Corona virüsü pandemisi, rekor sayıda erken kullanılan oy, erken kullanılan bu oyların sayımına ilişkin tutarsızlıklar ve halen devam eden hukuki mücadeleler, 2020 başkanlık seçimi sonucunu önceden tahmin etmeyi zorlaştıran etkenlerin başında geliyor.
Çok sayıda Amerikalı seçmenin sandık başına giderken kafasını kurcalayan soru sadece Başkan Donald Trump'ın ikinci kez seçilip-seçilmeyeceği ya da Demokrat Partili rakibi Joe Biden tarafından yenilgiye uğratılıp-uğratılmayacağı değil, sonucun ne zaman belli olacağıyla da ilgili.
Son kamuoyu yoklamaları, ulusal anketlerde Biden'ın Trump'ın önünde olduğunu gösterse de yarışın kilit eyaletlerin iki partiye de gidebilecek kadar başa baş ilerlediğini gösteriyor.
Yarışın başa baş gittiği bazı kilit eyaletlerde erken kullanılan oylar, seçim akşamı sandıklar kapandıktan sonra sayılmaya başlayacak.
Bazı eyaletler ise 3 Kasım'dan sonra yetkililerin eline ulaşan ancak posta damgası seçim günü ya da öncesini gösteren oyları da sayıma dahil ediyor. Seçimin sonucunu bu eyaletlerdeki sayımın belirleyecek olması durumunda Amerikan kamuoyu, yeni başkanın kim olduğunu anlamak için günlerce beklemek zorunda kalabilir.
Uzmanlar, erken alınacak sonuçlara dayanarak bazı çıkarımlar yapmama konusunda uyarıda bulunuyor. Bunun nedeni, her eyaletin seçim gününden önce kullanılan erken oyları işlemden geçirme sisteminin farklı olması.
3 Kasım Salı günü ve sonrasında yaşanacak olası gelişmelerse şöyle:
- 3 Kasım 2020, ABD Doğu Kıyısı yerel saatiyle 17.00
Edison Araştırma, sandık başı anketlerine ilişkin ilk bulguları yayınlayacak. Bunlar, seçim günü sandık başına bizzat giderek oy kullanan seçmenlerle yapılan bire bir söyleşilerden ya da posta yoluyla oy kullanan seçmenlerle yapılan telefon görüşmelerinden alınan sonuçlar.
Ön veriler, ulusal çapta ve eyalet bazında seçmenlerin hislerini ve niyetini değerlendiriyor, ancak ayrıntılı yüzdelik oranı vermiyor. Eyaletlerde yapılan referandum oylamalarına ilişkin sorulara verilen yanıtlarsa eyaletlerde sandıklar kapandıktan sonra açıklanıyor.
Edison Araştırma, gece boyunca ulusal çapta ve eyaletler bazındaki sandık başı anketlerinin sonuçlarını güncelleyecek, daha fazla seçmenden tepki alarak seçime katılımı yansıtan ayarlamalar yapacak.
ABD Doğu Kıyısı yerel saatiyle 18.00:
Cumhuriyetçi Parti'nin kalesi olarak bilinen eyaletlerden Indiana ve Kentucky'de bazı sandıklar kapanmaya başlayacak.
ABD Doğu Kıyısı yerel saatiyle 19.00:
Georgia, Indiana, Kentucky, South Carolina, Virginia ve Vermont eyaletlerinde sandıklar kapanacak. Florida'da da bazı sandıklar kapanmaya başlayacak ancak çoğu sandık, 20.00'ye kadar açık kalacak.
Florida'dan gelecek ilk sonuçlar, seçimden üç hafta önce kullanılmaya başlanan erken oyların fazlalığı nedeniyle Biden lehine çıkabilir. Kamuoyu yoklamaları, erken oy kullanan Demokrat sayısının daha fazla olduğunu, Cumhuriyetçi seçmenlerinse daha çok seçim gününü beklediğini gösteriyor.
ABD Doğu Kıyısı yerel saatiyle 19.30:
Kuzey Carolina, Ohio ve Batı Virginia'da sandıklar kapanacak. Florida gibi Kuzey Carolina ve Ohio'dan alınan ilk sonuçlar da Biden'ı favori gösterebilir. Sayılan oylar arttıkça bu eyaletlerde daha net bir tablo ortaya çıkabilir. Kuzey Carolina eyaletinde postayla gönderilen ve 3 Kasım ve öncesine ait damga taşıyan oy pusulaları, 12 Kasım'a kadar sayılmaya devam edecek. Ohio ise postayla gönderilen, 2 Kasım ve öncesinin damgasını taşıyan oyları geçerli sayıyor.
