ABD-İran Arasındaki Gerilim Artarak Sürecek mi?

  • Zlatica Hoke

Geçtiğimiz aylarda Amerika Başkanı Donald Trump’ın, Amerika’nın 2015 tarihli İran nükleer anlaşmasından çekildiğini açıklaması kaygı yarattı. Hemen ardından, Amerika Tahran’a karşı ekonomik yaptırımları yeniden devreye soktu. Ancak Uluslararası Adalet Divanı gıda, ilaç ve uçuş güvenlik teçhizatı dahil yardım malzemesinin ihracatı üzerindeki yaptırımların, 1955 Dostluk Anlaşması’nı ihlal ettiği gerekçesiyle askıya alınmasına karar verdi.

Uluslararası Adalet Divanı Başkanı Abdulqawi Yusuf, “Amerika’nın uyguladığı yaptırımlar, sivil havacılık güvenliğini, dolayısıyla hayatları tehlikeye atıyor. Öyle ki, İran havayollarının gerekli yedek parçaları ve diğer teçhizatı satın alması önleniyor. Aynı şekilde sivil havacılık için gerekli hizmetlere erişimi de engelleniyor” sözleriyle Divan’ın kararının gerekçesini açıkladı.

Amerika Dışişleri Bakanı Mike Pompeo bu karara karşılık, İran’la Dostluk Anlaşması’nı iptal ettiklerini açıkladı: “İran, Amerika’nın İran nükleer anlaşmasından çekilme ve yaptırımları yeniden uygulamaya koyma kararına karşılık vermeye çalışıyor. İran, Amerika’nın ulusal güvenliğimizi sağlayacak yasal adımlar atma hakkına müdahale etmeye teşebbüs ediyor.”

La Hey Uluslararası Adalet Divanı, İran’ın, Trump yönetiminin nükleer anlaşmadan çekildikten sonra yeniden devreye soktuğu ekonomik yaptırımları iptal etme talebini reddetti.

Tahran ve Washington, mahkeme kararını zafer olarak tanımladı. Ancak Amerikalı yetkililer, 15 üyeli adalet divanını, İran’a propaganda fırsatı sunmakla suçladı.

Bu arada, Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, Amerika’nın Viyana Diplomatik İlişkiler Sözleşmesi Uyuşmazlık Çözümü Ek Protokolü’nden de çekildiğini açıkladı: “Bu adımı, Filistin adı verilen devletin, Amerika’yı sanık durumuna sokan, büyükelçiliğimizi Tel Aviv’den Kudüs’e taşıma kararımıza meydan okuyan davasıyla ilgili olarak attık.”

Trump yönetimi, Amerika’yı şimdiye kadar, BM İnsan Hakları Konseyi, Paris İklim Anlaşması ve İran nükleer anlaşması dahil bir çok uluslararası grup ve çalışmadan çekti.