ABD – Türkiye ilişkilerindeki gerilimli atmosferde son hamle, ABD Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan’ın Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’a mektup göndererek, Türkiye'nin S-400'leri teslim alması takdirinde F-35 savaş uçaklarını alamayacağını ve yaptırım uygulayacaklarını açıklamasıydı. Ankara’dan bu mektuba tepkiler, peş peşe açıklamalarla sürüyor.
Bugün Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Shanahan’la telefonla görüştü ve Washington’un tavrıyla ilgili Ankara’nın rahatsızlığını bizzat iletti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da Türkiye’nin satın alma işlemini tamamladığı S-400 hava savunma füze sistemini Rusya’dan ülkeye getirteceğini söyledi.
Milli Savunma Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, “Bakan Akar’ın, ABD’li muhatabı tarafından gönderilen mektuptaki müttefiklik ruhuna uygun olmayan üslup ve yaklaşımdan duyduğu rahatsızlığı ifade ettiği” bildirildi. Açıklamaya göre; Akar ile Shanahan’ın görüşmesinde, başta F-35 olmak üzere ABD ve Türkiye arasındaki ikili güvenlik ve savunma işbirliği konularında karşılıklı görüş ve talepler dile getirildi. Ayrıca Akar ve Shanahan’ın Brüksel’de yapılacak NATO Savunma Bakanları Toplantısı’nda diyaloğun sürdürülmesi çerçevesinde bir araya geleceği de açıklandı.
''Türkiye S-400’ü almıştır ve S-400’ler Türkiye’ye gelecektir”
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian ile ortak basın toplantısında, ABD’nin Türkiye’ye F-35 askeri uçak programı üzerinden yaptırım uygulama yaklaşımını değerlendirdi.
Your browser doesn’t support HTML5
'Türkiye S-400’ü Almıştır ve S-400’ler Türkiye’ye Gelecektir'
Çavuşoğlu, Shanahan’ın mektubuna ilişkin Türkiye’nin bağımsız ve özgür bir ülke olduğunu vurgulayarak, “Bu mektubun üslubunu kabul etmiyoruz. Bu tür mektuplarla Türkiye aldığı karardan vazgeçmez. Türkiye S-400’ü almıştır ve S-400’ler Türkiye’ye gelecektir” dedi.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin ABD yönetimine S-400 hava savunma füze sistemi olduğunda bunun F-35 askeri uçak sistemine olumsuz etkisi olacağı iddiasına ilişkin NATO’nun da içinde olduğu ortak çalışma grubu kurulması önerisinde bulunduğunu hatırlattı. Çavuşoğlu, ‘Başkan Trump buna ‘evet’ diyor ama Amerika içindeki bazı kurumlar buna 'hayır' diyor, yanaşmıyor. Madem kendinize güveniyorsunuz bizim çalışma grubu teklifimizi niye kabul etmiyorsunuz? Bu tür mektuplarla Türkiye aldığı kararlardan vazgeçmez. Türkiye S-400’ü almıştır ve Türkiye’ye gelecektir, konuşlanacaktır. Bunun da çalışmaları devam ediyor” diye konuştu.
Kalın: ‘ABD’nin F-35 hamlesi ikili ilişkilere zarar verir
Konuyla ilgili bir açıklama da Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın'dan geldi. Kalın kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada Shanahan’ın mektubuyla ilgili olarak Ulusal GüvenliK Danışmanı John Bolton’la görüştüğünü söyledi. Kalın, “Türkiye’nin haksız bir şekilde F-35 programından çıkarılmak istenmesi Türkiye’nin egemenlik haklarına bir saygısızlıktır. G-20 zirvesinde 29 Haziran’da çok büyük ihtimalle Erdoğan ve Trump bu konuyu ele alacaktır” diye konuştu.
Kalın, Shanahan'ın F-35 mektubunu “Müttefiklik ruhuna da ikili ilişkilerin ruhuna da aykırıdır. Bu mektubun gönderildiği zamanla eş zamanlı olarak sızdırılması da ciddiyetsizliktir” şeklinde değerlendirdi.
“Biz F-35 programının bir müşterisi değil, bir parçasıyız, bu uzun vadeli bir yatırım” diyen Kalın “Umarım Pentagon S-400 konusunu bahane ederek bunu geciktirmek ve başka alanlara çekmek yoluna girmez, bu sadece ikili ilişkilere zarar verir” ifadelerini kullandı.
ABD Büyükelçisi Sales ilk önce Aybet ile görüştü
Bu arada ABD Dışişleri Bakanlığı Terörle Mücadele Koordinatörü Büyükelçi Nathan Sales, bugünkü Ankara ziyareti kapsamında Cumhurbaşkanlığı’nda Başdanışman Prof. Dr. Gülnur Aybet başkanlığındaki bir heyet ile bir araya geldi.
Aybet’in Sales ile yaptığı görüşmeye ilişkin Cumhurbaşkanlığı’ndan yazılı açıklama yapıldı. Açıklamada, “Türkiye ve ABD'nin stratejik ortaklık ilişkileri teyit edilmiş, iki ülke arasındaki ilişkiler ve bölgesel gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunulmuştur. DEAŞ/PKK/YPG/PYD dahil tüm terör unsurlarına karşı ortak mücadele kararlılığı ve Türkiye’nin ulusal güvenlik öncelikleri açık bir şekilde vurgulanmıştır” denildi.
ABD F-35 askeri uçak programında yaptırım başlatmıştı
ABD Savunma Bakan Vekili Shanahan, Türkiye’nin Amerika’daki F-35 askeri uçak programına katılımını askıya aldıklarını Ankara’ya mektubuyla bildirmişti. Shanahan’ın mektubuyla mevcut durumda ABD’nin Florida’daki Eglin Hava Üssü’nde F-35 uçağı eğitimindeki 42 Türk pilotun 31 Temmuz’da ayrılması gerektiğini iletilmişti. Oysa Haziran ayında 20, Temmuz ve Kasım ayları arasında da 14 olmak üzere toplam 34 Türk askerine F35 askeri uçaklarına ilişkin ABD’de eğitim verilmesi planlanıyordu.
Türkiye’yse, F-35 programında “ortak” statüsünde olduğunu vurguluyor ve ABD merkezli yürütülen proje kapsamında toplam değeri 9 milyar doları bulan 100 F-35 savaş uçağı almayı öngörüyor. Türk savunma sanayi şirketleri iniş takımı, yakıt haznesi gibi parçaları dahil olmak üzere F-35 uçaklarının yaklaşık 937 adet parçasını üretiyor.