Erişilebilirlik

Rusya’da ABD ve NATO’suz Afganistan Konferansı


Rusya, Afganistan konusunu masaya yatırmak üzere Afganistan, Pakistan, Çin, Hindistan ve İran’ın da katılımıyla bu hafta Moskova’da bir konferansa ev sahipliği yapacak.

Toplantı, Moskova’nın Afganistan’da 1979 yılında bu ülkeyi işgalinden bu yana ilk kez daha aktif bir rol oynama çabasının bir parçası olarak görülüyor. Ancak Rusya’nın çabaları, daha ilk aşamada itirazlarla karşılaştı.

Moskova’nın en son Aralık ayında ev sahipliği yaptığı Afganistan konferansına sadece Çin ve Pakistan’ın katılması Afgan hükümetinin sert protestosuna neden olmuştu.

Bu haftaki toplantı ise bölgedeki ilgili tarafları daha çok kapsayan ancak Amerika ile NATO’yu dışarıda bir tutan yapıya sahip. Bu durum Rusya’nın bölgesel sorunları çözmekten çok Amerika’yı zayıflatmaya daha fazla ilgi gösterdiği şeklinde yorumlara neden oluyor.

Senato Silahlı Hizmetler Komisyonu’nun geçenlerdeki bir oturumunda Komisyon Başkanı Senatör John McCain, Rusya’nın Amerika’ya zarar vermek için Taleban’ı desteklediğini öne sürmüştü.

Merkezi Washington’da bulunan düşünce kuruluşu Wilson Center’ın Asya Dairesi Direktör Yardımcısı Michael Kugelman, “Afganistan’daki durumun ne kadar sıkıntılı olduğu gözönüne alındığında, dışarıdan herhangi bir ilgili tarafın savaşa bölgesel çözümler üretmeye yönelik çabaları memnuniyetle karşılanmalı” diye konuştu. Ancak Kugelman’ın sorduğu soru, Rusya’nın ne yapmaya çalıştığı: “(Rusya) Gerçekten savaşı dindirmek amacıyla eyleme geçirilebilecek bir plan oluşturmak için kilit oyuncuları biraraya getirmeye mi çalışıyor? Yoksa bu çaba, Amerika’nın etkisini azaltmak için Afganistan’daki kendi rolünü artırma gayesi mi?”

Bununla birlikte, diğer bölgesel uzmanlar gelişmeye daha iyimser bakıyor.

Pakistan devletine ait İslamabad Stratejik Çalışmalar Enstitüsü adlı düşünce kuruluşundan Amina Han, Moskova’nın girişiminin, ‘Afganistan’la büyük ilgisi bulunan tüm bölgesel oyuncuları kapsadığına’ işaret ederek, “Terörizm küresel bir fenomen ama bence bölgesel ülkeler daha proaktif bir rol oynamalı,” diye konuştu.

Son üçlü toplantıda Rusya’nın ana odaklandığı konu, IŞİD’in doğu Afganistan’daki varlığıydı. Moskova, örgütün etkisinin Rusya’ya sınır Kafkaslar’daki Müslüman nüfusa yayılmasını istemiyor.

Ancak Afganistan’daki ABD ve NATO güçlerinin komutanı John Nicholson, Senato Silahlı Hizmetler Komisyonu’na kısa süre önce yaptığı açıklamada, Rusya’nın, Taleban’ın Afgan hükümetiyle değil IŞİD’le savaştığı şeklinde ‘yanlış bir söylem’ kullanarak ‘Taleban’ı alenen meşru kılmaya’ çalıştığını söyledi.

Bununla birlikte, Rusya bölgede IŞİD’in etkisinden endişe duyan ve bunun için Taleban’ı kullanan tek ülke değil. İran da IŞİD’in etkisini sınırındaki bölgelerden uzak tutmak için Taleban’ı desteklemeye başladı. Çin’in de, Taleban ve Afgan hükümeti yetkilileri ya da barış temsilcileri arasında çeşitli gizli toplantılara ev sahipliği yapmak suretiyle Taleban’la bir süre temasları oldu.

Moskova’daki konferanstan beklentiler ise bu aşamada düşük.

Afganistan’ın eski ABD büyükelçisi Ömer Samad, “Bu noktada üç ülkenin ilk kez listeye eklenmesi, toplantının hala tarafların birbirlerini anlamasına yönelik ilk aşamalarda olacağını gösteriyor. Buradan çok büyük bir şey beklemiyorum,” dedi.

Geçmişte çok sayıda benzer çaba, Pakistan ile Afganistan arasındaki gerilim ve güvensizliğe kurban gitmişti. Bu son sürecin de başarılı olup-olmayacağı, Rusya ve Çin’in bu iki tarafı aralarındaki farklılıkları giderme yolunda ne kadar ikna edebileceğine bağlı olacak.

STÜDYO VOA

Köprü kazasının ardından milyarlarca dolarlık tazminat bekleniyor – 28 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG