ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Trump yönetiminin “kötü aktörler” olarak tanımladığı Rusya, Çin ve İran’ın ilerleyişini engellemek için, duruma göre uluslararası anlaşmaları ya güçlendireceği ya da boşa çıkaracağı yeni bir liberal düzen inşa ettiğini söyledi.
Brüksel’de German Marshall Fund adlı düşünce kuruluşunda konuşan Pompeo, kampanya döneminden bu yana “Önce Amerika” sloganını öne çıkaran Başkan Donald Trump’ın küresel liderliği terk etmediğini, bunun yerine İkinci Dünya Savaşı sonrası sistemi çok taraflı kuruluşlar değil egemen devletler temelinde yeniden şekillendirdiğini belirtti.
Pompeo, “Harika demokrasimizin en güzel geleneklerine uygun olarak, asil devletleri savaşı önleyen ve daha fazla refahı sağlayan yeni bir liberal düzenin inşası için bir araya getiriyoruz” diye konuştu.
“Açık, adil, şeffaf ve özgür bir egemen devletler dünyasını korumak ve ilerletmek için adım attıklarını” ifade eden Pompeo, Başkan Trump’ın hem Dünya Bankası hem de IMF’ye Çin gibi ülkeleri fonlamaya son vermeleri için baskı yaptığını, bu ülkelerin zaten finansal piyasalara erişiminin olduğunu kaydetti.
Pompeo konuşmasında, Trump’ın iklim, serbest ticaret ve silah kontrolu gibi anlaşmalardan çekilerek Batı’nın kuyusunu kazdığı şeklinde Amerika’nın birçok geleneksel müttefiki tarafından paylaşılan endişeleri reddederek, bu tür eleştirileri “tamamen yanlış” olarak niteledi.
Trump’ın liberal düzeni ortadan kaldırmadığını, reforme ettiğini ifade eden Pompeo, İngiltere’nin AB’den ayrılma kararını, uluslar üstü örgütlerin işe yaramadığının bir örneği olarak gösterdi.
Pompeo, “Soğuk Savaş’ın sona ermesinden sonra da bu liberal düzenin aşınmaya başlamasına izin verdik. Bu, bazı yerlerde bizi başarısızlığa uğrattı, bazen sizi ve dünyanın geri kalanını başarısızlığa uğrattı. Çok taraflılık sık sık kendi içinde bir amaç olarak görülür hale geldi. Ne kadar fazla anlaşma imzalarsak, o kadar daha güvende oluruz; ne kadar bürokrata sahip olursak, işler daha iyi yapılır diye düşündük. Bu gerçekten doğru muydu? Karşı karşıya olduğumuz temel soru, bugün olduğu haliyle inşa edilen sistem işe yarıyor mu? Dünyanın tüm halkları için işe yarıyor mu?” diye sordu.
AB’yi de hedef alan Pompeo, “AB, ülkelerinin ve vatandaşlarının çıkarlarını, burada Brüksel’deki bürokratların çıkarlarının üstünde tuttuğundan emin mi” sorusunu da dile getirdi.
Amerikalı bakan, kötü aktörlerin kendi çıkarları için Amerika’nın liderlik boşluğundan yararlandığını savunarak, Başkan Trump’ın bu durumu tersine döndürmeye kararlı olduğunu vurguladı.
Pompeo, “Yönetimimiz, egemen çıkarlarımıza ya da müttefiklerimizin çıkarlarına uymayan zararlı ya da zaman aşımına uğramış anlaşmalar, ticaret anlaşmaları ve diğer uluslararası düzenlemeleri hukuki biçimde terk ediyor ya da yeniden müzakere ediyor” diye konuştu.
