararası Suriye Destek Grubu, alınacak ilerlemeyi değerlendirmek üzere bir ay içinde yeniden toplanacak.
Amerika Dışişleri Bakanlığı, Kerry’nin İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif’le bir araya geldikten sonra Türkiye’ye gideceğini, Antalya’ya geçerek G-20 Zirvesi’ne katılmak üzere Başkan Barack Obama’ya katılacağını bildirdi.
