Suriye’de üç yıldan fazla devam eden iç savaş nedeniyle en az 200 bin kişinin öldüğü ve dokuz milyondan fazla kişinin mülteci durumuna düştüğü biliniyor. Birleşmiş Milletler’in yayınladığı yeni bir rapor ise savaşın bu ağır bedelinin sadece ölümlerle ve mültecilerle sınırlı olmadığını ortaya koyuyor. Birleşmiş Milletler’e bağlı Eğitim ve Araştırma Enstitüsü’nün (UNITAR) uydu fotoğraflarından topladığı verilerden hazırlanan rapora göre Suriye’nin kültürel mirası da savaştan olumsuz etkilenenler arasında.
Birleşmiş Milletler Eğitim ve Araştırma Enstitüsü UNITAR’ın uydu çalışmalarından sorumlu Direktörü Einar Bjorgo, Amerika’nın Sesi’ne yaptığı açıklamada camilerin, tarihi eserlerin ve içlerinde UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan kültürel alanların maruz kaldığı tahribatı ve yıkımı tespit ettiklerini belirtti.
Bjorgo, yedi bin yıl geçmişe uzanan uygarlıkların yaşadığı şehirlerden biri olan Halep’teki tarihi kalıntılarda savaşın merkezinde kalmış olması nedeniyle büyük hasar ve yıkım tespit edildiğini, benzeri hasarlara Şam, Rakka ve Palmyra şehirlerinde de rastladıklarını belirtti.
Uzmanların 18 farklı kültürel miras alanını incelediğini ve bu alanlar içinde de 290 farklı bölgeyi araştırdıklarını belirten Bjorgo, bu bölgelerde son üç yıl içinde iç savaş nedeniyle yaşanan tahribat ve yıkımı ortaya çıkardıklarını belirtti.
Araştırma kapsamındaki 290 bölge içerisinde 24’ünün tamamen yok edildiğini belirten Bjorgo, 104’ünün yüksek derecede, 85’inin de orta derecede hasar gördüğünü belirtti. 77 bölgenin ise muhtemel olarak hasar gördüğünü gözlemlediklerini belirtti.
Hasarın büyük olduğunu ve hasarlı bölgelerin genelde ülkenin batısında yoğunlaştığına dikkati çeken Bjorgo, genel olarak bakıldığında bu yıkım ve hasarın Suriye’nin hemen her yerinde devam ettiğini belirtti.
Birleşmiş Milletler Eğitim ve Araştırma Enstitüsü UNITAR, iç savaşın başladığı 2011 yılı Mart ayından bu yana uydu görüntülerinin analizini yaparak, bölgeye yapılan insani yardımların lojistik planlamasında önemli bir rol oynuyor. Bjorga, kültürel mirasların maruz kaldığı tahribat ve yıkımı da bu analizleri yaptıkları sırada farkettiklerini ve daha detaylı araştırma için derhal harekete geçtiklerini belirtiyor.
Patlayıcılarla tarihi bina ve kalıntıların havaya uçurulduğunu ya da hava saldırılarıyla hedef alındıklarını tespit ettiklerini belirten Bjorga, bu nedenle gözlemledikleri hasar ve yıkımın kasıtlı olduğu görüşünde. Yağmalamanın da bu hasar ve yıkıma katkıda bulunduğunu belirten UNITAR yetkilisi, kültürel miras alanlarının kazılarak, delik-deşik edildiğini gözlemlediklerini belirtiyor.
Suriye’nin kültürel mirasına ait paha biçilemez birçok kalıntının uluslararası pazarda milyonlarca dolara satıldığı belirtiliyor.
UNITAR’ın araştırması Suriye’nin yok edilmekte olan zengin, kültürel mirasının durumunu gözler önüne seriyor. Birleşmiş Milletler insanlık tarihine ışık tutan bu eşsiz mirasın tamamen yok olmadan korunması için uluslararası kamuoyunun bir an önce harekete geçmesi gerektiğini belirtiyor.
