8 Kasım’da açıklanan AB İlerleme Raporu özellikle reformlardaki yavaşlama, ifade özgürlüğü ve Kıbrıs konusunda Türkiye’ye ağır eleştiriler yöneltirken, ekonomik gelişimi övdü. Raporun dünya finans çevrelerinde yarattığı tepkileri farklıydı.
Avrupa Komisyonu 8 Kasım’da açıkladığı İlerleme Raporu’nda Türkiye'deki reform sürecinin yavaşladığını ve ekonomideki olumlu gelişmelerin siyasetin gölgesinde kaldığını ifade etti. Ancak dünya para piyasalarının kalbi Wall Street aynı görüşü paylaşmıyor. Amerikalı yatırımıcılar bundan birkaç sene önceye kadar AB sürecini Türkiye’nin ekonomik ve siyasi istikrarı için hayati görüyordu; ancak son raporla beraber genel kanı AB sürecinin artık Türkiye’nin makro ekonomik değerleri için bir yan faktör haline geldiği yönünde.
Uzmanlar Wall Street’te AB-Türkiye ilişkileri konusunda “kar-zarar analizi” yaptığını belirtiyorlar. Yani diğer bir ifadeyle şu söyleniyor: “AB-Türkiye arasındaki görüşmelerin hızlanmasının sağlayacağı ekonomik yarar, ikili ilşikilerdeki sorunların aşılması için atılacak siyasi adımdan çok daha az önemli.”
Medley Küresel Danışmanlık Gelişen Pazarlar Uzmanı Kaan Nazlı Wall Street’e hakim olan kar-zarar analizi mantığını şöyle açıklıyor:
2005 yılının başında Türkiye’nin AB sürecinin Polonya ve Macaristan gibi kolay olmayacağı bunun da özellikle yabancı yatırımcı üzerinde olumsuz etki yaratacağı öngörüsü hakimdi Wall Street’e diyen Nazılı bu öngörünün doğru çıkmadığını belirtiyor.
Türkiye’de hem portföy hem de doğrudan yabancı yatırımın artmaya devam ettiğini vurgulayan Nazlı, ekonomik ve siyasi istikrarın da belli bir düzeyde sağlanmasıyla beraber AB sürecinin Wall Street için yan faktör haline gelmeye başladığını söyledi.
Başka bir deyişle Amerikalı yatırımcılar için AKP hükümetinin taviz verdiği durumda oy kaybedeceği bir konu varsa; mesela Kıbrıs gibi o zaman AB sürecinin yavaşlaması AKP’nin güç kaybetmesi kadar kritik bir konu değil. Yani bir koalisyon hükümeti dönemi şuanda Wall Street için en kötü senaryo.
Amerikan finans çevrelerinin AKP’ye desteği ideolojik olmaktan hayli uzak. Hatta birçok konuda AKP’ye ağır eleştirileri var; ama Amerikalı yatırımcı kısa ve orta vadede koalisyon hükümetlerini Türkiye’nin yakaladığı ivmeye en büyük darbe olarak görülüyor.
Wall Street, Türkiye’nin AB İlerleme Raporu’nu nasıl karşıladı sorusuna şöyle cevap vermek mümkün: Raporda övgüyle bahsedilen ekonomi bölümü dikkatle incelendi. Özellikle Amerikalı yatırımcılar için en önemli sektörler sayılan enerji ve bankacılık-finans alanındaki gelişmeler altı çizilerek okundu. 75 sayfalık raporun öteki bölümleri ise hızla geçildi.