Üst düzey Çinli, Rus ve Amerikalı yetkililer, Ocak ayında nüfusu en hızlı büyüyen kıta olan Afrika’yı ziyaret etti. Amerikalı yetkililer, Rusya ve Çin’in vaatlerine karşı kıtaya destek taahhüdünde bulunuyor ve Afrika’nın yararı için çalışma sözlerine sadık kalmaya çalışıyorlar.
Başkan Joe Biden da bu yıl içinde kıtayı ziyaret etmek istediğini açıkladı.
Washington, bunun Rusya ve Çin’in bölgesel ihtiraslarına karşı bir adım olmadığını belirtiyor, amacın ticaret, sağlık, barış ve güvenlik gibi önemli konularda anlamlı ilişkiler geliştirmek olduğunu vurguluyor.
Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean Pierre konuyla ilgili, “Afrika’daki ortaklığımız sadece diğer uluslarla ilgili değil. Ortaklığımız Amerika-Afrika Liderleri Zirvesi’nde dile getirdiğimiz gibi; Amerika Afrika ülkelerini gerçek ortaklar olarak görüyor ve karşılıklı saygıya dayanan ilişkiler kurmak istiyor” ifadelerini kullandı.
Ancak Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Moussa Faki Mahamat yüzyıllarca Avrupa tarafından sömürülen Afrika’nın kimsenin piyonu olmadığını belirtiyor. Ona göre, Çin bu konuda daha anlayışlı.
Mahamat, “Afrika nüfuz mücadelesinin yürütüldüğü bir savaş alanı olarak görülmeyi reddediyor. İlkelerimize, önceliklerimize ve çıkarlarımıza saygı gösterdikleri sürece herkesle işbirliğine ve ortaklığa açığız. Çin’le olan ortaklığımız bu ilkelere dayanıyor” diyor.
Amerika’nın son dönemde kıtayı ziyaret eden en üst düzey ismi, Maliye Bakanı Janet Yellen Afrika’da temaslarda bulunurken, bu üç ülke Çin ve Rusya’nın küresel alanda öne çıkmaya çabaladığı bugünlerde birbirlerinin faaliyetlerinin farkında.
Bakan Yellen, “Birçok Afrika ülkesi yüksek ve sürdürülemez borçlanmadan rahatsız ve bu inkar edilemeyecek düzeyde bir sorun. Bunun çoğu Çin’in Afrika’ya yatırımlarıyla bağlantılı. Sanırım bu gerçekçi bir açıklama olur. Bu Çin’le rekabet anlamına gelmiyor. Afrika’yla bağımızı güçlendirmek istiyoruz” dedi.
Uzmanlar iki amacın olduğunu belirtiyor, gerçek ortaklık ama aynı zamanda büyük güçler rekabeti de aynı derecede önemli.
Afrika uzmanı Cameron Hudson, “Bütün bunların hepsi doğru olabilir. Bununla birlikte biz, bu doğruyu kabul etmiyoruz. Sadece bir doğruyu kabul ediyoruz; Afrika’nın gelişmesini istediğimiz doğrusunu. Sanırım bundan daha karışık bir konu.”
Uzmanlar Çin’in küresel ‘Bir Kuşak, Bir Yol’ girişimi için 1 trilyon dolardan fazla harcadığını belirtiyor. Çin başka ülkelerin içişlerine karışmama konusunda katı bir politika izliyor.
Çin’in yeni dışişleri bakanı Qin Gang Afrika’ya ilk ziyaretinde kıtanın, ideolojilerin çarpıştığı bir savaş alanı olduğu görüşünü reddetti.
Qin Gand, “Hiçbir ülke, ulus, Afrika ülkelerini ve halkını taraf tutmaya zorlama hakkına sahip değil. Afrika uluslararası işbirliğinin platformu olmalı, büyük ülkeler arasındaki yarış için arena olmamalı” şeklinde açıklama yaptı.
Afrika’yı ziyaret eden ikinci Amerikalı yetkili Biden Yönetimi’nin Birleşmiş Milletler temsilcisi Linda Thomas-Greenfield oldu. Thomas-Greenfield bir dönem Dışişleri Bakanlığı’nda kıtayla ilişkilerden sorumlu en üst düzey yetkiliydi.
Sonra da muhtemelen Biden gidecek. Beyaz Saray ise henüz bu konuda plan olmadığını belirtiyor.
Biden Ukrayna’daki savaşı otokrasilerle demokrasiler arasında olarak niteliyor. Afrika’nın demokratik değerlerden uzaklaştığına dikkati çeken Hudson, Biden’ın bu söylemlerini Afrika topraklarında dile getirip getirmeyeceğini merak ediyor: “Ya da bunu bir şekilde görmezden mi gelecek yoksa arka plana mı atacak? Böylece Washington’un BM’deki durumunu avantajlı hale getirecek bir işbirliği yaratmaya mı çalışacak?”
Başkan Biden Afrika’ya gittiğinde ilkeli mi yoksa pratik mi hareket edecek ya da her ikisi de mi? Bunu zaman gösterecek.
