Erişilebilirlik

Pence’ten Varşova’da Avrupa’ya İran Mesajı


ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, Polonya’nın başkenti Varşova’da düzenlenen ve Avrupa başkentlerinde tepkiye yol açan Ortadoğu Konferansı’nda Avrupa ülkelerine İran konusunda sert mesajlar verdi. Pence, Avrupa ülkelerini Tahran’a yönelik ABD yaptırımlarını ihlal etmeye çalışmakla suçladı.

Mike Pence İsrail ve altı Körfez ülkesi dahil 60 ülkenin katıldığı, Filistinliler’in ve İran’ın katılmadığı konferansta konuştu. Trump yönetiminin İran’la Obama döneminde imzalanan nükleer anlaşmadan çekilmesine karşı çıkan Avrupa ülkeleri Tahran’ı dışlayan konferansa şüpheyle yaklaşmıştı.

Fransa ve Almanya konferansa temsilci göndermeyi reddetmiş, İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt da konferanstan Mike Pence’in de konuştuğu ana etkinlik başlamadan ayrılmıştı.

ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence “Ne yazık ki önde gelen Avrupalı ortaklarımızdan bazıları tam bir işbirliği sergilemedi. Aksine yaptırımları ihlal etmek için mekanizmaların kurulması yönündeki çabalara öncülük ettiler” diye konuştu.

“Mekanizma Avrupa ve ABD’nin arasını daha da açacak”

Mike Pence, Avrupa ülkelerinin üzerinde çalıştığı ve İran’la ticaret yapılmasını mümkün kılacak “Özel Amaçlı Araç” adı verilen mekanizmanın “Amerika’nın İran’ın ‘katil devrim rejimi’ne yönelik uyguladığı yaptırımları ihlal etme çabası” olarak niteledi. Pence söz konusu mekanizma için “İran’ı güçlendirecek, AB’yi zayıflatacak, Avrupa ve Amerika’nın arasını daha da açacak yanlış bir adım” ifadelerini kullandı.

Avrupa’nın üzerinde çalıştığı mekanizma, İran’ın AB ürünlerini almasına karşılık petrol ve doğalgaz ihracatını mümkün kılacak bir yöntem olarak algılanmıştı. Ancak diplomatlar söz konusu mekanizmanın insani kapsama giren ürünler ve gıda gibi sadece Washington’ın izin verdiği ürünlerin ticareti için kullanılacağını söylemiş, bu açıklamalar da mekanizmayla hedeflenen amaçlarda geri adım olarak değerlendirilmişti.

Konferansın Avrupa Birliği’nin yargı bağımsızlığı ve ifade özgürlüğüne aykırı olarak nitelediği adımlar yüzünden tepki gösterdiği Polonya’da düzenlenmesinin Washington’ın geleneksel Batı Avrupalı müttefiklerine yönelik bir mesaj olarak yorumlanabileceği belirtiliyor.

Zirveye İsrail’in zengin Arap ülkeleriyle katılması dikkat çekti. Washington İran’ın izole edilmesi amacıyla İsrail ve Arap müttefikleri arasındaki mesafeyi azaltmayı amaçlıyor. Konferans kapsamında Umman Dışişleri Bakanı Yusuf bin Alawi ile görüşen İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu konferansı İran’dan gelen tehditle mücadelede “tarihi bir dönüm noktası” olarak niteledi.

İran’ın “sirk” olarak nitelediği konferansa Filistinliler de Trump yönetiminin önyargılı davrandığı gerekçesiyle katılmayı reddetmişti. Filistinliler, Trump yönetimini 2017 yılında Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıyarak ABD dış politikasında değişiklik yapmasından bu yana boykot ediyor.

Filistinli başmüzakereci Saeb Erekat konferansa katılan Arap ülkelerini hedef aldı ve İsrail’in Arap ülkeleriyle ilişkilerini normalleştirmesi için önce Filistin topraklarından çekilmesi taleplerini onaylayan Arap Birliği toplantısına atıfta bulundu.

Erekat Twitter’dan paylaştığı mesajda, “İşgal ödüllendiriliyor, Arap Barışı Girişimi ve Zahran Zirvesi kararları geçersiz kılınıyor. Ne için? Bir yanda Amerika ve İsrail arasında arabuluculuk, diğer yanda İran” ifadelerini kullandı.

Filistin yönetimi lideri Mahmud Abbas’ın sözcüsü Nebil Ebu Rudeyne de barışa giden yolun yalnızca Abbas tarafından temsil edilen Filistin liderliği ile müzakereden geçtiğini belirtti.

Avrupalı müttefikler konferansın İran’ı hedef alan bir oturuma dönüşeceği ve bunun da Tahran’la gerilimi arttıracağı konusunda endişeliydi. ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in konuşmasının ardından önde gelen bir Avrupa ülkesinden diplomat Reuters haber ajansına “Kesinlikle aynı fikirde değiliz. İran’ı iyi bir yola itmek istiyoruz, verdiği nükleer taahhüdün dışına itmek istemiyoruz” diye konuştu.

Almanya devlet bakanı Niels Annen de konferanstan çıkacak sonuç konusunda şüphelerini dile getirdi. “Yapıcı sinyaller umuyorum ama buradaki kimse bu konferansın sorunları çözmesini beklemiyor. Böyle bir şey gerçekçi olmaz çünkü en nihayetinde bütün katılımcılarla siyasi bir anlaşmaya ihtiyacımız var” dedi.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da konferansın açılış konuşmasında işbirliği dönemi çağrısında bulundu. Konferans kapsamında Beyaz Saray danışmanı ve Başkan Trump’ın damadı Jared Kushner’in İsrail-Filistin barış planına ilişkin yaptığı sunum kapalı kapılar ardında düzenlendi.

Kushner ve Trump’ın Ortadoğu temsilcisi Jason Greenblatt İsrail-Filistin sorununun bütün temel konularını kapsayacak bir barış planı üzerinde çalışıyor. Planın açıklanması Filistinliler’in Trump’ın Kudüs konusundaki politika değişikliği sebebiyle ertelenmişti.

XS
SM
MD
LG