Erişilebilirlik

Venezuela’da Petrol Geliri Nasıl Harcanıyor?


Venezuela’da Petrol Geliri Nasıl Harcanıyor?
Venezuela’da Petrol Geliri Nasıl Harcanıyor?

Venezuela, dünyanın en büyük petrol rezervlerinden birine sahip. Birçok kişi, Venezuela hükümetini ve Devlet Başkanı Hugo Chavez’i, devlet kontrolundaki petrol sanayiini iyi yönetemediği gerekçesiyle eleştiriyor ve Chavez modelinin sürdürülebilir olmadığını savunuyor. Ancak ülkelerinin petrol gelirinden payını alan Venezuela halkı Chavez’e ve sosyalist politikalarına güveniyor. Amerika’nın Sesi, Venezuela’da petrol gelirinin nasıl harcandığını araştırdı.

Venezuela’nın başkenti Caracas’ın tepeleri gecekondularla dolu. Hugo Chavez, umutsuzluk ve kanunsuzluğun kol gezdiği bu tehlikeli bölgelerde büyük bir desteğe sahip. Bölgenin durumunu iyileştirmek için büyük yatırımlar yapan Chavez, sık sık buralara gidip devlet yardımıyla onarılan evleri denetliyor, hatta tuğla bile döşüyor.


Petrol parası buraya doğrudan akıyor. Chavez devlet petrol şirketi PDVSA’nın çok büyük bir sosyal hizmetler merkezi açıp işletmesi için talimat verdi. Bu hizmetlerden yararlanan Miguel şöyle konuşuyor: ”Hiçbir ödeme yapmam gerekmiyor. Burada herşey ücretsiz. Bu durum böyle devam etmeli. Venezuela ancak böyle kalkınır.” Tedavisi için Chavez’e minnettar olan Miguel, ”Bunlar Chavez sayesinde oluyor. Chavez yaptığı devrimle bütün bunları gerçekleştirdi.” diyor.

Kliniğin yanında, çalışanlarla Chavez yanlıları için üniformalar, giysiler dikiliyor. Çok sayıda kişi, özel sektörde hiçbir zaman iş bulamayacaklarını söylüyor. Çalışanlardan biri şöyle konuşuyor: ”Yaşlı olsak da burada çalışabiliyoruz. Eğer bu işyeri özel sektöre ait olsaydı burada çalışmamız imkansız olurdu.”

Caracas’ın bir başka bölgesindeyse petrol geliriyle tepelerde kurulu mahallelere tramvay hizmeti veriliyor. Bir başka semtteyse ücretsiz diş kliniği ve basketbol sahaları mevcut. Mahalle sakinlerinden biri, ”Çok sayıda kişi petrol gelirinin nereye gittiğini soruyor. Ben paranın bir kısmının kendi mahallem için harcandığını görüyorum.” diyor.

Ancak bu durumdan herkes memnun değil. Caracas’ın zengin semtlerinden Enero’da yaşayan tıp öğrencisi Claudia Perez, Chavez’i, başkalarını ihmal edip destekçilerini şımartmakla suçluyor. Perez, ”Chavez sadece kendisini ve hükümetini destekleyenlere iyi bakıyor, başka görüşte olanlara değil. Herşey petrole dayalı olamaz. Petrol bir gün bitecek. Başka gelir kaynakları yaratmak için hiçbir şey yapmıyoruz.” diyor.

Chavez, ülkesinin önümüzdeki 100 yıl yetecek kadar petrole sahip olduğunu söylüyor. Yeni jeolojik araştırmalar Venezuela’nın petrol rezervlerinin Suudi Arabistan’ınkilerden fazla olduğunu gösteriyor. Ancak Venezuelalı petrol
uzmanı Juan Carlos Sosa, petrole sahip olmakla devletin işlettiği bir petrol sanayiine sahip olmak arasında büyük fark olduğunu söylüyor. Sosa, ”Devlet şirketinin elde ettiği petrol gelirinin hemen hepsi petrol sektörü dışına aktarılıyor. Bu nedenle şirket, petrol kuyularına iyi bakamıyor. Yeterli fon olmadığı için kuyular kapatılıyor. Yabancı firmalarsa yatırım yapmaya teşvik edilmediği için üretim felce uğruyor.” diyor.

Sosa’ya göre Venezuela’nın petrol üretimi, Chavez döneminde üçte bir oranında azaldı. Uzman, bunun sorumlusunun yoksullar arasında çok tutulan sosyal programlar olduğu görüşünde. Sosa, ”Devlet peterol şirketinin başkanı, uluslararası satışlar ve petrol üretimini arttırmakla ilgileneceğine başka sorunları çözmeye çalışıyor. Hiçbir şey gerektiği gibi yapılmıyor.” diyor.

Venezuela’daki Katolik Üniversitesi’nden iktisatçı Orlando Ochoa’ya göre, Chavez, uzun vadeli kalkınma yerine doğrudan yardım için para harcayarak yoksulluğun kökünü kazımak yerine üzerini örtüyor. Ochoa, ”Petrol zenginliği, Norveç’te olduğu gibi bir ülkenin ekonomik tabanını değiştirip geliştirmek için kullanılabilir. Venezuela ve İran’daysa petrol geliri, ekonomik dengesizlikleri gidermek amacıyla kullanılıyor. Bu nedenle halk sıkıntı çekmeye devam ediyor.” diyor.

Devlet Başkanı Chavez ülkesinin petrol gelirini harcama yöntemleri konusunda eleştiri kabul etmiyor. Chavez, ”Hastaneler, üniversiteler, konutlar, otoyollar, demiryolları, su şebekeleri inşa ediyoruz. Bütün bunlar için para gerikiyor.” diyor.

Ancak petrol geliri, sadece petrol üretimine değil, aynı zamanda küresel petrol fiyatlarına bağlı. Devlet Başkanı Chavez’inse bu konuda hiçbir kontrolu yok.


XS
SM
MD
LG