ABD Doğu Kıyısı yerel saatiyle 20.00:
Alabama, Connecticut, Delaware, Florida, Illinois, Maine, Maryland, Massachusetts, Mississippi, Missouri, New Hampshire, New Jersey, Oklahoma, Pennsylvania, Rhode Island, Tennessee ve Washington D.C.'de sandıklar kapanacak.
Seçim gününden üç son sonrasına kadar postayla gönderilen oyların kabul edileceği Pennsylvania eyaleti, seçim gününden önce erken kullanılan oyların sayımını başlatmıyor. Uzmanlar, Pennsylvania'da yapılacak ilk sayımların bu nedenle Başkan Trump'ı önde göstereceğini, ancak erken kullanılan oyların sayılmasıyla birlikte sonucun netleşeceğini kaydediyor.
ABD Doğu Kıyısı yerel saatiyle 20.30:
Arkansas'ta sandıklar kapanacak.
Reuters haber ajansı, Edison Araştırma'dan gelen güncellenmiş ulusal sandık başı anketlerini , Biden ve Trump'ın aldığı yüzdelik oy oranlarıyla beraber yayınlamaya başlayacak.
ABD Doğu Kıyısı yerel saatiyle 21.00:
Arizona, Colorado, Kansas, Louisiana, Michigan, Minnesota, Nebraska, New Mexico, New York, Kuzey Dakota, Güney Dakota, Texas, Wisconsin ve Wyoming'de sandıklar kapanacak.
Pennsylvania gibi Michigan ve Wisconsin'den gelecek ilk sonuçların da erken kullanılan oyların seçim gününden önce sayılması nedeniyle Trump lehine çıkması bekleniyor. Michigan bazı oy pusulalarının açılmasına izin verse de sayıma başlanmasına izin vermiyor.
ABD Doğu Kıyısı yerel saatiyle 22.00:
Iowa, Montana, Nevada ve Utah'ta sandıklar kapanıyor. Iowa, postayla gönderilen oyların seçim gününden önceki Cumartesi günü açılmasına ve sayımın Pazartesi günü başlamasına izin veriyor. 2 Kasım ve öncesine ait damga taşıyan oy pusulalarının seçimlerden sonraki Pazartesi gününe kadar yetkililere ulaşması ve sayıma dahil edilmesi mümkün. Nevada eyaleti, seçimlerden 14 gün önce sayıma başlanmasına izin veriyor ve 3 Kasım ve öncesine ait damga taşıyan oy pusulalarını seçimlerden yedi gün sonrasına kadar kabul ediyor.
ABD Doğu Kıyısı yerel saatiyle 23.00:
California, Idaho, Oregon ve Washington eyaletlerinde sandıklar kapanacak.
ABD Doğu Kıyısı yerel saatiyle 24.00:
Hawaii'de sandıklar kapanacak.
ABD Doğu Kıyısı yerel saatiyle 01.00:
Alaska'da sandıklar kapanacak.
- 8 Aralık 2020
Federal yasalara göre eyaletler oy toplamlarına ilişkin anlaşmazlık varsa bunu ”güvenli liman” olarak bilinen bu tarihe kadar çözecek ve kazanan adayın adını tescilleyecek. Eğer herhangi bir eyalet 8 Aralık'a kadar oy sayımını tamamlayamazsa Kongre, Seçiciler Kurulu sistemi altında sonuçları kabul etmekle yükümlü olmayacak.
- 14 Aralık 2020
Oy sayımındaki olası anlaşmazlıkların 8 Aralık günü sonuca bağlanması sonrasında Seçiciler Kurulu üyeleri, başkan için oy verecek. Seçiciler Kurulu'ndaki 538 oydan 270'ini alan başkan adayı, seçimi kazanacak. Maine ve Nebraska eyaletleri hariç tüm eyaletlerde en çok oyu alan aday, o eyaletteki tüm seçici oylarını da toplayacak. Bu iki eyaletteyse seçmenlerden en çok oyu alan adaya iki seçici oyu verilecek. Geriye kalan seçici oylarıysa her iki eyaletin Temsilciler Meclisi seçim bölgelerine göre paylaştırılacak.
- 6 Ocak 2021
ABD Kongresi, Washington yerel saatiyle 13.00'te toplanarak seçici oylarını sayacak ve seçimin galibini ilan edecek.
- 20 Ocak 2021
Yeni başkan ve yardımcısı, ABD Kongresi'nde yemin ederek göreve başlayacak.
