İsrail savaş uçakları hazır. İran Basra Körfezi yakınlarında savaş oyunları oynuyor. Savaşa hazır bir Amerikan uçak gemisi İran kıyılarında dolaşıyor. Tahran ve Tel Aviv birbirini suikastlerle suçluyor. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun son İran ziyareti fiyaskoyla sona erdi. Ortadoğu savaş söylentileriyle çalkalanıyor.
Artan gerginliğin tam tersine üst düzey yetkililer askeri müdahaleyi önleyecek diplomatik bir yol olduğunu söylüyor. İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salihi iki seçenek gösteriyor: anlaşma ya da yüzleşme: ”İran İslam Cumhuriyeti’nin nükleer programı barışçı amaç taşıyor. Biz birinci seçenekte ısrarcıyız.”
Amerika Savunma Bakanı Leon Panetta diplomasiye şans veriyor: ”Diplomasi için zamanımız var. Ancak bunun için İran’ın uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekir.”
Uzmanlara göre, yaptırımlar İran ekonomisinin belini bükmeye başladı.
Amerika Dışişleri Bakanı Hillary Clinton bir süre önce Tahran’ın görüşmeleri tekrar başlatmaya hazır olduğunu söyledi: ”Tahran Hükümeti’nden uzun zamandır beklediğimiz yanıtı aldık. Görüşmelere başlarsak bazı kazanımlar elde edebiliriz.”
Geçen yıl Batılı ülkeler ve İran arasında Türkiye’de yapılan görüşmelerden sonuç çıkmamıştı. Bazı uzmanlar yeni görüşmelerin de başarılı olacağını düşünmüyor.
James Dobbins Rand Kuruluşu uzmanı: ”Görüşmeler çok yakından izleniyor, medya aşırı ilgi gösteriyor, siyasi baskı çok büyük oluyor. Bu nedenle tarafların ilerleme kaydetme olasılığı düşük.”
Batılı ülkelerin uyguladığı yaptırımlara rağmen İran, dış baskılara boyun eğmeyeceğini tekrarlayarak nükleer faaliyetlerine devam ediyor. Dini lider Ayetullah Ali Hamaney, İran’ın atom bombası elde etmek gibi bir niyeti olmadığını söylüyor: ”Nükleer silah geliştirme peşinde değiliz. Nükleer güç elde etme gibi bir niyetimiz de yok, nükleer silahlara olan bağımlılığımızdan kurtulacağımıza inanıyoruz.”
İsrail ve Amerika, diplomasi ve yaptırımların işe yaramaması durumunda askeri seçenekten söz ediyor. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden güvenlik uzmanı Jim Walsh, buna tepkinin büyük olabileceği uyarısında bulunuyor: ”Herhangi bir saldırı sonrasında İran kesinlikle nükleer silah elde etmeye çalışacaktır.”
Batılı ülkeler İran’ın nükleer programı konusunda iki yollu bir yaklaşım sergiliyor. Bir yandan yaptırımları sıkılaştırırken diplomatik çabalar için de kapıyı açık bırakıyor.
